Metropolita Hilarion w Polsce

We wtorek do Warszawy przybył metropolita wołokołamski Hilarion (Ałfiejew), przewodniczący Wydziału Zewnętrznych Kontaktów Kościelnych (OWCS) Patriarchatu Moskiewskiego. Spotkanie prawosławnego hierarchy z przedstawicielami Konferencji Episkopatu Polski (KEP) i nuncjuszem Migliore odbędzie się 1 czerwca – informuje prymas-senior abp Henryk Muszyński.

Wspólnie przygotowywany dokument dotyczący wkładu obydwu Kościołów w dzieło pojednania między narodami Rosji i Polski będzie przedmiotem rozmów.

„Będzie to kolejny etap rozmów na temat naszego wspólnego dokumentu dotyczącego pojednania Polaków i Rosjan. Zredagowaliśmy już wspólny dokument na podstawie naszej propozycji i Patriarchatu Moskiewskiego. Ta robocza wersja została już przesłana do Moskwy. Jak poinformowała strona rosyjska, jest on teraz pilnie studiowany” – powiedział KAI abp Muszyński.

Podobnie jak podczas poprzednich rozmów, Episkopat reprezentować będą: abp Henryk Muszyński – prymas-senior, bp Stanisław Budzik – sekretarz generalny Episkopatu i bp Tadeusz Pikus - przewodniczący Rady Konferencji Episkopatu ds. Ekumenizmu.

Podczas wizyty metropolita Hilarion spotka się z metropolitą warszawskim i całej Polski, abp Sawą, zwierzchnikiem Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. 1 czerwca rano metropolita Hilarion odprawi m. in. nabożeństwo w prawosławnym seminarium duchownym w Warszawie.

Będzie to druga wizyta rosyjskiego metropolity w naszym kraju. Prawosławny hierarcha był w Warszawie w związku z pracami nad wspólnym dokumentem na temat wkładu Kościołów w dzieło pojednania między narodami Rosji i Polski.

Rozmowy z udziałem prawosławnego hierarchy odbyły się 4 czerwca 2010 r. w Warszawie. Na czele delegacji rosyjskiej stał wówczas metropolita Hilarion. Towarzyszyli mu Ihumen Filip (Riabych) - jego zastępca w OWCS i ks. Siergiej Zwonariow, sekretarz do spraw zagranicznych tegoż wydziału.

Konferencję Episkopatu Polski reprezentowali wtedy abp Henryk Muszyński – prymas-senior, bp Stanisław Budzik – sekretarz generalny episkopatu i bp Tadeusz Pikus – przewodniczący Rady Konferencji Episkopatu ds. Ekumenizmu.

Po zakończeniu rozmów bp Budzik określił spotkanie mianem „historycznego”, a prymas-senior poinformował, że ze stroną prawosławną wytyczono „kartę drogową”.

Podczas spotkania obie strony przygotowały dwie niezależne propozycje dokumentu, które – mimo dość poważnych różnic – „miały jeden wspólny cel: jak budować jedność w wymiarze kościelnym i religijnym”.

„Idea dokumentu polega na tym, żeby spojrzeć na historię naszych dwóch narodów z kościelnego punktu widzenia i nakreślić perspektywy na przyszłość. We wspólnych dziejach naszych narodów były karty pełne chwały, ale również karty smutne i bolesne” – powiedział na konferencji prasowej po rozmowach metropolita Hilarion. Przyznał, że „nie będziemy chyba w stanie wypracować wspólnego spojrzenia na historię, ale jako chrześcijanie powinniśmy na nowo przemyśleć tę historię i wezwać nasze narody do miłości, współdziałania i pokoju”.

Hierarcha zaznaczył, że „uzgodniliśmy, jak mamy połączyć nasze wysiłki, aby powstał jeden, wspólny dokument. Teraz będziemy wspólnie go redagować. Mam nadzieję, że gdy będzie gotowy, będziemy mogli go wspólnie podpisać”. Jego zdaniem na dalsze prace potrzeba około roku. Nie wykluczył, że ze strony rosyjskiej może podpisać go sam patriarcha Cyryl.

Podobnie wypowiedział się na ten temat prymas senior: „Doszliśmy do wspólnego przekonania, że ten dokument wymaga czasu, nie może być owocem pośpiechu. Musi dojrzewać, żeby odzwierciedlał stanowisko naszych Kościołów”.

Abp Muszyński podkreślił, że punktem ciężkości przygotowywanego dokumentu jest pragnienie wspólnego świadczenia o Ewangelii i bycia znakiem pojednania w dzisiejszym świecie. „Cały dokument jest redagowany właśnie w tym duchu, mamy bowiem świadomość, że rozdarcie chrześcijaństwa jest dziś prawdziwym zgorszeniem i tylko wspólne świadectwo może być wiarygodne dla naszych wiernych i innych ludzi dobrej woli” – dodał prymas-senior.

Podkreślił, że uzgodniono, iż język wspólnego dokumentu, nad którym oba Kościoły będą dalej pracować, będzie religijny i teologiczny, a przy tym powinien być zrozumiały dla wiernych. „Będzie także apel do naszych wiernych, nie tylko do polityków, ale przede wszystkim do nas samych, bo proces pojednania zakłada nawrócenie” – wyjaśnił polski hierarcha. Dodał, że „oba Kościoły nie chcą powtarzać tego, co już powiedzieli politycy, ale pragną wskazać, że jako chrześcijanie dźwigamy szczególną odpowiedzialność za proces pojednania”.

Pierwsze spotkanie – bez udziału metropolity Hilariona, który nie dojechał z przyczyn komunikacyjnych – miało miejsce w Warszawie 26 lutego 2010 r. Wówczas, jak głosił oficjalny komunikat: „Postanowiono rozpocząć prace nad projektem wspólnego dokumentu na temat wkładu naszych Kościołów w dzieło pojednania między narodami Rosji i Polski. Omówiono tematy przyszłego dialogu i zaproponowano powołanie dwustronnej komisji złożonej z przedstawicieli obu Kościołów. Za pożyteczne uznano zaproszenie do dialogu także przedstawicieli Kościoła Prawosławnego w Polsce i Kościoła Katolickiego w Rosji”.

Poza rozmowami na temat dokumentu w międzyczasie doszło także do ważnego wydarzenia na drodze do pojednania między Polakami a Rosjanami. Podczas obchodów 71. rocznicy zbrodni katyńskiej 11 kwietnia br. w Katyniu z udziałem prezydentów Polski i Rosji, Bronisława Komorowskiego i Dmitrija Miedwiediewa Kościół w Polsce otrzymał kopię Ikony Matki Bożej Smoleńskiej. Obraz na ręce biskupa polowego Józefa Guzdka na znak „bliskości duchowej i braterstwa naszych narodów” przekazał prawosławny biskup smoleński Pantelejmon.

Ikona znajduje się obecnie w rezydencji biskupów polowych przy ul. Długiej w Warszawie. Trwają rozmowy na temat jej godnego wyeksponowania. Jednym z rozważanych pomysłów jest kościół św. Anny w Warszawie, gdzie schronienie znalazł krzyż spod Pałacu Prezydenckiego lub też katedra polowa, w której znajduje się kilka miejsc nawiązujących swoim charakterem do polsko-rosyjskiej historii.

Kościół w Polsce, w odpowiedzi na dar Kościoła prawosławnego, ofiaruje Rosyjskiemu Kościołowi Prawosławnemu kopię ikony Matki Bożej Częstochowskiej. Kiedy to nastąpi, nie wiadomo.