Nawrócenie duszpasterskie wspólnoty parafialnej w służbie misji ewangelizacyjnej Kościoła

__________________________

Przypisy

[1] Franciszek, Przemówienie do proboszczów Rzymu (16 września 2013).

[2] Por. tenże, Adhortacja apostolska Evangelii gaudium (24 listopada 2013), 287: AAS 105 (2013), 1136.

[3] Tamże, 49: AAS 105 (2013), 1040.

[4] Sobór watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes (7 grudnia 1965), 58: AAS 58 (1966), 1079.

[5] Tamże, 44: AAS 58 (1966), 1065.

[6] Por. Efrem Syryjczyk, Komentarze do Diatessaronu 1, 18-19: SC 121, 52-53.

[7] Por. Franciszek, Encyklika Laudato sì (24 maja 2015), 68: AAS 107 (2015), 847.

[8] Por. Paweł VI, List apostolski Ecclesiam Suam (6 sierpnia 1964): AAS 56 (1964), 639.

[9] Evangelii gaudium, 27: AAS 105 (2013), 1031.

[10] Por. Jan Paweł II, Adhortacja apostolska posynodalna Christifideles laici (30 grudnia1988), 26: AAS 81 (1989), 438.

[11] Franciszek, Audiencja generalna (12 czerwca 2019): L’Osservatore Romano 134 (13 czerwca 2019), 1.

[12] Sobór Watykański II, Dekret o pasterskich zadaniach biskupów w Kościele Christus Dominus (28 października 1965), 30: AAS 58 (1966), 688.

[13] Jan Paweł II, Przemówienie do uczestników posiedzenia plenarnego Kongregacji ds. Duchowieństwa (20 października 1984), 3 i 4: Insegnamenti VII/2 (1984), 984 i 985; por. także tenże, Adhortacja apostolska Catechesi tradendae (16 pażdziernika 1979), 67: AAS 71 (1979), 1332.

[14] Benedykt XVI, Homilia podczas wizyty pasterskiej w rzymskiej parafii Świętej Maryi Patronki Ewangelizacji (10 grudnia 2006): Insegnamenti II/2 (2006), 795.

[15] Evangelii gaudium, 28: AAS 105 (2013), 1032.

[16] Por. Gaudium et spes, 4: AAS 58 (1966), 1027.

[17] Tamże, 1: AAS 58 (1966), 1025-1026.

[18] Por. Evangelii gaudium, 72-73: AAS 105 (2013), 1050-1051.

[19] Por. Synod biskupów, XV Zgromadzenie ogólne zwyczajne (3-28 października 2018): „Młodzi, wiara i rozeznanie powołaniowe”. Dokument końcowy, 129: „W tym kontekście wizja działań parafialnych zamknięta w samych tylko granicach terytorialnych, niezdolna do przyciągnięcia różnorodnymi propozycjami wiernych, a zwłaszcza młodych, doprowadziłaby parafię do niedopuszczalnej stagnacji i niepokojącego braku innowacyjności duszpasterskiej”: L’Osservatore Romano 247 (29-30 października 2018), 10.

[20] Por., na przykład, KPK, kann. 102; 1015-1016; 1108, § 1.

[21] Por. Christifideles laici, 25: AAS 81 (1989), 436-437.

[22] Por. Evangelii gaudium, 174: AAS 105 (2013), 1093.

[23] Por. tamże, 164-165: AAS 105 (2013), 1088-1089.

[24] Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium (21 litopada 1964), 11: AAS 57 (1965), 15.

[25] Por. Evangelii gaudium, 166-167: AAS 105 (2013), 1089-1090.

[26] Franciszek, Adhortacja apostolska o powołaniu do świętości w świecie współczesnym Gaudete et exsultate (19 marca 2018), 35: AAS 110 (2018), 1120. Odnośnie gnostycyzmu i pelagianizmu, powinno się jeszcze mieć na uwadze słowa Papieża Franciszka: „Światowość ta może się umacniać na dwa powiązane ze sobą sposoby. Jednym z nich jest fascynacja gnostycyzmem, wiarą zamkniętą w subiektywizmie, gdzie interesuje jedynie określone doświadczenie albo seria rozumowań i wiedzy, uważanych za przynoszące otuchę i oświecenie, ale gdzie podmiot ostatecznie zostaje zamknięty w immanencji swojego własnego rozumu lub swoich uczuć. Drugim jest zwracający się ku sobie i prometejski neopelagianizm tych, którzy w ostateczności liczą tylko na własne siły i stawiają siebie wyżej od innych, ponieważ zachowują określone normy, albo ponieważ są niewzruszenie wierni wobec pewnego katolickiego stylu z przeszłości”: Evangelii gaudium, 94: AAS 105 (2013), 1059-1060; por. także Kongregacja doktryny wiary, List Placuit Deo (22 lutego 2018): AAS 110 (2018), 429.

[27] Por. List do Diogeneta V, 1-10: Patres Apostolici, wyd. F.X. Funk, t. 1, Tubingae 1901, 398.

[28] Por. Jan Paweł II, List apostolski Novo millennio ineunte (6 stycznia 2001), 1: AAS 93 (2001), 266.

[29] Evangelii gaudium, 28: AAS 105 (2013), 1032.

[30] Por. KPK, kann. 515; 518; 519.

[31] Evangelii gaudium, 28: AAS 105 (2013), 1031-1032.

[32] Tamże.

[33] Por. Franciszek, Adhortacja apostolska posynodalna Christus vivit (25 marzo 2019), 238, Watykan 2019.

[34] Por. tenże, Bulla Misericordiae vultus (11 kwietnia 2015), 3: AAS 107 (2015), 400-401.

[35] Benedykt XVI, Przemówienie do biskupów brazylijskich (11 maja 2007), 3: Insegnamenti III/1 (2007), 826.

[36] Evangelii gaudium, 198: AAS 105 (2013), 1103.

[37] Por. Franciszek, Rozważanie w czasie codziennej Mszy świętej w Domu świętej Marty (30 października 2017).

[38] Por. Evangelii gaudium, 186-216: AAS 105 (2013), 1098-1109.

[39] Por. Gaudete et exsultate, 95-99: AAS 110 (2018), 1137-1138.

[40] Por. Evangelii gaudium, 27: AAS 105 (2013), 1031; tamże, 189: AAS 105 (2013), 1099: „Zmiana w strukturach nieprowadząca do nowych przekonań i postaw sprawi, że te same struktury wcześniej czy później staną się skorumpowane, ociężałe i nieskuteczne”.

[41] Tamże, 26: AAS 105 (2013), 1030-1031.

[42] Christus Dominus, 30: AAS 58 (1966), 688.

[43] Franciszek, Prezentacja życzeń z racji świąt Bożego Narodzenia dla Kurii Rzymskiej (22 grudnia 2016): AAS 109 (2017), 44.

[44]Tenże, List do pielgrzymującego Ludu Bożego w Chile (31 maja 2018): www.vatican.va/content/francesco/es/letters/2018/documents/papa-francesco_20180531_lettera-popolodidio-cile.html

[45] Por. tamże.

[46] Tamże.

[47] Lumen gentium, 9: AAS 57 (1965), 13.

[48] Por. Kongregacja ds. duchowieństwa, Dar powołania do kapłaństwa. Ratio fundamentalis institutionis sacerdotalis (8 grudnia 2016), 80-88, Watykan 2016, ss. 37-42.

[49] Por. KPK, kan. 374, § 1.

[50] Por. tamże, kan. 374, § 2; por. Kongregacja ds. Biskupów, Dyrektorium o pasterskiej posłudze Biskupów Apostolorum successores (22 lutego 2004), 217: Enchiridion Vaticanum 22 (2003-2004), 2110.

[51] Por. KPK, kan. 374, § 1.

[52] Por. tamże, kan. 374, § 2.

[53] Por. Apostolorum successores, 218: Enchiridion Vaticanum 22 (2003-2004), 2114.

[54] Por. KPK, kan. 515, § 2.

[55] Por. tamże, kan. 86.

[56] Por. tamże, kan. 120, § 1.

[57] Por. tamże, kann. 121-122; Apostolorum successores, 214: Enchiridion Vaticanum 22 (2003-2004), 2099.

[58] Por. KPK, kan. 51.

[59] Por. tamże, kann. 120-123.

[60] Por. tamże, kann. 500, § 2 i 1222, § 2.

[61] Por. Papieska Rada ds. Kultury, Wytyczne dotyczące ponownego wykorzystania kościołów po zakończeniu ich właściwego przeznaczenia. (17 grudnia 2018): http://www.cultura.va/content/cultura/it/pub/documenti/decommissioning.html

[62] Por. KPK, kan. 1222, § 2.

[63] Tamże, kan. 374, § 2.

[64] Por. Apostolorum succesores, 217: Enchiridion Vaticanum 22 (2003-2004), 2110.

[65] Por. KPK, kan. 554, § 1.

[66] Tamże, kan. 555, § 1, 1°.

[67] Tamże, kan. 555, § 4.

[68] Por. tamże, kan. 500, § 2.

[69] Por. Papieska Rada ds. Duszpasterstwa Migrantów i Podróżujących, Erga migrantes charitas Christi (3 maja 2004), 95: Enchiridion Vaticanum 22 (2003-2004), 2548.

[70] Por. Apostolorum successores, 215, b): Enchiridion Vaticanum 22 (2003-2004), 2104.

[71] Por. tamże.

[72] Por. KPK, kan. 517, § 1.

[73] Por. tamże, kan. 526, § 1.

[74] Por. tamże.

[75] Por. tamże, kan. 522.

[76] Por. tamże, kann. 553-555.

[77] Por. tamże, kan. 536.

[78] Por. tamże, kan. 537.

[79] Por. tamże, kan. 500, § 2.

[80] Por. Apostolorum successores, 219: Enchiridion Vaticanum 22 (2003-2004), 2017; jest stosowne by zarezerwować nazwę „okręg duszpasterski” tylko do tego rodzaju łączenia parafii, w tym celu by nie powodować zamieszania.

[81] Por. KPK, kann. 134, § 1 i 476.

[82] Należy uwzględnić, że a) to co odnosi się do „biskupa diecezjalnego”, obowiązuje również innych zrównanych mu przez prawo; b) to co odnosi się do parafii i do proboszcza dotyczy również quasi-parafii i quasi-proboszcza; c) to co odnosi się do świeckich wiernych, dotyczy także członków instytutów życia konsekrowanego lub stowarzyszeń życia apostolskiego, którzy nie są duchownymi, chyba że istnieje wyraźne odniesienie do specyfiki świeckich; d) termin „moderator” przybiera różne znaczenia w zależności od kontekstu, w jakim jest używany w tej Instrukcji w odniesieniu do norm kodeksowych.

[83] Por. Lumen gentium, 26: ASS 57 (1965), 31-32.

[84] Por. Ratio fundamentalis institutionis sacerdotalis, 83; 88.e, ss. 37; 39.

[85] Por. KPK, kan. 275, § 1.

[86] Por. Sobór Watykański II, Dekret o posłudze i życiu kapłanów Presbyterorum ordinis (7 grudnia 1965), 8: AAS 58 (1966), 1003.

[87] Por. Ratio fundamentalis institutionis sacerdotalis, 88.e, ss. 39-40.

[88] Por. Franciszek, Przemówienie do uczestników Sympozjum zorganizowanego przez Kongregację ds. Duchowieństwa z okazji 50° rocznicy Dekretów soborowych „Optatam totius” i „Presbyterorum ordinis” (20 listopada 2015): AAS 107 (2015), 1295.

[89] Por. KPK, kan. 150.

[90] Por. tamże, kan. 521, § 1.

[91] Por. tamże, kan. 520, § 1.

[92] Tamże, kan. 519.

[93] Por. tamże, kan. 532.

[94] Por. tamże, kan. 1257, § 1.

[95] Christus Dominus, 31: AAS 58 (1965), 689.

[96] KPK, kan. 522.

[97] Tamże, kan. 1748.

[98] Tamże, kan. 526, § 1.

[99] Por. tamże, kan. 152.

[100] Por. tamże, kan. 538, §§ 1-2.

[101] Por. tamże, kann. 1740-1752, uwzględniając kann. 190-195.

[102] Por. tamże, kan. 538, § 3.

[103] Por. tamże.

[104] Por. tamże, kan. 189.

[105] Por. tamże, kan. 189, § 2 i Apostolorum successores, 212: Enchiridion Vaticanum 22 (2003-2004), 2095.

[106] Apostolorum successores, 212: Enchiridion Vaticanum 22 (2003-2004), 2095.

[107] Por. KPK, kann. 539-540.

[108] Por. w sczególności tamże, kann. 539, 549, 1747, § 3.

[109] Tamże, kan. 517, § 1; por. także kann. 542-544.

[110] Por. tamże, kann. 517, § 1 i 526, § 1.

[111] Por. tamże, kan. 543, § 1.

[112] Por. tamże, kan. 543, § 2, 3°; przyjmuje na siebie również reprezentowanie w prawie cywilnym, w krajach w których parafia jest uznana przez państwo jako osoba prawna.

[113] Por. tamże, kan. 543, § 1.

[114] Por. tamże, kan. 517, § 1.

[115] Por. tamże, kan. 545, § 2; jako przykład niech posłuży kapłan z doświadczeniem duchowym, ale słabym zdrowiem, mianowany zwyczajnym spowiednikiem dla pięciu sąsiadujących terytorialnie parafii.

[116] Por. tamże, kan. 265.

[117] Tamże, kan. 1009, § 3.

[118] Franciszek, Przemówienie podczas spotkania z kapłanami i osobami konsekrowanymi, Mediolan (25 marca 2017): AAS 109 (2017), 376.

[119] Tamże, 376-377.

[120] Lumen gentium, 29: AAS 57 (1965), 36.

[121] Paweł VI, Przemówienie w czasie audiencji udzielonej uczestnikom Międzynarodowego Kongresu na temat diakonatu, 25 października 1965: Enchiridion sul Diaconato (2009), 147-148.

[122] Por. KPK, kan. 150.

[123] Kongregacja Nauki Wiary, List Iuvenescit Ecclesia do biskupów Kościoła katolickiego na temat relacji między darami hierarchicznymi a charyzmatycznymi dla życia i misji Kościoła (15 maja 2016), 21: Enchiridion Vaticanum 32 (2016), 734.

[124] Tamże, 22: Enchiridion Vaticanum 32 (2016), 738.

[125] Por. KPK., kan. 573, § 1.

[126] Por. Kongregacja ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego-Kongregacja ds. Biskupów, Mutuae relationes. Podstawowe kryteria na temat relacji między biskupami a zakonnikami w Kościele (14 maja 1978), 10; 14, a): Enchiridion Vaticanum 6 (1977-1979), 604-605; 617-620; por. także Apostolorum successores, 98: Enchiridion Vaticanum 22 (2003-2004), 1803-1804.

[127] Por. Evangelii gaudium, 102: AAS 105 (2013), 1062-1063.

[128] Por. Christifideles laici, 23: AAS 81 (1989), 429.

[129] Evangelii gaudium, 201: AAS 105 (2013), 1104.

[130] Lumen gentium, 31: AAS 57 (1965), 37.

[131] Paweł VI, Adhortacja apostolska Evangelii nuntiandi (8 grudnia 1975), 73: AAS 68 (1976), 61.

[132] Por. Evangelii gaudium, 81: AAS 105 (2013), 1053-1054.

[133] Por. KPK. kan. 517, § 2.

[134] Por. Apostolorum successores, 215, c): Enchiridion Vaticanum 22 (2003-2004), 2105.

[135] Kongregacja ds. duchowieństwa, Instrukcja [interdykasterialna] o niektórych kwestiach dotyczących współpracy wiernych świeckich w ministerialnej posłudze kapłanów Ecclesiae de mysterio (15 sierpnia 1997), art. 4, § 1, a-b): AAS 89 (1997), 866-867; por. także Apostolorum successores, 215, c): Enchiridion Vaticanum 22 (2003-2004), 2105. Do takiego kapłana będzie należało również prawne reprezentowanie parafii, zarówno kanonicznie jak i cywilnie, tam gdzie prawo państwowe to przewiduje.

[136] Przed skorzystaniem z rozwiązania dopuszczonego przez kan. 517, § 2, biskup diecezjalny powinien uważnie rozważyć inne możliwości, które należy przyjąć jako alternatywę, takie jak zaangażowanie starszych kapłanów nadal zdolnych do posługi, powierzenie kilku parafii jednemu proboszczowi lub powierzenie kilku parafii zespołowi kapłanów in solidum.

[137] Por. Ecclesiae de mysterio, art. 4, § 1, b): AAS 89 (1997), 866-867; Kongregacja ds. Duchowieństwa, Instrukcja Kapłan, pasterz i przewodnik wspólnoty parafialnej (4 sierpnia 2002), 23 i 25, w sposób szczególny chodzi o powierzenie „współpracy ad tempus w duszpasterstwie parafialnym”: Enchiridion Vaticanum 21 (2002), 834-836.

[138] Por. Kapłan, pasterz i przewodnik wspólnoty parafialnej, 25: Enchiridion Vaticanum 21 (2002), 836.

[139] KPK, kan. 517, § 2.

[140] Kapłan, pasterz i przewodnik wspólnoty parafialnej, 23: Enchiridion Vaticanum 21 (2002), 834.

[141] Por. Ecclesiae de mysterio, art. 1, § 3: AAS 89 (1997), 863.

[142] Por. Kapłan, pasterz i przewodnik wspólnoty parafialnej, 23: Enchiridion Vaticanum 21 (2002), 835.

[143] Por. Apostolorum successores, 112: Enchiridion Vaticanum 22 (2003-2004), 1843.

[144] Należy pamiętać, że oprócz zadań właściwych posłudze lektoratu, wśród funkcji liturgicznych, które biskup diecezjalny, po wysłuchaniu Konferencji Episkopatu, może tymczasowo powierzyć wiernym świeckim, mężczyznom i kobietom, znajduje się także posługa ołtarza, zgodnie z odnośnym przepisem prawa kanonicznego; Papieska Rada ds. Interpretacji Tekstów Prawnych, Odpowiedź (11 lipca 1992): AAS 86 (1994), 541; Kongregacja ds. Kultu Bożego i Sakramentów, List okólny (15 marca 1994): AAS 86 (1994), 541-542.

[145] Por. KPK, kan. 205.

[146] Por. tamże, kan. 230, § 1.

[147] W akcie, poprzez który powierza się powyższe zadania diakonom lub wiernym świeckim, niech biskup wyraźnie określi funkcje, do wykonywania których zostali upoważnieni i czas na jaki otrzymali takie uprawnienia.

[148] KPK, kan. 1248, § 2.

[149] Tamże, kan. 861, § 1.

[150] Tamże, kan. 766.

[151] Ecclesiae de mysterio, art. 3, § 4: AAS 89 (1997), 865.

[152] Por. KPK., kan. 767, § 1; Ecclesiae de mysterio, art. 3, § 1: AAS 89 (1997), 864.

[153] KPK, kan. 1112, § 1; por. Jan Paweł II, Konstytucja apostolska Pastor Bonus (28 czerwca 1998), art. 63: AAS 80 (1988), 876, w odniesieniu do kompetencji Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów.

[154] Franciszek, Rozważanie w Domu św. Marty (21 października 2013): L’Osservatore Romano 242 (21-22 października 2013), 8.

[155] Por. KPK., kann. 537 e 1280.

[156] Zgodnie z kan. 532 KPK, proboszcz ponosi odpowiedzialność za dobra parafii, choć zarządzając nimi, musi korzystać ze współpracy świeckich ekspertów.

[157] Por. KPK, kann. 115, § 2 i, przez analogię, 492, § 1.

[158] Por. tamże, kan. 537 i Apostolorum successores, 210: Enchiridion Vaticanum 22 (2003-2004), 2087.

[159] Por. KPK, kann. 517 e 526.

[160] Por. tamże, kan. 1287 § 1.

[161] Por. tamże, kan. 536, § 1.

[162] Franciszek, Przemówienie w czasie spotkania z duchowieństwem, osobami życia konsekrowanego i członkami rad duszpasterskich, Asyż (4 października 2013): Insegnamenti I/2 (2013), 328.

[163] Tenże, Homilia w czasie Mszy Świętej w Uroczystość Zesłania Ducha Świętego, 4 czerwca 2017: AAS 109 (2017), 711.

[164] Por. Lumen gentium, 10: AAS 57 (1965), 14.

[165] Por. Kongregacja ds. Duchowieństwa, List okólny Omnes christifideles (25 stycznia 1973), 4 i 9; Enchiridion Vaticanum 4 (1971-1973), 1199-1201 i 1207-1209; Christifideles laici, 27: AAS 81 (1989), 440-441.

[166] Franciszek, Audiencja Generalna (23 maja 2018).

[167] Paweł VI, List apostolski Ecclesiae Sanctae (6 sierpnia 1966), I, 16, § 1: AAS 58 (1966), 766; por. KPK, kan. 511.

[168] Evangelii gaudium, 31: AAS 105 (2013), 1033.

[169] Por. KPK, kan. 536, § 2.

[170] Por. tamże, kan. 212, § 3.

[171] Tamże, kan. 536, § 2.

[172] Por. Kapłan, pasterz i przewodnik wspólnoty parafialnej, 26: Enchiridion Vaticanum 21 (2002), 843.

[173] Por. KPK, kan. 516, § 1.

[174] Por. tamże, kan. 515, § 2.

[175] Por. tamże, kan. 516, § 2.

[176] Por. tamże, kann. 1214, 1223 i 1225.

[177] Por. tamże, kann. 848 e 1264, 2°, ponadto kann. 945-958; kongregacja ds. duchowieństwa, Dekret Mos iugiter (22 lutego 1991), zatwierdzony w formie specyficznej przez Jana Pawła II: Enchiridion Vaticanum 13 (1991-1993), 6-28.

[178] KPK, kan. 946.

[179] Tamże, kan. 947.

[180] Tamże, kan. 945, § 2.

[181] Franciszek, Adhortacja apostolska posynodalna Christus vivit (25 marca 2019), 231, Watykan 2019.

[182] Tenże, Spotkanie z polskimi biskupami, Kraków (27 lipca 2016): AAS 108 (2016), 893.

[183] Tenże, Orędzie na Światowy Dzień Misyjny 2017 (4 czerwca 2017), 10: AAS 109 (2017), 764.

[00886-PL.01] [Testo originale: Polacco]