Akcja Katolicka – satysfakcja, niepokój, nadzieja

Kiedy więc czytam łatwe a tym samym nie obiektywne oceny działalności Akcji Katolickiej, często wyrażane formułą, że jakoby nie spełniła pokładanych w niej nadziei, nie mogę nie mieć odmiennego zdania, i nie mogę nie wyrazić zdrowej satysfakcji. Nie powoduje ona popadnięcia w pychę, bowiem uświadamiam sobie, że bez Bożego wsparcia i inspiracji Ducha Świętego nie byłoby to możliwe do przeprowadzenia. Satysfakcja prowadzi więc w tym przypadku do oddania większej chwały Bogu.

Niepokój
Jednak kiedy myślę i mówię o Akcji Katolickiej serce moje i umysł wypełnia nie tylko satysfakcja. Duży w nich obszar zajmuje także niepokój. Mógłbym go wyrazić przy pomocy czterech sformułowań: nazwa bez treści, przynależność bez rozeznania charyzmatu, kolejne zrzeszenie laikatu i nic więcej, brak czy zbyt mało ludzi młodych.

Na początku niepokój mój spowodowany jest niebezpieczeństwem, że Akcja Katolicka będzie posiadała swoją nazwę, ale nie będzie realizowała treści, które na nią się składają, czy powinny się składać. Trzeba wyraźnie powiedzieć, że nie każde środowisko zorganizowanego laikatu może nazywać się Akcją Katolicką. Nie wystarczy posiadać osobowość prawną kościelną i cywilną oraz być aktywnym w środowisku kościelnym i społeczności lokalnej, aby móc nazywać się Akcją Katolicką. Nie kryję, że od początku istnienia stowarzyszenia nurtowała mnie sprawa wielości programów i różnych stylów aktywności Akcji Katolickiej w poszczególnych parafiach i diecezjach. Nie chodzi oczywiście o stworzenie monolitu. Chodzi jednak o zachowanie i realizowanie kilku cech, bez których nawet nazywająca się Akcją Katolicką organizacja katolików świeckich z istoty swej nią nie będzie.

By określone środowisko świeckich mogło nazywać się Akcją Katolicką i nią rzeczywiście być musi być organizacją – uznaną przez biskupa i władzę świecką; musi najbliżej współpracować z biskupem i proboszczem każdej diecezji i parafii w której istnieje; musi utożsamiać się z programem duszpasterskim danego Kościoła partykularnego i całościowo ten program realizować; musi mieć nastawienie misyjne. Stąd kiedy w diecezji i parafii formalnie istnieje Akcja Katolicka a biskup i proboszcz nią się nie interesują, albo nie mają dla niej czasu, czy też kiedy członkowie tej organizacji podejmują różne inicjatywy bez powiadamiania biskupa i proboszcza czy wręcz wbrew ich woli, takie stowarzyszenie mimo, że posługuje się nazwą, swoim stylem i działalnością zaprzecza istocie oraz tożsamości Akcji Katolickiej i w rzeczywistości nią nie jest. W Polsce wiele zrobiliśmy, aby Akcja Katolicka rzeczywiście nią była – nie tylko z nazwy, ale także w samej swej istocie i stylu prowadzonej działalności apostolskiej. Ale jest jeszcze wiele braków, jest jeszcze wiele do zrobienia, i to zarówno ze strony duchownych jak i świeckich. Nie możemy przestać wprowadzać tożsamości Akcji Katolickiej w jej codzienną praktykę działania apostolskiego. Jest jeszcze wiele do zrobienia, by istniejąca w Polsce Akcja Katolicka nią rzeczywiście była. Gdybyśmy proces jej tworzenia, szczególnie w stylu działania, potraktowali jako zakończony, budziłoby to mój wielki niepokój. Największą pracę trzeba podjąć szczególnie w sferze mentalności duchownych i świeckich. Strukturalnie wiele już zrobiliśmy.

Druga sfera niepokoju wiąże się z przynależnością do Akcji Katolickiej, która niejednokrotnie nie jest podjęta na bazie dokonanego rozeznania charyzmatu. Nie każdy katolik świecki, nawet ten pragnący prowadzić aktywne życie kościelne i społeczne ma wystarczające dane ku temu, by być członkiem Akcji Katolickiej. Potrzebne jest odkrycie w sobie swoistego powołania, odkrycie charyzmatu, czyli łaski, jaką obdarza człowieka ochrzczonego, członka Kościoła katolickiego sam Bóg. W odkryciu tego charyzmatu powinni pomagać kandydatom na członków Akcji Katolickiej księża Asystenci – zarówno parafialni, jak i diecezjalni. Na cechę tę bardzo mocno zwracał uwagę papież Paweł VI. II Sobór Watykański naucza, że najbliższa współpraca Akcji Katolickiej z hierarchią Kościoła w dziele ewangelizacji może przybrać kształt mandatu – munus, jakiego udziela biskup katolikowi świeckiemu, aby w imieniu Kościoła prowadził swoją misję świadczenia o Chrystusie i jego prawdzie, tak jak rozumie ją i przepowiada Kościół katolicki. Członek Akcji Katolickiej musi więc czuć Kościół, musi czuć wraz z Kościołem, musi chcieć być głosem Kościoła, a nie tylko swoim głosem. Nie może w swej aktywności apostolskiej głosić i czynić tego co mu się wydaje. Musi szczerze przyjąć za swoją prawdę zbawczą podawaną przez Kościół. Musi się z nią utożsamić. Zdarzało mi się spotkać członków Akcji Katolickiej, którzy bardziej cenili sobie treści któregoś z autorów, szczególnie historyków cywilizacji niż nauczanie Kościoła wyrażone przez Sobory i przez Jana Pawła II. Mimo, że ludzie ci posiadają legitymacje Akcji Katolickiej, swoją postawą zaprzeczają autentycznemu członkostwu w tej apostolskiej organizacji, bowiem zaprzeczają jej charyzmatowi. Kiedy myślę o nadaniu katolikowi świeckiemu przez biskupa mandatu do reprezentowania Kościoła, myślę przede wszystkim o katechetach świeckich, którzy posłani są właśnie przez biskupa, by głosić naukę Kościoła i posiadają do tego specjalną misję kanoniczną. Gdyby rzeczywistość bardziej pokrywała się w tej dziedzinie z teorią, katecheci świeccy powinni stanąć w pierwszym szeregu Akcji Katolickiej, gdyż nikt bardziej niż oni, nie wyraża charyzmatu tego stowarzyszenia, w którym człowiek świecki pragnie najbliżej współpracować z hierarchią w prowadzeniu misji ewangelizowania człowieka i świata. Także w tej dziedzinie jest jeszcze wiele do zrobienia.