Najtrudniejsze 12 kroków

Historia banalna i niebanalna jednocześnie. Oto szczęśliwa rodzina: on, nazwijmy go Leszkiem, 35-letni prawnik, ona – 34-letnia farmaceutka, powiedzmy Zosia. Troje udanych dzieci, dom na przedmieściach. Idylli dopełniają przykościelna wspólnota i konkretne działania społeczne. Więc gdy Zosia zapytała mnie ponad rok temu: „A co byś powiedziała, gdybym miała romans?”, odpowiedziałam: „To samo, co wtedy, gdybyś mi powiedziała, że jesteś słoniem”. Okazało się, że każdy może zostać słoniem...

Szarpanina, łzy, wzajemne oskarżenia. Depresja Zosi, Leszka, dramat dzieci… I wniosek: każdy z nas może znaleźć się w dramatycznej, kryzysowej sytuacji. Co wtedy? Po krótkim rekonesansie okazało się, że w stolicy katolickiego kraju trudno jest znaleźć ludzi, miejsce, formę terapii, która obejmie całą rodzinę i jednocześnie będzie pomocą i psychologiczną, i duchową. Właściwie tylko jedno miejsce było gotowe pomóc wielopoziomowo i profesjonalnie: Wspólnota Trudnych Małżeństw Sychar i pallotyn, o. Jan Pałyga z Centrum Pomocy Duchowej na Skaryszewskiej w Warszawie. Małżeńska droga odnowy była trudna i wyboista. Jak można było przypuszczać, zdrada żony nie wzięła się z powietrza: małżeństwo przez lata ukrywało wiele poważnych, nawarstwiających się problemów. Zosi bardzo pomogły rozmowy z o. Pałygą. Pallotyn skierował ją również na raczkujące wtedy na Skaryszewskiej, innowacyjne w Polsce, warsztaty.

Na podstawie istniejącego od lat 60 programu 12 kroków, czyli formy terapii dla osób uzależnionych, powstały warsztaty „12 kroków dla chrześcijan” i Wspólnota 12 kroków. Z warsztatów skorzystali oboje. Prowadzane są na podstawie podręcznika „Wreszcie żyć. 12 kroków ku pełni życia”. Wyglądają w dużym skrócie tak: w zamkniętej grupie, na mityngach, spotyka się około 20 osób. Uczestnicy są zobowiązani do dyskrecji, słuchania się wzajemnie. Na spotkaniach (co dwa tygodnie) rozmawiają na temat konkretnego kroku: przechodzą je od pierwszego do dwunastego. Zajmują się każdym z nich tak długo, jak to potrzebne. Poza mityngami każdy z uczestników notuje własne myśli, spostrzeżenia, uczucia w zeszycie. Powoli „rozprawiają” się z przyczynami, dla których przyszli na terapię, wiedząc, że są bezradni wobec problemów i uzależnień (krok pierwszy) i po drugie, że bez pomocy z góry niewiele mogą zrobić (krok drugi)... Zosia i Leszek, jak mówią – powoli i mozolnie, krok po kroku, wychodzą na prostą. Każde z osobna naprawia siebie: swoje wnętrze, relacje z innymi ludźmi i z Bogiem. Każde z osobna zmienia się i dojrzewa. Ilu Leszków i Zoś jest wśród nas? Ilu ludzi, w tym tzw. przykładnych katolików, w pewnym momencie życia zostanie słoniami? Wielu. Każdy z nas przechodzi lub będzie przechodzić trudne sytuacje, załamania, depresje, dramaty odrzucenia, zdrady. Nie wszyscy będą potrafili sami znaleźć wyjście. I nie wszyscy dotrą na Skaryszewską.

Warsztaty na płycie odmienią życie?
– Trafiają do nas różni ludzie, wszyscy na zakręcie życiowym i wszyscy chcą zmienić swoje życie. Zapewniam, że jeśli podejdą do 12 kroków poważnie, nie jest możliwe, żeby nie osiągnęli celu – twierdzi terapeuta Jacek Racięcki, prowadzący warsztaty. Pewnie w tej chwili pojawiło się pytanie: czy gdzieś, prócz Skaryszewskiej, można z warsztatów skorzystać? Odpowiedź nie będzie optymistyczna: – Warsztaty od niedawna działają jeszcze w Dobrym Miejscu w Warszawie, podobno powstają w Opolu – mówi Racięcki. – To oczywiście niewspółmierne do potrzeb: do każdej z grup ustawiają się długie kolejki. Między innymi dlatego postanowiliśmy, razem z dziennikarzem Rafałem Porzezińskim i o. Maksymem Popowem, stworzyć płytę, która wprowadza w 12 kroków. Płyta jest gotową podstawą, żeby tworzyć warsztaty w całej Polsce, opierając się na istniejących wspólnotach, organizacjach, parafiach, ośrodkach terapeutycznych.

Czy jednak tak poważne zadanie – pomoc psychologiczno-duchową można powierzyć ludziom, którzy być może nie mają odpowiedniego doświadczenia czy wręcz wykształcenia? – Początkowym problemem może być brak prowadzącego – mówi Racięcki. – Jednak jestem pewny, że gdy dobrze się poszuka, można znaleźć odpowiednią osobę. Wśród naszych „absolwentów” również będą przyszli założyciele kolejnych grup wsparcia. Według Racięckiego, nie trzeba też obawiać się „zsekcenia” grup mityngowych. Wieloletnie doświadczenie podobnych grup 12-krokowych dla ludzi uzależnionych dowodzi, że gdy nawet pojawiały się tego typu tendencje, grupy – z natury otwarte, w których nie ma miejsca dla „jedynie słusznego przywódcy” – po prostu się rozpadały.

12 KROKÓW nie tylko dla chrześcijan
1. Przyznajemy, że jesteśmy bezsilni wobec naszego uzależnienia i naszych problemów – i że nie możemy już dać sobie rady z naszym życiem.
2. Uwierzyliśmy, że moc większa od nas samych może przywrócić nam duchowe zdrowie.
3. Postanowiliśmy powierzyć naszą wolę i nasze życie opiece Boga, na ile Go pojmujemy.
4. Zrobiliśmy radykalny i odważny obrachunek moralny w głębi duszy.
5. Bez ukrywania wyznaliśmy Bogu, sobie i drugiemu człowiekowi istotę naszych błędów.
6. Staliśmy się całkowicie gotowi, aby Bóg uwolnił nas od wszystkich wad charakteru.
7. Zwróciliśmy się do Niego w pokorze, aby usunął nasze braki.
8. Zrobiliśmy listę osób, które skrzywdziliśmy i staliśmy się gotowi zadośćuczynić im wszystkim.
9. Zadośćuczyniliśmy osobiście wszystkim, wobec których było to możliwe, z wyjątkiem tych przypadków, gdy zraniłoby to ich lub innych.
10. Prowadzimy nadal rachunek moralny, z miejsca przyznając się do popełnionych błędów.
11. Dążyliśmy przez modlitwę i medytację do coraz doskonalszej więzi z Bogiem, na ile Go pojmujemy, prosząc jedynie o poznanie Jego woli wobec nas oraz o siłę do jej spełnienia.
12. Przebudzeni duchowo w rezultacie tych „kroków”, staraliśmy się nieść przesłanie innym ludziom i stosować te zasady we wszystkich naszych poczynaniach.