Święty Kolumban

Nieustępliwy w każdej kwestii moralnej, Kolumban wszedł później w konflikt także z domem królewskim, ponieważ ostro zganił króla Teodoryka za jego stosunki pozamałżeńskie. Wywołało to sieć intryg i działań na szczeblu osobistym, religijnym i politycznym, które w roku 610 doprowadziły do wydania dekretu o wydaleniu z Luxeuil Kolumbana i wszystkich mnichów pochodzenia irlandzkiego, skazanych na ostateczną banicję. Odstawiono ich pod strażą na brzeg morza i wsadzono na statek, który na koszt dworu miał zawieźć ich do Irlandii. Statek osiadł jednak na mieliźnie blisko plaży, a kapitan, widząc w tym znak nieba, zrezygnował z żeglugi i ze strachu, że przeklęty zostanie przez Boga, wysadził mnichów na ląd. Oni jednak, zamiast powrócić do Luxeuil, postanowili rozpocząć nowe dzieło ewangelizacji. Popłynęli Renem w górę rzeki. Po pierwszym etapie w Tuggen koło jeziora Zurich, udali się do Bregencji nad Jeziorem Bodeńskim, by ewangelizować Alemanów.

Jednakże wkrótce potem Kolumban, z powodu niezbyt sprzyjających jego dziełu wydarzeń politycznych, zdecydował się przebyć Alpy z większością swoich uczniów. Pozostawił tylko jednego mnicha imieniem Gallus; z jego pustelni miało powstać w przyszłości słynne opactwo Sankt Gallen w Szwajcarii. Po przybyciu do Italii Kolumban znalazł życzliwą gościnę na dworze królewskim Longobardów, musiał jednak od razu zmierzyć się ze znacznymi trudnościami: życie Kościoła zranione było herezją ariańską, dominującą jeszcze wśród Longobardów, oraz schizmą, która przyczyniła się do zerwania przez większą część Kościołów północnej Italii jedności z Biskupem Rzymu. Kolumban z całym swoim autorytetem włączył się w ten kontekst, pisząc księgę przeciw arianizmowi i list do Bonifacego IV, by przekonać go do podjęcia zdecydowanych kroków w celu przywrócenia jedności (por. Epistula V). Kiedy król Longobardów, w roku 612 bądź 613, przyznał mu ziemię w Bobbio w dolinie Trebbii, Kolumban założył nowy klasztor, który miał się stać centrum kultury, porównywalnym później ze słynnym Monte Cassino. Tu zastał go kres jego dni: zmarł 23 listopada 615 roku i pod tą datą wspominany jest w obrządku rzymskim do dzisiaj.

Orędzie św. Kolumbana sprowadza się do zdecydowanego nawoływania do nawrócenia i odcięcia się od dóbr ziemskich w perspektywie wiecznego dziedzictwa. Swoim ascetycznym życiem i bezkompromisową postawą wobec zepsucia możnych, przypomina on surową postać św. Jana Chrzciciela. Jego surowość nie jest jednak nigdy celem samym w sobie, lecz jedynie środkiem do dobrowolnego otwarcia się na miłość Boga i na odpowiedź całym jestestwem na otrzymane od Niego dary, przez odbudowywanie w sobie obrazu Boga, a jednocześnie szykowanie ziemi pod uprawę i odnawianie ludzkiej społeczności. Cytuję za jego Instructiones: „Jeżeli człowiek w sposób prawy używać będzie tych zdolności, które Bóg przyznał jego duszy, podobny będzie Bogu. Pamiętajmy, że musimy oddać Mu wszystkie te dary, które złożył w nas, gdy byliśmy w pierwotnym stanie. Nauczył nas tego swymi przykazaniami. Pierwsze z nich jest nakazem miłowania Pana z całego serca, albowiem On pierwszy nas umiłował, od samego początku czasów, zanim jeszcze przyszliśmy na ten świat” (por. Instr. XI).

Święty irlandzki był rzeczywiście wcieleniem tych słów w swoim życiu. Mąż wielkiej kultury – pisał także poezje po łacinie i podręcznik gramatyki – okazał się bogaty w dary łaski. Był niestrudzonym budowniczym klasztorów, jak tez nieustępliwym kaznodzieją pokutnym, wszystkie swe siły oddając na podsycanie chrześcijańskich korzeni rodzącej się Europy. Dzięki swej energii duchowej, swej wierze, swej miłości do Boga i do bliźniego stał się rzeczywiście jednym z Ojców Europy: również dziś pokazuje nam, gdzie znajdują się korzenie, na których może odrodzić się ta nasza Europa.