Watykan się zaczerwieni

Konsystorz to zgromadzenie kardynałów zwoływane przez Ojca Świętego i obradujące pod jego przewodnictwem. Papież zwołuje kardynałów, kiedy chce zasięgnąć ich opinii w sprawach dotyczących kierowania Kościołem. Konsystorz wywodzi się od zebrań duchowieństwa pod przewodnictwem papieża, jakie odbywały się w Rzymie w pierwszych wiekach. Papież zapraszał na nie biskupów, kapłanów i diakonów z Kościołów rzymskich i z diecezji sąsiadujących z Rzymem.

W podręcznikach można przeczytać, że w tamtych czasach konsystorze odbywały się dwa, a nawet trzy razy w tygodniu. Z czasem przerodziły się w uroczyste spotkania kardynałów, na których papież ogłaszał swoje decyzje i pytał zebranych o opinie. Od XI wieku jest organem doradczym papieża, wspierającym go w rządzeniu Kościołem.

Obecnie obowiązujące prawo kościelne wyróżnia konsystorz zwyczajny i nadzwyczajny. W konsystorzu zwyczajnym uczestniczą kardynałowie przede wszystkim mieszkający w Rzymie. Papież zwołuje go, gdy chce poradzić się w sprawach dotyczących Kościoła, ogłosić decyzje na temat beatyfikacji i kanonizacji czy mianować nowych kardynałów.

W konsystorzu zwyczajnym mogą uczestniczyć nie tylko kardynałowie, lecz także inni hierarchowie, a nawet świeccy zaproszeni przez papieża. Na konsystorz nadzwyczajny, gdy przedyskutowania wymagają sprawy szczególnie ważne dla Kościoła, przybywają do Watykanu wszyscy kardynałowie z całego świata.

Pierwszy konsystorz Benedykta XVI poprzedzi spotkanie wszystkich członków kolegium kardynalskiego. Będzie ono przypominało kongregacje generalne, które odbywały się po śmierci Jana Pawła II, aż do rozpoczęcia konklawe. Sam Benedykt XVI określił to spotkanie jako czas refleksji i modlitwy. Watykaniści spodziewają się, że będzie ono również okazją do swobodnej wymiany poglądów i spontanicznych rozmów na temat problemów, które dziś najbardziej interesują Kościół i świat.

Papież lubi takie rozmowy i uważa je za bardziej pożyteczne od zaplanowanych wystąpień na ustalone wcześniej tematy – zauważają obserwatorzy watykańscy.

Coraz więcej kardynałów

Godność kardynalska jest najwyższą po papieżu godnością. Nie wiąże się ze święceniami, chociaż prawo kanoniczne rezerwuje ją jedynie dla osób duchownych. Kardynałem może więc zostać biskup, kapłan lub diakon. Zaleca się też, aby kandydat, który nie jest biskupem, przyjął sakrę. Nie jest to jednak warunek konieczny. Kardynałowie pomagają papieżowi w kierowaniu Kościołem, a po śmierci Następcy św. Piotra wybierają nowego papieża.

Benedykt XVI, zwołując pierwszy w swoim pontyfikacie konsystorz i ogłaszając nominacje dla nowych kardynałów, przypomniał, że zadaniem kardynałów jest wspieranie i pomoc Następcy Piotra w wypełnianiu urzędu apostolskiego, jaki został mu powierzony. W starych dokumentach kościelnych papieże określali Kolegium Kardynalskie jako „pars corporis nostri” (część ciała naszego). To nie jest przypadek – uważa Ojciec Święty – bo kardynałowie to jakby senat wokół papieża. Pomagają mu na przykład, kierując różnymi urzędami kościelnymi, kongregacjami czy radami papieskimi.