Stawka tuszowania pedofilii jest zbyt wysoka

7. Sposób traktowania ofiar

Papież w swoim liście do biskupów w Chile, daje jednoznacznie do zrozumienia, że w stawianiu czoła przestępstwom seksualnym popełnionym przez osoby duchowne wobec małoletnich istotne jest poszanowanie godności ofiar. Jeżeli chcemy stawić czoła problemowi, trzeba rozpocząć rachunek sumienia właśnie od tego tematu. Maskowanie problemu, o którym mowa, ma swoje źródło – jak nazwał to sam papież – w niepoważnym traktowaniu ofiar: pomniejszaniu ich cierpienia, skutków doznanej traumy.

Bezradność, z jaką ofiary mówią nieraz o swoim problemie, obracamy przeciwko nim samym, oskarżając je o przesadę, brak emocjonalnej równowagi czy też chęć czerpania korzyści także materialnych. Samo oskarżenie, co podkreślają normy wydane przez Stolicę Apostolską, nie może być podstawą do wydania wyroku. Dogłębne zbadanie każdej zgłoszonej sprawy konieczne jest zarówno dla dobra samych ofiar, jak również osoby oskarżonej oraz dla wspólnoty wiernych.

Nie jest dobrym znakiem, gdy – kierowani uczuciem znużenia – odcinamy się od tematu, krytykujemy tych, którzy się nim zajmują, lub jeszcze gorzej, uciszamy i zamykamy usta ofiarom, które – nawet po latach – usiłują wykrzyczeć swój ból i domagają się współczucia, pomocy i wsparcia ludzkiego, duchowego, a niekiedy także i materialnego.

Zwróćmy uwagę na wyrażenie użyte w liście papieża „żywoty ukrzyżowane”. Trauma wykorzystania seksualnego, która ma miejsce w okresie dzieciństwa i wczesnej młodości, rzuca zwykle cień na całe życie, szczególnie wtedy, gdy osoba w okresie traumy nie otrzymała stosownej pomocy w pierwszym etapie głębokiego zranienia. Lęk przed kolejną krzywdą, przed brakiem wiary otoczenia sprawia bowiem, że krzywdzone dzieci zamykają się w sobie. Ma to miejsce szczególnie wówczas, gdy wykorzystanie przychodzi ze strony osób wysokiego, rodzinnego i społecznego, zaufania, którą jest bliski członek rodziny, wychowawca, osoba duchowna. O wiele łatwiej jest dziecku powiadomić o krzywdzie rodziców, gdy doznana krzywda spotyka dziecko ze strony osób przygodnych.

8. Rola mediów

Na uwagę zasługują – powiedziane mimochodem – uwagi odnoszące się do mediów. Papież dwukrotnie wspomina w liście do biskupów o mediach: raz, gdy pisze, iż przedstawiają Kościół w ciemnych barwach, drugi raz gdy chwali dyskrecję wszystkich stron [w tym także i dziennikarzy] w czasie pracy jego wysłanników: „nie tylko utrzymano klimat poufności podczas wizyty, ale w żadnym momencie nikt nie uległ pokusie zamienienia tej delikatnej misji w cyrk medialny”.

Jest rzeczą oczywistą, że jako duchowni nie powinniśmy angażować się w medialny cyrk, ale zdarza się, że samo życie sprawia, że możemy znaleźć się w centrum cyrku bez naszej zgody, podobnie jak znalazł się Jezus przed Herodem. Wówczas tylko Duch Święty może nam podpowiedzieć, jak zabrać głos, co powiedzieć, w jaki sposób, w jakiej formie itp.

Niedługo na ekranach polskich kin ma się pojawić, zapowiadany od dawna film znanego reżysera Wojciecha Smarzowskiego poświęcony pedofilii księży. Jak przepowiadają media – będzie to obraz drastyczny. I choć nie będzie to dokument, ale artystyczne dzieło, tym nie mniej uruchomi – jak można łatwo przewidywać – wyobraźnię i wywoła gorącą polemikę. Zapowiadane są też inne filmy o charakterze dokumentalnym. Dla środowiska duchownych, będzie to – jak sądzę – sprawdzian, egzamin. Od jakości naszych reakcji, zachowań, komentarzy będzie w dużym stopniu zależeć, czy filmy będą – jak konflikt w Chile – okazją do szukania prawdy, oczyszczenia i nawrócenia, czy też, przeciwnie, staną się jedynie powodem do ujawnienia się naszego smutku, gniewu i urażonej dumy.