Nie chcemy być gettem

Andrzej Grajewski: Jak liczna jest wspólnota, w której Ksiądz Biskup posługuje?

Bp Borys Gudziak: Diecezja z siedzibą w Paryżu obejmuje teren Francji, Holandii, Belgii, Luksemburga oraz Szwajcarii. Szacuję, że obecnie we Francji mieszka ok. 80 tys. Ukraińców, w Belgii – 15 tys., tyle samo w Holandii i 8 tys. w Szwajcarii. Myślę więc, że w tych krajach mieszka ok. 120 tys. Ukraińców.

Nie wszyscy są grekokatolikami.

To prawda, na Ukrainie jedynie 8–10 proc. mieszkańców należy do Kościoła greckokatolickiego. Jednak specyfiką naszej emigracji na Zachodzie jest to, że znaczna jej część pochodzi z zachodniej Ukrainy, a więc z terenów, gdzie Kościół greckokatolicki jest najliczniejszy. Dlatego sądzę, że w tych pięciu państwach, o których mówimy, żyje ok. 35 tys. grekokatolików. Przywołam przykład małego miasteczka Łanczyn, położonego nieopodal Iwano-Frankiwska, czyli byłego Stanisławowa. W Łanczynie mieszka oficjalnie ok. 8 tys. osób, ale faktycznie 1,5 tys. mieszkańców żyje w Antwerpii. Ci, którzy wyjechali i jakoś się urządzili na nowym miejscu, ściągają krewnych, sąsiadów i w ten sposób tworzą się skupiska ukraińskie na Zachodzie.

Czy we wszystkich miastach, gdzie są większe skupiska Ukraińców, są greckokatolickie parafie?

Nie, parafie są jedynie w kilku miastach, w pozostałych mamy punkty misyjne. Gdy przyjechałem tutaj w 2013 r., mieliśmy 15 parafii bądź punktów misyjnych. W ciągu tych 4 lat otwarliśmy 20 nowych, z czego połowa powstała we Francji. Było 9 kapłanów, a obecnie jest ich 24. We Francji pracuje 15.

Z jakich świątyń korzystacie?

Mamy 6 własnych kościołów, a właściwie kaplic, zbudowanych zaraz po wojnie dla ukraińskiej emigracji. Przeważnie liturgię odprawiamy w kościołach rzymskokatolickich.

Nie ma z tym problemu?

Żadnego, zarówno we Francji, jak i w Belgii wiele kościołów stoi pustych. Nasza greckokatolicka wspólnota znów wypełnia je modlitwą. Jestem bardzo wdzięczny miejscowym ordynariuszom rzymskokatolickim, którzy z wielką otwartością odpowiedzieli na nasze prośby.

A jak jest w innych krajach na Zachodzie?

Różnie to wygląda. We Francji, Anglii i Niemczech diecezje greckokatolickie funkcjonują już od lat 60. Katedry są w Paryżu, Londynie i Monachium. Znacznie gorsza jest sytuacja we Włoszech, gdzie wcześniej nie było Ukraińców, poza grupą sióstr zakonnych oraz seminarzystów. Dzisiaj Włochy są jednym z głównych punktów tej emigracji i może tam mieszkać nawet 600 tys. Ukraińców. Konferencja Episkopatu Włoch nie zgodziła się na stworzenie dla nich odrębnej diecezji greckokatolickiej. Działa tam jednak ok. 140 punktów misyjnych. Podobnie jest w Hiszpanii, gdzie żyje ok. 200 tys. Ukraińców. Nie mamy jednak zgody episkopatu rzymskokatolickiego na stworzenie dla nich odrębnej diecezji greckokatolickiej. Nasze parafie podporządkowane są miejscowym biskupom.

Jaka jest rola biskupa w tak nietypowej strukturze?

Zaczynaliśmy bardzo skromnie. Gdy przyjechałem tutaj przed czterema laty, w Holandii i Luksemburgu w ogóle nie było greckokatolickiego duszpasterstwa, a w Szwajcarii odprawiano dwie liturgie na rok. Teraz odprawiamy 150 liturgii w ciągu roku w różnych miejscach Szwajcarii. Kiedy przyjechałem, roczny budżet diecezji na pięć krajów wynosił 35 tys. euro. Z tego należało pokryć wszystkie wydatki i utrzymać biskupa. To była najbiedniejsza diecezja greckokatolicka na świecie.

Teraz budżet jest większy?

Oczywiście, gdyż rozszerza się nasza działalność duszpasterska. Było 9 kapłanów, a teraz jest ich 24. Było 15 parafii i misji, a teraz jest 35. Mamy znacznie więcej wiernych. W Paryżu w naszej katedrze pw. św. Włodzimierza w Saint-Germain-des-Prés podczas Świąt Wielkanocnych było ponad 3 tys. wiernych.

Katedra jest własnością Kościoła greckokatolickiego?

My ją użytkujemy, właścicielem jest francuskie państwo.