Prof. Chazan o zdrowym rodzicielstwie

Urodzenie dziecka to poważy moment w życiu rodziny. Poprzedza je prawidłowy najczęściej przebieg ciąży, przedurodzeniowy i pourodzeniowy rozwój dziecka. Powinniśmy monitorować zdrowie kobiety przed ciążą, ciążę, poród, połóg, rozwój dziecka, analizować obecność i oddziaływanie potencjalnie niebezpiecznych czynników ryzyka, które mogą prawidłowy przebieg prokreacji zakłócić, być przyczyną niepłodności, poronień, wad rozwojowych, wcześniactwa, zgonów okołoporodowych. Jest to niedoceniana profilaktyka zdrowotna.

Medycyna skupia się obecnie raczej na wykrywaniu chorób i ich leczeniu, tam przekazywane są środki finansowe. Powodzenie prokreacji zależy też od innych, pozamedycznych czynników, przepisów prawa, warunków ekonomicznych, miejsca rodzicielstwa w systemie wartości, indywidualnych planów życiowych.

Obecna sytuacja demograficzna oznacza w niedalekiej przyszłości mniejszą liczebność roczników osób pracujących zawodowo, załamanie systemu emerytalnego, a w dalszej perspektywie wyludnianie Polski, z wszystkimi społecznymi, ekonomicznymi i politycznymi konsekwencjami. Na instytucjach, organizacjach i osobach zajmujących się finansowaniem, organizacją i bezpośrednim prowadzeniem opieki medycznej, dotyczącej prokreacji, ciąży obowiązek kompleksowych, ale skoordynowanych działań, ukierunkowanych na profilaktykę i promocję zdrowia. Leczenie jest droższe i mniej skutecznie, ale o tym nie pamiętamy, będąc pod ciśnieniem bieżących pilnych potrzeb.

Obecnie realizowane programy zdrowotne nie obejmują zdrowia prokreacyjnego w stopniu takim, jak na to zasługuje jego znaczenie dla kondycji zdrowotnej obecnego i przyszłego pokolenia. Zagadnienia te zniknęły też z najnowszej wersji Narodowego Programu Zdrowia. W całym teście tego programu nie ma słowa "poród". Owszem, finansowany jest program ukierunkowany na profilaktykę wtórną, wykrywanie wad wrodzonych przed urodzeniem dziecka. Nie zwraca się natomiast uwagi na pierwotną profilaktykę tych wad, programowanie zachowań prozdrowotnych. Bardzo ważne jest więc podjęcie wielokierunkowych, nawzajem się uzupełniających działań ujętych w programy zdrowotne o udowodnionej w badaniach naukowych i praktyce skuteczności, których celem byłoby zwiększenie szansy na prawidłowy przebieg procesów prokreacji oraz na zdrowy rozwój przyszłych pokoleń.

Profilaktyka najważniejsza

Duże zróżnicowanie geograficzne częstości niepowodzeń prokreacji w Polsce świadczy o tym, że istnieją możliwości poprawy stanu zdrowia matek i rodzących się dzieci. Konieczne jest więc zwrócenie uwagi na prewencję, na pierwotną profilaktykę – są to metody skuteczne, a nie wymagające dużych nakładów finansowych. Stąd propozycja do prawie natychmiastowej realizacji – w całości lub niektórych zadań wybranych z listy i przedstawionych poniżej. Konieczna jest zmiana postaw wobec płodności i rodzicielstwa, poprawa ekonomicznych postaw funkcjonowania rodzin, zmniejszenie częstości zaburzeń prokreacji, pomoc w wychowywaniu dzieci to niezbędne warunki przezwyciężenia kryzysu demograficznego w Polsce.

            Cele ogólne

• Poprawa stanu zdrowia kobiet, zwłaszcza matek i ich dzieci,
• Poprzez poprawę możliwości realizacji indywidualnych planów prokreacyjnych i zmianę postaw wobec rodzicielstwa.
• Zmniejszenie częstości niepowodzeń prokreacji, zwiększenie dzietności kobiet oraz zmniejszenie stopnia kryzysu demograficznego w Polsce.

Aby osiągnąć powyższe cele, należy wprowadzać w życie poniższe zadania:

1. Promocja wśród młodzieży zachowań sprzyjających zdrowiu

Pożyteczne skutki zdrowotne obejmują:

• mniejszą częstość zaburzeń emocjonalnych,
• nieplanowanych ciąż,
• zakażeń narządów płciowych,
• niepłodności, a w odleglejszej perspektywie
• mniejszą częstość raka szyjki macicy.

Oddziaływanie wychowawcze powinno zmierzać w kierunku opóźnienia inicjacji seksualnej, zwiększenia rangi rodziny, rodzicielstwa, szacunku dla życia, dla ciała.