Tajemnica starej figury

Wreszcie ciepło. Czekający na swój czas rower wyruszył na szlak. Aura wita spóźnionymi zapachami wiosny. Sosna, akacja, jaśmin, tawuła, wszelkiej maści zioła, a w okolicach jezior i stawów zgniły zapach kwitnącej wody. Lipa lada moment zakwitnie, choć w tym roku zaatakowało ją robactwo. Zatem utarte szlaki. Gościąż samotny pośród lasu, Krzewent z Błotami Rakutowskimi i rojem ptactwa, stawy na Dębowie, trzy tradycyjne kółka. Gdy sił nabiorę przyjdzie czas na dłuższe wypady.

Każdy z nich jest nie tylko spotkaniem z przyrodą. Także z ludźmi. O, ksiądz proboszcz jedzie – po latach już bez zdziwienia. Dobra okazja, by zatrzymać się, porozmawiać… Tak buduje się relacje…

Ostatnio tematem numer jeden jest renowacja starej figury w lesie na Czarnem.

Postawiona w latach trzydziestych ubiegłego wieku w miejscu, gdzie właściciele dóbr, Bronisław i Zygmunt Mierosławscy, chcieli zbudować kościół. Piękna lokalizacja. Trochę jak w piosence: „Na wzgórzu, u Matki Boskiej”. W prawo droga do pałacu, w lewo do Skrzynek. Na dole mostek (dziś już nieistniejący) nad łączącą jezioro Czarne i Radziszewo rzeczką. Kiedyś spławną. Choć dziś wielu kiwa z niedowierzaniem głową, przed wojną, pod pałacem, zaczynały się spływy kajakowe, kończące się w miejscu, gdzie Zgłowiączka wpada do Wisły. Niedowiarków odsyłam do archiwum w Bydgoszczy. Są dokumenty.

Przy figurce zaczynamy procesje w Niedzielę Palmową. Wspominając miejsce, gdzie Jezus zapłakał nad Jerozolimą i – według tradycji – miał żegnać się z Matką Bożą. W maju oczywiście rozbrzmiewające śpiewem Litanii i pieśni maryjnych.

Figura ma swoją dramatyczna historię. Strzelał doń w czasie wojny Niemiec. Uszkodził nos i palce. Pobożni ludzie, obawiając się zniszczenia, ukryli ją gdzieś w stodole. Po wojnie wróciła na swoje miejsce i do dziś przypomina o jego pierwotnym przeznaczeniu.

Co dwa lata figurę odnawiano. Konkretnie kupowano białą, czerwoną i niebieską farbę olejną, którą pokrywano ubytki. Kolory nieprzypadkowe. Niebieski, czerwień i biel to kolory Swojaków, czyli miejscowego zespołu, pielęgnującego kujawskie tradycje. Te zabiegi przestały wystarczać i od pewnego czasu mówiło się o konieczności gruntownej renowacji. Ale jakoś schodziło, zawsze były ważniejsze sprawy na głowie.

W ubiegły piątek zadzwonił do drzwi plebanii Andrzej: wsiada do samochodu i jedzie; konserwator czeka. Gdy zjawiłem się na miejscu zdążył zrobić mały rekonesans. Niech ksiądz patrzy, wskazał na oczyszczony fragment pleców. To nie jest zwykła figura. Żaden odlew z gipsu czy cementu. Piaskowiec. Wyraźne ślady po dłucie wskazują technikę, często stosowaną na przełomie XIX i XX wieku. Czyli jest starsza, niż przypuszczacie. Gdy oczyścimy, z pewnością znajdziemy inicjały rzeźbiarza i rok, w którym powstała.

Za kilka miesięcy figura odzyska swój dawny blask. Tęskniącym za kujawskimi barwami wyjaśniłem w niedzielę, że narzeczona, otrzymawszy od narzeczonego złoty, wysadzany diamentem pierścionek, nie maluje go olejną farbą. Podobnie jest z piaskowcem. O wartości dzieła stanowi między innymi szlachetność materiału, z którego zostało wykonane.

Piszę o losach figury, odnajdując w nich dwutysięczną historię Kościoła, który jest Matką, na wzór Maryi rodząca dla Chrystusa nowe pokolenia wierzących. W tej historii są chwile, gdy zachwyca blaskiem Ewangelii i czas, kiedy to pierwotne piękno zakrywa patyna (farba olejna) przyzwyczajeń, rutyny, bylejakości, tego, co Jezus nazwał zastąpieniem Bożych przykazań ludzka tradycją. Bywa, jest tego dużo. Aż przychodzi moment, w którym Duch święty wzbudza „konserwatorów”: proroków czasu, świętych, wizjonerów, opatrznościowych mężczyzn i kobiety. Ci, nie licząc się z oporem przyzwyczajonych do bieli, niebieskości i czerwieni  olejnej farby, odkrywają ukryte piękno nie po to, by wrócić do przeszłości. Odkrywają ukryte piękno, by – jak pisał Norwid – zachwycić do pracy, by się zmartwychwstało. I pewnie tak będzie aż do skończenia świata.