W przestrzeni publicznej

Benedykt XVI nauczał: „Gdzie jest Bóg, tam jest przyszłość”. Starsi ludzie mawiali natomiast: „Bez Boga ani do proga”. Ludzie wierzący mają potrzebę życia wiara na co dzień, a skoro są obywatelami konkretnych miejsc na świecie, chcą również w tych miejscach uwidaczniać swoją chrześcijańską tożsamość. I tak w ostatnim spisie ludności ponad 71 proc. mieszkańców Polski zadeklarowało katolicyzm. W tym kontekście warto zwróci uwagę na to, iż prawo do publicznego praktykowania i uzewnętrzniania przekonań religijnych stanowi element wolności religijnej i wiąże się z obecnością symboli religijnych w przestrzeni publicznej.

W komunikacie z badań CBOS „Postawy wobec obecności religii i Kościoła w przestrzeni publicznej” (styczeń 2022, oprac. M. Grabowska) możemy przeczytać m.in.: „Krzyże w budynkach publicznych akceptuje blisko 90% respondentów; 70% lub nieco więcej nie ma nic przeciwko religijnemu charakterowi przysięgi wojskowej, lekcjom religii w szkołach, święceniu przez księży miejsc i budynków użyteczności publicznej, udziałowi księży czy biskupów w obrzędach i uroczystościach państwowych” (s. 3). Wydawałoby się, że nie jest tak źle…

Obserwacja codziennego życia pokazuje, że dla wielu zdeklarowanych katolików Bóg jest obecny w czasie niedzielnego spotkania eucharystycznego – jeśli ono w ogóle zaistnieje – a potem odbywa się swoisty „odpoczynek” od Boga. Ze wskazaniem, żeby zbyt dużo nie wtrącał się w naszą codzienność, decyzje, bo przecież sami najlepiej wiemy, co mamy robić. Albo się uciekamy się do utartych schematów, przyzwyczajeń, które powodują, że nasza wiara przekształca się w „religijny skansen” wraz z cennymi pamiątkami z uroczystości sakramentalnych (chrzest, bierzmowanie, komunia, małżeństwo) bądź wakacyjnych pielgrzymek religijnych.

Deficyt wiary, wiara o charakterze prywatnym, lękowo–magiczno–sensacyjne poszukiwania sensu i celu życia to droga wprost na bezdroża duchowości. Wtedy znaki i symbole religijne stają się zbiorem interesujących gadżetów, które przywołują wspomnienia a nie mają wpływu na realne życie. Natomiast obecność znaków Bożych w przestrzeni publicznej domaga się wzajemnego szacunku, kompromisu i zdrowego rozsądku.