Trwa walka o krzyże w warszawskich urzędach

W Biurze Rady m.st. Warszawy złożone zostały podpisy pod inicjatywą uchwałodawczą dotyczącą zarządzenia prezydenta stolicy o zakazie eksponowania krzyży w miejskich urzędach. Akcja „Stań w obronie Krzyża!” była przez ponad miesiąc prowadzona przez mieszkańców Warszawy przy wsparciu Instytutu Ordo Iuris oraz Centrum Życia i Rodziny. Warszawski ratusz, w odpowiedzi na składane przez obywateli skargi, których wzór opublikował Instytut Ordo Iuris, ogłosił, że zarządzenie zostało napisane przez lewicową fundację. Otrzymała ona za to zadanie prawie 130 tys. zł. Wciąż trwa także zbiórka podpisów pod petycją na stronie niezdejmujkrzyza.pl z apelem do Rafała Trzaskowskiego o wycofanie się z zarządzenia.

PODPISZ PETYCJĘ – https://niezdejmujkrzyza.pl/

„Dzięki obywatelskiemu projektowi podpisanemu przez warszawiaków, rada miasta będzie zmuszona do jasnej deklaracji – czy opowiada się za konstytucyjną wolnością uzewnętrzniania swojej religii, czy popiera antychrześcijańskie zarządzenie prezydenta Trzaskowskiego” – wskazuje adw. Nikodem Bernaciak, starszy analityk w Centrum Badań i Analiz Instytutu Ordo Iuris, a także jeden z członków komitetu inicjatywy uchwałodawczej.

Zarządzenie w sprawie wprowadzenia Standardów równego traktowania w Urzędzie m.st. Warszawy zostało podpisane przez prezydenta 8 maja 2024 r. Zawierało ono w załączniku standard nr 4, zgodnie z którym „w budynkach urzędu dostępnych dla osób z zewnątrz oraz podczas wydarzeń organizowanych przez urząd nie eksponuje się w przestrzeni (np. na ścianach, na biurkach) żadnych symboli związanych z określoną religią czy wyznaniem. Nie dotyczy to symboli religijnych noszonych przez osoby pracujące w urzędzie na użytek osobisty, np. w formie medalika, tatuażu, opaski na ręku”.

Jedną z odpowiedzi na to zarządzenie jest obywatelski projekt stanowiska Rady miasta stołecznego Warszawy. Odwołuje się on w swoich motywach do preambuły Konstytucji RP z 1997 r., bogatego orzecznictwa Sądu Najwyższego z 1990, 2010 i 2013 r., uchwały Sejmu z 2009 r. i Senatu z 2010 r., preambuły Prawa oświatowego z 2016 r. i rozporządzenia wykonawczego z 1992 r. do tej ustawy, jak również orzeczenia Trybunału w Strasburgu z 2011 r. potwierdzającego, że eksponowanie krzyża w przestrzeni publicznej nie narusza przepisów Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Dokumenty te świadczą o tym, że symbolika krzyża wykracza poza kontekst jedynie religijny. Jest ona powszechnie zrozumiała, pozytywna dla kultury nie tylko chrześcijańskiej, ale także ogólnoludzkiej, gdyż symbol ten wyraża uniwersalne wartości – prawdę, sprawiedliwość, dobro i piękno, gotowość do poświęcenia dla drugiego człowieka, wolność ojczyzny. Projekt zakłada zatem, że Rada Miasta wezwałaby do poszanowania wiary, tożsamości narodowej i kulturowej mieszkańców Warszawy, w tym poprzez uświęcone wielowiekową tradycją umieszczanie symboli tej wiary i tożsamości w ratuszu, radzie miasta, urzędach dzielnic czy innych miejscach publicznych. Autorzy projektu wskazują, że każdy ma prawo do obecności krzyża i symboliki religijnej w swoim miejscu pracy, w tym do eksponowania ich np. na swoim biurku czy ścianie. Prawo to posiadają również osoby zatrudnione przez Urząd Miasta.

Obywatelski projekt stanowiska zawiera także jednoznaczną ocenę, że standard nr 4 zarządzenia Rafała Trzaskowskiego w całości, w odniesieniu do krzyża i symboliki religijnej, uderza w zagwarantowaną w art. 53 ust. 2 Konstytucji RP wolność religii, obejmującą „wolność wyznawania lub przyjmowania religii według własnego wyboru oraz uzewnętrzniania indywidualnie lub z innymi, publicznie lub prywatnie, swojej religii przez uprawianie kultu, modlitwę, uczestniczenie w obrzędach, praktykowanie i nauczanie”. Narusza on także ustanowioną przez art. 25 ust. 2 Konstytucji RP zasadę zachowywania przez władze publiczne bezstronności w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych oraz zapewniania swobody ich wyrażania w życiu publicznym, jak również współdziałania państwa, kościołów i innych związków wyznaniowych dla dobra człowieka i dobra wspólnego. W związku z tym, Rada Miasta, przyjmując to stanowisko, wyraziłaby także poparcie dla wszelkich zgodnych z prawem działań mających na celu wyeliminowanie standardu nr 4 z obrotu prawnego – w szczególności poprzez zaskarżanie tego zarządzenia do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

Na początku czerwca warszawski ratusz udzielił odpowiedzi na masowe skargi na zarządzenie prezydenta. Urząd Miasta przyznał, że zarządzenie zostało przygotowane odpłatnie przez zewnętrzny podmiot – fundację „Instytut Miast Praw Człowieka”. Na wykonanie zadania fundacja otrzymała od ratusza aż 129.910 zł, a proces wyłonienia organizacji jako wykonawcy „standardów” może budzić poważne wątpliwości.  Konkurs został ogłoszony 5 kwietnia 2023 r. – tymczasem fundacja niecały miesiąc wcześniej (8 marca) zmieniła swoją nazwę i dopisała do celów statutowych „wsparcie procesów tworzenia i wdrażania polityk wewnętrznych instytucji i organizacji”. Przed ogłoszeniem wyników konkursu, do zarządu fundacji dołączono Katarzynę Wilkołaską, która od 2019 do 2021 r. pełniła w warszawskim ratuszu funkcję pełnomocniczki Rafała Trzaskowskiego ds. kobiet, a w latach 2021-2023 była asystentką lewicowej europosłanki Sylwii Spurek. W radzie fundacji zasiadają także Marta Abramowicz i Anna Strzałkowska – aktywistki LGBT, autorki wypowiedzi wzywających do zniszczenia Kościoła katolickiego.

Instytut Ordo Iuris