Przeciwciała przeci lekom

Odkrycia dokonali naukowcy z University of Wisconsin-Madison. Pracami kierował prof. Cody Wenthur z UW-Madison School of Pharmacy, a jego współpracownikami byli naukowcy ze Scripps Research Institute i Scripps Health w San Diego. Zdaniem odkrywców przeciwciała te mogą odpowiadać za niektóre negatywne skutki uboczne długotrwałego stosowania opioidów. Istniejące przeciwciała mogą również zakłócać działanie potencjalnej szczepionki przeciwopioidowej.

Nadużywanie opioidów powoduje co roku w USA śmierć dziesiątek tysięcy osób. Pacjenci przyjmujący opioidy przez dłuższy czas mogą mieć poważne skutki uboczne, w tym przeczulicę bólową - bolesną reakcję na nieszkodliwy dotyk.

Laboratorium Wenthura bada reakcje immunologiczne z tym związane. Szczepionka stymulująca odpowiedź immunologiczną przeciwko opioidom mogłaby zmniejszyć szkodliwość ich nadużywania, jednak naukowcy muszą zidentyfikować populację pacjentów, którzy będą dobrze reagować na takie leczenie.

Przeciwciała przeciwko opioidom związanym z białkami zaobserwowano u 10 z 19 pacjentów, którzy przyjmowali opioidy w celu leczenia przewlekłego bólu krzyża. Ci, którzy przyjmowali większe dawki opioidów, mieli silniejszą odpowiedź przeciwciał. Grupa kontrolna składająca się z trzech pacjentów, którzy nie przyjmowali opioidów z powodu bólu pleców, miała bardzo niski poziom przeciwciał przeciw opioidom.

Grupa kontrolna w tym wstępnym badaniu liczyła tylko trzech pacjentów, ponieważ nawet po wielomiesięcznej kampanii rekrutacyjnej w radio i prasie zespół Wenthura zidentyfikował tylko tyle osób z przewlekłym bólem, które wcześniej nie brały opioidów. To wskazuje na wszechobecność opioidów, pomimo dowodów, że w leczeniu bólu przewlekłego są one bardziej ryzykowną opcją, niż nieopioidowe środki przeciwbólowe

"Zaburzenia związane ze stosowaniem i przedawkowanie opioidów nadal mają w USA wymiar epidemii" - powiedział Wenthur.

"Stosunkowo nowym podejściem terapeutycznym wchodzącym do badań klinicznych jest to, co w skrócie nazywamy szczepionką opioidową, w przypadku której układ odpornościowy generuje odpowiedź przeciwko lekom. Jednak aby to podejście było skuteczne, musimy zidentyfikować osoby, które skorzystałyby na tym podejściu. "

Naukowcy od dziesięcioleci rozumieją, że w odpowiednich warunkach układ odpornościowy może wytwarzać przeciwciała przeciwko lekom psychoaktywnym. Chociaż same substancje chemiczne są zbyt małe, aby układ odpornościowy mógł je rozpoznać, mogą one trwale wiązać się z dużymi białkami we krwi, które mogą następnie wywołać odpowiedź immunologiczną.

Jeśli szczepionka pozwala wytwarzać przeciwciała zdolne do neutralizacji opioidów, może pomóc ludziom zwalczać uzależnienie, zmniejszając przyjemne odczucia, jakie wywołują w mózgu. Wcześniejsze próby opracowania szczepionek przeciwko nikotynie lub kokainie odniosły ograniczony sukces, po części z powodu indywidualnych różnic w sposobie wytwarzania przeciwciał przez układ odpornościowy.

Aby przeprowadzić badania, naukowcy opracowali pułapki molekularne dla wszelkich potencjalnych przeciwciał. Połączyli często przyjmowane opioidy - hydrokodon i oksykodon - z pospolitym białkiem krwi w nadziei, że te koniugaty lek-białko zwiążą się z wszelkimi przeciwciałami opioidowymi we krwi pacjentów. "Zauważyliśmy korelację między niedawną ekspozycją na dawkę opioidów a ilością przeciwciał" - wyjaśnia Wenthur.

Wbrew intuicji, pacjenci, którzy już wytwarzają mierzalną ilość przeciwciał przeciwko opioidom mogą mieć najmniejsze szanse na odniesienie korzyści z potencjalnej szczepionki przeciwopioidowej. Dzieje się tak, ponieważ produkują stosunkowo słaby typ przeciwciał, znany jako IgM, co może zmniejszyć ich zdolność do wytwarzania w przyszłości silniejszych, neutralizujących przeciwciał IgG przeciwko temu samemu lekowi. Odpowiednie testy mogą pomóc zidentyfikować pacjentów, którzy mają szansę odnieść korzyści z potencjalnej szczepionki. Będzie to wymagało badań z udziałem większej liczby pacjentów.

Paweł Wernicki