Kraków. Od prawdy do uniwersytetu

Dni organizowane są przez uczelnie krakowskie po to, by upamiętnić postać ich patrona i popularyzować jego dziedzictwo w środowisku akademickim.

- Co roku tematem wiodącym naszych Dni jest inne pojęcie, związane z dziedzictwem Jana Pawła II. 14 lat temu zaczęliśmy od prawdy, potem było m.in. dobro, piękno, wiara, nauka, wolność. O tym nasze środowisko akademickie chciało rozmawiać, nawet się spierać, ale w duchu tego, co mówił Jan Paweł II. To jest dla nas najdroższa spuścizna po nim. W tym roku tematem jest uniwersytet; z jednej strony temat nam najbliższy, z drugiej zaś najtrudniejszy z dotychczasowych edycji, bo dotyczący nas bezpośrednio. Pamiętam, jak Jan Paweł II mówił, że lubimy słuchać, ale nie słyszymy. Mam to w pamięci do dnia dzisiejszego. Warto zadać sobie pytanie, czy możemy jako wspólnota  powiedzieć, że nie tylko słuchaliśmy Jana Pawła, ale i usłyszeliśmy cokolwiek z tego, co mówił? - powiedział prof. Wojciech Nowak, rektor UJ.

Swoimi refleksjami podzielił się kard. Stanisław Dziwisz, świadek życia św. Jana Pawła II. - Uniwersytet Jagielloński był dla niego czymś wyjątkowym. Często wracał doń w rozmowach, mówiąc zarówno o instytucji, jak i profesorach. Wspominał ich często. Dziękuję za to, że uczelnie krakowskie podjęły zobowiązanie, by kontynuować, rozważać i przekazać to ogromne dziedzictwo, jakie pozostawił. Dni Jana Pawła II to obowiązek, zadanie i przywilej Krakowa - powiedział metropolita senior archidiecezji krakowskiej.

Prof. Franciszek Ziejka, polonista, b. rektor UJ, przedstawił pojęcie uniwersytetu w myśli patrona Dni. - Jan Paweł II należał do nielicznej grupy papieży, którzy przed wyborem na Stolicę Piotrową związani byli zawodowo ze światem uniwersyteckim. Żaden z jego poprzedników nie był jednak tak blisko jak on związany ze światem akademickim - powiedział wykładowca.

Prof. Andrzej Nowak przedstawił z kolei w swym wykładzie diagnozę obecnego stanu uniwersytetu. - Pojęcie uniwersytetu odwołuje się do wspólnoty - profesorów i studentów. To jest obejmująca nas w poszczególnych uczelniach universitas. Jednocześnie słowo uniwersytet odwołuje do pojęcia universum, czyli pełnej ładu całości. Jest to jednocześnie wspólnota porozumienia profesorów i studentów tworzących ją we wzajemnej rozmowie, w relacji mistrz-uczeń, jak i wspólnota badania świata, w której chcemy rozpoznać universum - powiedział uczony.

Nawiązując do opublikowanych w miesięczniku "Znak" w roku wyboru Jana Pawła II na Stolicę Piotrową polskich przekładów tekstów Jose Ortegi y Gasseta oraz Karla Jaspersa, krytycznie odnoszących się do ówczesnego kryzysu uniwersytetu, prof. Nowak wskazał na odchodzenie  współczesnych uniwersytetów od swych korzeni. - Według Jaspersa szacunek stanowi sam rdzeń edukacji, jest niezbędny dla wychowania; bez niego pozostaje w najlepszym razie praktyczna sprawność. Wydaje się, że uniwersytety współczesne są przykładami niebywałego sukcesu m.in. w aspekcie badawczym. Jest także przykładem, który nazwę krytycznie, surowo, sukcesem w "produkowaniu zasobów ludzkich dla korporacji". Wspomniał już o tym prof. Ziejka, mówiąc o pokusie przekształcania uniwersytetu w zakład usługowy, gdzie relacja mistrz-uczeń zamienia się w relację usługodawca-klient. Zagrożeniem jest także model zarządzania uniwersytetem nie jako wspólnotą akademicką, lecz przedsiębiorstwem - powiedział wykładowca.

Po wykładach odbywały się debaty rektorów uczelni krakowskich na temat uniwersytetów w kontekście myśli patrona Dni. - Dyskusja o uniwersytecie dotyczy samego sedna tego, czym jesteśmy jako społeczność akademicka. Więź z ową społecznością dała zaś bardzo wiele Janowi Pawłowi II. Widać to m.in. w podejściu do innych w duchu dialogu i otwarcia na prawdę, w ciągłym dochodzeniu do tej prawdy oraz w charakterystycznej dla uczonych ścisłości myślenia i klarowności w przedstawianiu swych myśli. Jego przesłanie dotyczące otwarcia na prawdę jest aktualne także i dziś, szczególnie w kontekście wolności badań naukowych. Owa wolność jest zaś potrzebna wszystkim, niezależnie od tego, jaki charakter ma uczelnia wyższa, np. humanistyczny, artystyczny czy techniczny - powiedział ks. prof. Wojciech Zyzak, rektor Uniwersytetu Jana Pawła II.

Organizatorzy Dni zadbali o publikację kilkusetstronicowej antologii tekstów Jana Pawła II dotyczących uniwersytetu.