Człowiek i jego przeznaczenie

Ważne dopowiedzenia na temat ludzkiego życia zawiera bardzo proste i obrazowe, opowiadanie o stworzeniu w Księdze Rodzaju. Pochodzi ono z tradycji jahwistycznej, która posługuje się imieniem Boga Jahwe. Opowieść ta, rozpoczyna się od stworzenia człowieka. Zmienia się też perspektywa z Bożej na ziemską, z uwagi na to, że ziemia potrzebuje człowieka, aby ją uprawiał. Można powiedzieć, że tekst Rdz 2,4b-25 ukazuje stworzenie człowieka nade wszystko w aspekcie jego podmiotowości. Wiele szczegółów tego opowiadania wyrażonych jest w archaicznym języku mitu, bogatym w symbolikę i liczne antropomorfizmy. Pod taką formą języka kryje się jednak głęboka prawda objawiona, która koncentruje się bardziej na człowieku: jego pochodzeniu, pozycji w dziele stworzenia, przeznaczeniu, różnicy płci i małżeństwie. Chcąc odkryć zbawczą prawdę opisu, należy przede wszystkim zrozumieć obrazy i symbole, jakie w nim są obecne.

Rdz 2,4b-25
"Gdy Pan Bóg uczynił ziemię i niebo, nie było jeszcze żadnego krzewu polnego na ziemi, ani żadna trawa polna jeszcze nie wzeszła – bo Pan Bóg nie zsyłał deszczu na ziemię i nie było człowieka, który by uprawiał ziemię i rów kopał w ziemi, aby w ten sposób nawadniać całą powierzchnię gleby – wtedy to Pan Bóg ulepił człowieka z prochu ziemi i tchnął w jego nozdrza tchnienie życia, wskutek czego stał się człowiek istotą żywą. A zasadziwszy ogród w Edenie na wschodzie, Pan Bóg umieścił tam człowieka, którego ulepił. Na rozkaz Pana Boga wyrosły z gleby wszelkie drzewa miłe z wyglądu i smaczny owoc rodzące oraz drzewo życia w środku tego ogrodu i drzewo poznania dobra i zła. Z Edenu zaś wypływała rzeka, aby nawadniać ów ogród, i stamtąd się rozdzielała, dając początek czterem rzekom. Nazwa pierwszej – Piszon; jest to ta, która okrąża cały kraj Chawila, gdzie się znajduje złoto. A złoto owej krainy jest znakomite; tam jest także wonna żywica i kamień czerwony. Nazwa drugiej rzeki – Gichon; okrąża ona cały kraj – Kusz. Nazwa rzeki trzeciej – Chiddekel; płynie ona na wschód od Aszszuru. Rzeka czwarta – to Perat. Pan Bóg wziął zatem człowieka i umieścił go w ogrodzie Eden, aby uprawiał go i doglądał. A przy tym Pan Bóg dał człowiekowi taki rozkaz: «Z wszelkiego drzewa tego ogrodu możesz spożywać według upodobania; ale z drzewa poznania dobra i zła nie wolno ci jeść, bo gdy z niego spożyjesz, niechybnie umrzesz».

Potem Pan Bóg rzekł: «Nie jest dobrze, żeby mężczyzna był sam, uczynię mu zatem odpowiednią dla niego pomoc». Ulepiwszy z gleby wszelkie zwierzęta lądowe i wszelkie ptaki powietrzne, Pan Bóg przyprowadził je do mężczyzny, aby przekonać się, jaką on da im nazwę. Każde jednak zwierzę, które określił mężczyzna, otrzymało nazwę „istota żywa”. I tak mężczyzna dał nazwy wszelkiemu bydłu, ptakom powietrznym i wszelkiemu zwierzęciu polnemu, ale nie znalazła się pomoc odpowiednia dla mężczyzny. Wtedy to Pan sprawił, że mężczyzna pogrążył się w głębokim śnie, i gdy spał, wyjął jedno z jego żeber, a miejsce to zapełnił ciałem. Po czym Pan Bóg z żebra, które wyjął z mężczyzny, zbudował niewiastę. A gdy ją przyprowadził do mężczyzny, mężczyzna powiedział: «Ta dopiero jest kością z moich kości i ciałem z mego ciała! Ta będzie się zwała niewiastą, bo ta z mężczyzny została wzięta». Dlatego to mężczyzna opuszcza ojca swego i matkę swoją i łączy się ze swą żoną tak ściśle, że stają się jednym ciałem. Chociaż mężczyzna i jego żona byli nadzy, nie odczuwali wobec siebie wstydu".

Mając na uwadze strukturę opowiadania, zwróćmy uwagę na bogactwo jego religijnej i zbawczej prawdy. We wstępie autor tekstu opisuje środowisko, w którym ma pojawić się człowiek (2,4b-6). Tym środowiskiem jest stworzony świat, ale bez roślin i wody. Do jego rozwoju potrzebny jest człowiek, aby uprawiał ziemię i ją nawadniał. To on może być współpracownikiem Boga w urządzaniu świata.