Ścieżki modlitwy

Inną metodą jest czytanie ich bardzo powoli, tak jak w czasie medytacji, oddzielając chwilami milczenia każdą frazę lub myśl, zastanawianie się nad jej sensem, odnoszenie jej do własnego życia i koncentrowanie umysłu na Bogu (z użyciem lub bez użycia słów) przez adorację lub wychwalanie Go. Są one wspaniałym przewodnikiem, jak w naturalny sposób zbliżyć się do Boga. Inną, pokrewną metodą może być delektowanie się tymi modlitwami ze względu na nie same, niemal tak jak poezją, a z tej przyjemności wypływa wówczas serdeczna modlitwa skierowana do Boga. Takie modlitwy mogą służyć nie tylko za punkt wyjścia, ale także jako wyjście awaryjne, zwłaszcza w okresach ciemności, w czasie niepokoju lub choroby – mamy ogromne bogactwo modlitwy chrześcijańskiej, podsuwającej nam słowa innych osób, w chwilach gdy trudno nam się modlić własnymi słowami.

Podobnie jak w przypadku wizyty w starym kościele odnalezienie drogi dzięki tym tradycyjnym modlitwom przygotowuje nas do modlitwy milczenia, gdyż uczy nas kształtu i echa naszej wewnętrznej przestrzeni sakralnej. Tego typu modlitwa zawsze ma swoje miejsce, a jej wartość ściśle wiąże się z tym, co można powiedzieć o modlitwie liturgicznej.

Pięć palców jednej dłoni
Kiedy miałem dwanaście lat i przygotowywałem się do bierzmowania, jedną z pożytecznych lekcji, jakie otrzymałem, było poznanie pięciu różnych sposobów modlitwy. Nadal uważałem modlitwę za czynność słowną, ale zrozumienie tych tradycyjnych stylów czy gatunków modlitwy było wielką pomocą w nauce modlenia się własnymi słowami. Te pięć sposobów to proszenie Boga – zarówno dla innych, jak i dla siebie; dziękowanie Mu; przepraszanie Go i wychwalanie Go za to, kim jest sam w sobie.

Żeby nas tego nauczyć, ksiądz, który nas przygotowywał, posłużył się pięcioma palcami jednej ręki. Najsłabsze palce oznaczały prośby za różnych ludzi i w różnych sprawach (ja na piątym palcu, krótszym niż mój bliźni na serdecznym). Dziękczynienie to był palec środkowy i jednocześnie najdłuższy. To ten rodzaj modlitwy, której powinno być najwięcej. Palec wskazujący miał pokazywać, ale nie po to, by obwiniać innych, ale by przyznać się do swoich własnych win.

To była modlitwa wyznawania grzechów i żałowania za nie. Kciuk, który może odstawać od innych, reprezentował samego Boga – modlitwę adoracji i uwielbienia. Muszę przyznać, że przejrzystość tego przykładu wciąż jest dla mnie ogromnie pomocna i tak samo łatwa w użyciu. Przede wszystkim taki schemat pomaga nam zapewne wdrożyć się w myśl, że najcenniejszą częścią modlitwy jest wysławianie Boga za to właśnie, że jest sobą. Modlitwa adoracji kształci nas po prostu w czci Boga, niekoniecznie przez wypowiadanie jakichkolwiek słów, lecz przez stawanie w Jego obecności, przebywanie w niej przez jakiś czas i „pozwolenie Bogu być Bogiem”.

Ale istniał też szósty sposób modlitwy, jakiego się również nauczyłem: modlitwa ofiarowania się, czyli oddania. Nauczyłem się jej bardziej dla siebie, podczas dziękczynienia po Komunii Świętej. Gdy myślałem o tym, że Bóg dosłownie składa siebie w moje ręce, uświadomiłem sobie, iż mogę Mu podziękować tylko przez równie konkretnie ofiarowanie Mu swojego życia.

To przychodzi całkiem naturalnie wraz z adoracją, ale też otwiera drzwi modlitwy będącej odpowiedzią na Boga na najbardziej osobistym poziomie, na poziomie naszego powołania. Uczy nas patrzenia na siebie w relacji do Boga i zastanawiania się nad tym, czego On chce od nas, co mamy robić i kim być. Jeśli pomyślimy o pięciu palcach przedstawiających różne rodzaje modlitwy, moglibyśmy wyobrazić sobie ten szósty rodzaj jako dłoń otwartą po to, aby dawać i przyjmować.