Wstrzymano procesy kanonizacyjne

Protojerej Cyryl Kałeda kustosz sanktuarium Świętych Nowomęczenników i Wyznawców Rosyjskich w Butowie pod Moskwą w rozmowie z agencją Interfaks zwrócił uwagę, że w ostatnim czasie utrudniony został dostęp do dokumentów sowieckich organów bezpieczeństwa. Paraliżuje to pracę kościelnych komisji przygotowujących procesy kanonizacyjne nowomęczenników, jak w rosyjskim prawosławiu określa się ofiary komunizmu.  

Dokumenty dotyczące ofiar zbrodni stalinowskich przechowywane są w archiwach Federalnej Służby Bezpieczeństwa, rosyjskiego kontrwywiadu, prawnego spadkobiercy sowieckich organów bezpieczeństwa. Obowiązujące obecnie procedury dostępu do nich są znacznie bardziej restrykcyjne, aniżeli w latach 90. Dlatego, skarżył się ks. Kałeda, nie udało się ustalić szczegółowych biografii wielu duchownych, rozstrzelanych w Butowie.

Dostępu w pełnym zakresie do akt nie mają nawet rodziny ofiar, chociaż zgodnie z ustawą rehabilitacyjną powinni otrzymać wgląd do wszystkich akt dotyczących ich bliskich. W opinii ks. Kałedy problemy z dotarciem do akt utrudniają prace nad przygotowaniem kolejnych kanonizacji. Dotyczy to zwłaszcza osób, które zginęły we wcześniejszym okresie, a więc w czasie bolszewickiego terroru w czasie rewolucji oraz wojny domowej.  

Butowo nazywane jest „rosyjską Golgotą”. W latach 30. XX wieku funkcjonował tam  poligon strzelecki NKWD.  Od sierpnia 1937 r. odbywały się w Butowie masowe egzekucje. W ciągu roku rozstrzelano ponad 20 tys. osób, głównie Rosjan, ale także przedstawiciele wielu innych narodów, m.in. ponad 1100 Polaków. 

Udało się ustalić nazwiska 3 tys. ofiar. Zamordowani w Butowie, podobnie jak później polscy jeńcy wojenni byli skazywani na śmierć w tzw. trybie specjalnym. Wyrok bez sądu wydała Trójka NKWD, komisja składająca się z wyższych funkcjonariuszy NKWD i był on natychmiast wykonywany. W Butowie NKWD rozstrzelało blisko tysiąc duchownych i świeckich rosyjskiego Kościoła prawosławnego, wśród nich kilku biskupów. 

W 1995 część dawnego poligonu,  gdzie znajdowały się masowe groby ofiar Wielkiego Terroru, została przekazana rosyjskiemu Kościołowi prawosławnemu. Zbudowano tam drewnianą świątynię, a później okazały sobór. W 2002 roku Kościół prawosławny kanonizował 147 kapłanów i świeckich zamordowanych w Butowie. Jednak według ks. Kałedy, o męczeństwie za wiarę można mówić w przypadku 332 osób. Ich procesy nie są jednak dokończone w związku z trudnościami w dostępie do materiałów archiwalnych.  Święto Nowomęczenników i Wyznawców Rosyjskich obchodzone jest w tym roku 21 maja.

W czasie Wielkiego Terroru (1937-1939) rozstrzelany został co drugi duchownych rosyjskiego Kościoła prawosławnego.