Rozpoczyna się X Zjazd Gnieźnieński

Historia zjazdów

I Zjazd Gnieźnieński odbył się w marcu 1000 r., kiedy do Gniezna, do grobu św. Wojciecha przybył cesarz Otton III. Zjazd ten oznaczał przyjęcie Polski do grona państw europejskich. Tradycję organizowania zjazdów gnieźnieńskich – jako ważnych wydarzeń w dziedzinie duchowej i politycznej w skali europejskiej – podjął metropolita gnieźnieński abp Henryk Muszyński. Z jego inicjatywy, 3 czerwca 1997 r., w tysięczną rocznicę śmierci św. Wojciecha, odbył się II Zjazd Gnieźnieński, towarzyszący pielgrzymce Jana Pawła II do ojczyzny. Uczestniczył w nim papież i siedmiu rezydentów krajów Europy Środkowej i Wschodniej: prezydent Polski Aleksander Kwaśniewski, Czech – Vaclav Havel, Niemiec – Roman Herzog, Węgier – Arpad Göncz, Słowacji – Michal Kovacz, Litwy – Algirdas Brazauskas i Ukrainy – Leonid Kuczma.

Jan Paweł II wypowiedział wówczas znamienne słowa: „Nie będzie jedności Europy, dopóki nie będzie ona wspólnotą ducha!”. Świętego Wojciecha nazwał „symbolem duchowej jedności Europy”. Podkreślił, że jego świadectwo jest nieprzemijające, gdyż cechuje je przede wszystkim umiejętność harmonijnego łączenia różnych kultur.

III Zjazd Gnieźnieński odbył się 12 marca 2000 r., kiedy to z okazji Wielkiego Jubileuszu Chrześcijaństwa u grobu św. Wojciecha miało miejsce najpierw ekumeniczne nabożeństwo połączone z wzajemnym wyznaniem win trzech tradycji chrześcijańskich, a następnie spotkanie prezydentów pięciu państw europejskich: Litwy – Valdasa Adamkusa, Niemiec – Johannesa Raua, Słowacji – Rudolfa Schustera, Węgier – Arpada Göncza i Polski – Aleksandra Kwaśniewskiego. Legat papieski kard. Angelo Sodano oświadczył, że nowy, wspólny dom europejski, jeżeli ma być trwały, potrzebuje solidnego fundamentu, a fundamentem tym – który dawał oparcie Europie i światu w ciągu minionych dwóch tysięcy lat – jest Jezus Chrystus i Jego Ewangelia.

Następnie przedstawiciele trzech tradycji chrześcijańskich w Polsce – prymas Polski kard. Józef Glemp, zwierzchnik Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego abp Sawa oraz biskup Kościoła Ewangelicko-Augsburgskiego Jan Szarek przeprosili w imieniu swoich wspólnot wyznaniowych za zniekształcanie sumienia, obojętność na cierpienie i egoizm oraz pychę i poniżanie innych. Na uroczystości te przybyli młodzi z całej Europy.

IV Zjazd Gnieźnieński miał miejsce 15-16 marca 2003 roku, a organizowany był przez Forum Świętego Wojciecha, nową nieformalną strukturę laikatu w Polsce, skupiającą różnorodne ruchy i stowarzyszenia poczuwające się do współodpowiedzialności za przyszłość Europy, w tym m.in. przez Katolicką Agencję Infromacyjną. Zjazdowi towarzyszyło hasło „Quo vadis, Europo?”. Podczas szeregu spotkań z udziałem intelektualistów, biskupów i polityków zastanawiano się nad tym, czy obecność Polski w Unii stanowi zagrożenie czy też powinna być rozumiana jako szansa dla ewangelizacji.

Kontynuacją tej formuły zjazdów był V Zjazd Gnieźnieński pod hasłem „Europa ducha” (12-14 marca 2004). Zamiarem organizatorów było ukazanie współczesnych duchowych źródeł Europy, z których wciąż można obficie czerpać. Kongres zgromadził najwybitniejszych świadków wiary doby współczesnej, postaci, które zdają się ukazywać nową wiosnę Kościoła, zapowiadaną w proroczy sposób przez Jana Pawła II.

VI Zjazd Gnieźnieński obradował pod hasłem „Europa dialogu”, w dniach 16-18 września 2005 roku, a jego przewodniczącym był prezes KAI Marcin Przeciszewski. Uczestnikami gnieźnieńskiej debaty byli także pasterze Kościołów chrześcijańskich, przedstawiciele Komisji Europejskiej, znani intelektualiści, ludzie kultury i politycy europejscy. Papież Benedykt XVI w swym przesłaniu nazwał gnieźnieńskie spotkanie szkołą dialogu dla środowisk laikatu krajów Europy, głównie środkowej i wschodniej, a zarazem „największym w tej części Europy spotkaniem ruchów i stowarzyszeń chrześcijańskich”.

Papieża na kongresie reprezentował kard. Walter Kasper, przewodniczący Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan. Przyjechały wybitne postaci europejskiego chrześcijaństwa, z ewangelickim biskupem Wolfgangiem Huberem czy bp. Hilarionem reprezentującym Patriarchat Moskwy i Wszechrusi.

Przybyli też prominentni przedstawiciele środowisk żydowskich i muzułmańskich. Wśród czołowych polityków europejskich nie zabrakło słynnego architekta rozszerzenia UE, byłego kanclerza Helmuta Kohla. Wydarzeniem bez precedensu była modlitwa wzajemna Żydów, chrześcijan i muzułmanów w intencji Europy, która odbyła się na gnieźnieńskim rynku 17 września. Po raz pierwszy w historii modlili się za siebie nawzajem przedstawiciele trzech wielkich religii monoteistycznych.

VII Zjazd Gnieźnieński pod hasłem „Człowiek drogą Europy” miał miejsce od 15 do 17 czerwca 2007 r. Osią dyskusji i wykładów było pytanie: Kim jest człowiek? Na ile człowiek – w pełni jego godności – stanowi fundament cywilizacji Europy? A w jakich sferach człowieczeństwo – najgłębiej rozumiane – jest wciąż zagrożone? W Zjeździe, który zgromadził ok. 600 gości z kilkunastu krajów Wschodu i Zachodu Europy, uczestniczyli chrześcijanie różnych wyznań, przedstawiciele ruchów religijnych, delegaci innych religii oraz politycy. Gośćmi Zjazdu byli m.in. sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej kard. Tarcisio Bertone, prezydent Polski Lech Kaczyński i przewodniczący Parlamentu Europejskiego Hans-Gert Poettering.

„Rodzina nadzieją Europy” to hasło VIII Zjazdu Gnieźnieńskiego, który odbył się w dniach 12-14 marca 2010 roku. Zasadniczym celem tej edycji kongresu było ukazanie, że kwestia małżeństwa i rodziny jest kluczowa dla przyszłości Europy, a właściwe myślenie o małżeństwie i rodzinie ma szerokie konsekwencje dla myślenia o Kościele, polityce i Europie. Ważnym wydarzeniem Zjazdu było wystąpienie prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Jego zdaniem w dziele odbudowy rodziny w Europie Polska ma do spełnienia wyjątkową misję. Szczególny charakter miała „Ekumeniczna Droga życia”, która przeszła ulicami Gniezna. Nabożeństwu przewodniczyli zwierzchnicy i przedstawiciele rodzin z dziesięciu Kościołów chrześcijańskich.

IX Zjazd Gnieźnieński odbywał się w dniach 16-18 marca 2012 r. pod hasłem „Europa obywatelska. Rola i miejsce chrześcijan”. Oficjalnie zainaugurowali go: nowy gospodarz Zjazdów, prymas Polski abp Józef Kowalczyk oraz prezydent RP Bronisław Komorowski. Zjazd poświęcony był zadaniom i wyzwaniom stojącym przed chrześcijanami we współczesnym społeczeństwie obywatelskim.