Wielka Sobota - czas oczekiwania

Liturgia Chrzcielna (Woda)
Cudowne przejście Narodu Wybranego przez wody Morza Czerwonego (Wj 13,17-14,31) w Tradycji Kościoła było od początku postrzegane jako zapowiedź; typ obmycia wiernych w wodach sakramentu chrztu świętego, który daje nowe życie wyznawcom Chrystusa. Było ono oswobodzeniem z dotychczasowego życia bez Boga (chrzest przyjmowali dorośli). Do V w. integralną częścią liturgii Wigilii Paschalnej było udzielnie chrztu dorosłym. Dziś dokonuje się ono w niewielu świątyniach, zazwyczaj w katedrach: wówczas biskup udziela katechumenom także sakramentu bierzmowania i eucharystii.
Po Liturgii Słowa kapłan wypowiada słowa wprowadzenia; rusza procesja do chrzcielnicy, kantorzy śpiewają skróconą formę Litanii do Wszystkich Świętych. Tam następuje uroczysta modlitwa poświęcenia wody w formie prefacji, która wyraża teologię i chrześcijańską symbolikę wody. Następnie celebrans, wraz z diakonami, zanurza w wodzie chrzcielnej paschał, przyniesiony w procesji. Zanurzenie to oddaje prawdę, iż chrzest jest sakramentem, w którym wraz z Chrystusem umieramy (zanurzamy się) i powstajemy – wynurzamy się do nowego życia, przez dokonujące się zmartwychwstanie (por. Rz 6,7-9). Jeśli brak katechumenów przystępujących do chrztu, następuje teraz odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych. Wierni z zapalonymi świecami odnawiają przyrzeczenia, które ich rodzice złożyli w czasie chrztu. Celebrans, zanurzywszy z nowo poświęconego źródła wody chrzcielnej, kropi zgromadzenie liturgiczne. Opuszcza się Wyznanie wiary oraz modlitwę powszechną (ponieważ zastępuje je śpiew litanii i odnowienie przyrzeczeń).

Liturgia Eucharystyczna (Uczta)
Liturgia Eucharystyczna Wigilii Paschalnej przebiega tak jak podczas każdej Mszy świętej. Można zastosować I Modlitwę Eucharystyczną. Warto zwrócić uwagę na prefację używaną w liturgii; ona także oddaje teologię tej Świętej Nocy, w której Jezus Chrystus zmartwychwstał. W czasie Komunii Św. wierni mogą przyjmować Komunię pod dwiema postaciami, aby jak najwyraźniejszy był znak (por. KKK 1390) nowego życia, które dzięki Zmartwychwstałemu Jezusowi otrzymujemy także przez przyjmowanie Jego Ciała i Krwi. Komunię pod dwiema postaciami zaleca List okólny o przygotowaniu i sprawowania świąt paschalnych (z 1988 r.) Paschalis solemmnitatis nr 92. Do XIII wieku udzielanie wszystkim wiernym Komunii pod dwiema postaciami było powszechnym zwyczajem.

Procesja rezurekcyjna (Świadectwo)
Uroczystym ogłoszeniem całemu światu radosnej wieści (Ewangelii) o zmartwychwstaniu Pana jest procesja rezurekcyjna (łac. ressurectio – zmartwychwstanie). Procesja ta jest naszym osobistym, a zarazem wspólnotowym świadectwem wiary w zbawienie i zwycięstwo Jezusa nad śmiercią, piekłem i szatanem. Jest ona także zaproszeniem i wezwaniem, do wzięcia udziału w tryumfalnym pochodzie Zmartwychwstałego.
                Procesja rezurekcyjna odbywa się albo bezpośrednio po Wigilii Paschalnej, bądź rano, w Niedzielę Wielkanocną. Jeśli procesja rezurekcyjna odbywa się rano, to Wigilia Paschalna kończy się normalnym rozesłaniem wiernych; jak we Mszy świętej (Idźcie w pokoju Chrystusa, Alleluja, alleluja). Wówczas procesję rezurekcyjną należy odprawić przed pierwszą Mszą św. (formularz: msza w dzień). W czasie tej Eucharystii po procesji rezurekcyjnej opuszcza się śpiew na wejście, pozdrowienie, akt pokuty, Kyrie.
                Jeśli natomiast procesja rezurekcyjna odbywa się po Wigilii Paschalnej, to po obrzędach liturgii eucharystycznej pomija się formułę pozdrowienia, błogosławieństwo oraz rozesłanie wiernych. Po modlitwie po Komunii celebrans, diakoni, koncelebransi oraz służba liturgiczna udają się do Grobu Pańskiego. Następnie wystawia się Najświętszy Sakrament, okadza oraz intonuje się śpiew tematyką nawiązujący do zmartwychwstania (Chrystus zmartwychwstan jest lub: Twoja cześć, chwała). Rusza procesja, która ma następujący porządek: krzyż procesyjny ozdobiony czerwoną stułą oraz figura zmartwychwstałego, paschał, następnie świece, dalej; służba liturgiczna, koncelebransi, ministrant kadzidła przed celebransem lub diakonem niosącym w monstrancji Najświętszy Sakrament (pod baldachimem), dalej cały zgromadzony lud wiernych. Zaleca się, by procesja wyszła z kościoła i okrążyła świątynię jeden raz lub trzykrotnie. W czasie procesji śpiewa się radośnie pieśni wielkanocne i eucharystyczne, biją wszystkie dzwony i dzwonki.
                Po powrocie do kościoła celebrans składa monstrancję na ołtarzu, okadza, a następnie, po modlitwie, błogosławi zgromadzony lud Najświętszym Sakramentem. Po zaniesieniu Go do tabernakulum można wykonać dziękczynne Te Deum oraz antyfonę Maryjną (Raduj się nieba Królowo lub Wesel się Królowo miła).

                W dzień Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego odprawia się uroczyste Msze św.: warto zadbać o godną oprawę liturgiczną tych celebracji; przygotować radosne i uroczyste śpiewy, zaangażować całą służbę liturgiczną do asysty, napisać i wygłosić komentarze pouczające o powadze tej uroczystości. Triduum Paschalne kończy się II Nieszporami Uroczystości Zmartwychwstania Pańskiego, które także powinny mieć charakter bardzo uroczystego spotkania całej wspólnoty parafialnej, zgromadzonej z i wokół Zmartwychwstałego Pana.

Bibliografia:
Paschalis Sollemnitatis, list okólny o obchodzeniu Świąt Paschalnych
Mysterii paschalis celebrationem, pismo apostolskie zatwierdzające ogólne normy roku liturgicznego i nowy Ogólny Kalendarz Rzymski
B. Nadolski, Liturgika. t. II: Liturgia i czas, Poznań 1991.
Zwycięzca śmierci, pr. zb. pod red. H. Sobeczko, Opole 2005.
T. Sinka CM, Zarys liturgiki, Kraków 2006.