Otwarte, ekumeniczne, międzynarodowe

W książce pt. „Nowe wspólnoty w Polsce. Przewodnik subiektywny” Dorota Szczerba, która jest teologiem i tłumaczem, a także autorką książek z zakresu duchowości wyjaśnia, że mianem nowych wspólnot określa się te, które powstały w latach 60. i 70. we Francji i w krótkim czasie rozprzestrzeniły się na inne kraje, a pod koniec XX wieku były już obecne na wszystkich kontynentach.

Zdaniem Doroty Szczerby, nowością uzasadniającą nazwę tych wspólnot jest głębokie zaangażowanie świeckich, żyjących w rodzinach lub w celibacie, w życie duchowe. Podkreśla, że jest to zaangażowanie całego życia, w znacznie większym stopniu niż we wspólnotach, których aktywność członków polega jedynie na przychodzeniu na spotkanie modlitewne, dlatego wspólnoty te – również takie jak Emmanuel, której członkowie nie mieszkają razem – nazywane są wspólnotami życia.

Reprezentują one – jak stwierdza autorka książki – powołania różne, „od pustelniczego, przez skupione na przyjmowaniu ubogich, po oddane ewangelizacji”. Wspólną ich cechą jest skoncentrowanie modlitwy na Eucharystii i adoracji Najświętszego Sakramentu, życie wspólnotowe, nie tyle tworzenie dzieł charytatywnych i opieka nad ubogimi, co życie z nimi na równych zasadach, na podobieństwo życia rodzinnego. Wszystkie charakteryzuje powszechność, otwartość, są międzynarodowe i ekumeniczne – dodaje.

Książka nie jest jedynie zbiorem informacji nt. poszczególnych wspólnot. - Jej ukrytym tematem jest Duch Święty, dlatego dużo miejsca poświęcam narodzinom każdej wspólnoty, by prześledzić moment inspiracji do prowadzenia życia trudnego i wymagającego wierności, a niekiedy heroizmu – wyjaśnia Dorota Szczerba. Na kartach swojego „przewodnika subiektywnego” ukazuje, że wiele z tych wspólnot zrodziło się wśród ludzi świeckich, a część założycieli to małżeństwa. Nikt tych wspólnot nie planował i nie organizował odgórnie. Zdaniem autorki „nie sposób nie zauważyć zbieżności czasowej ich powstawania z Soborem Watykańskim II i jego wezwaniem do otwarcia Kościoła na świat”.

Zwraca też uwagę, iż będące u początków tych wspólnot przeżycie duchowe doprowadziło do założenia stałych wspólnot i że przetrwały one próbę czasu. We wszystkich przypadkach istotne było też sięgnięcie do tradycji Kościoła, liturgii godzin i adoracji, przyjęcie przez część członków ślubów czystości, ubóstwa i posłuszeństwa.

Dorota Szczerba uważa, że błędem byłoby idealizowanie tych wspólnot, nie są one celem samym w sobie, lecz jedynie środkiem do celu. „Żyjący w nich ludzie są tacy sami jak gdzie indziej, ani lepsi ani gorsi. Tym, co naprawdę ich różni jest to, że mają inne doświadczenie życia duchowego” – podkreśla.

W książce autorka przybliża następujące nowe wspólnoty: Monastyczne Wspólnoty Jerozolimskie, Emmanuel, Arka, Rodzina Monastyczna od Betlejem, od Wniebowzięcia NMP i od św. Brunona, Ogniska Miłości, Chemin Neuf, Emaus, Dzieci Światłości, Chleb Życia, Focolari, Cenacolo, Wspólnota św. Jana, Wspólnota Błogosławieństw, Przymierze Miłosierdzia, Barka. Każdy rozdział zawiera krótki wstęp informacyjny, a następnie rozmowę z osobą lub osobami, które były u początków danej wspólnoty.

Dorota Szczerba, „Nowe wspólnoty w Polsce. Przewodnik subiektywny”, Biblioteka „Więzi”, tom 273.