Lefebryści – trudny dialog

Zniesienie ekskomuniki wobec biskupów

Ale papież nie zrażał się i pragnąc ułatwić powrót do pełnej jedności z Kościołem czterem konsekrowanym przez abp. Lefebvre’a biskupom, zniósł 21 stycznia 2009 r. ciążące na nich ekskomuniki. Formalnie uczynił to ówczesny prefekt Kongregacji ds. Biskupów kard. Giovanni Battista Re, w odpowiedz na list bp. Fellaya w imieniu własnym i pozostałych biskupów z 15 grudnia 2008, wydając stosowny dekret na polecenie papieża. Zdjęcie kar kościelnych z całej czwórki nie oznaczało włączenia ich z powrotem do Kościoła. Pozostała również otwarta sprawa statusu prawnego samego Bractwa, które pozostaje poza Kościołem i nie jest uznawane przez Stolicę Apostolską.

Ten gest dobrej woli ze strony Ojca Świętego wywołał różne reakcje w Kościele. Wiele środowisk, zwłaszcza tych bardziej liberalnych, przyjęło te decyzje z zaskoczeniem (choć o możliwości zniesienia ekskomunik mówiło się już wcześniej), widząc w nich nawet – w skrajnych przypadkach – zapowiedź odwrotu od Soboru. Ale wkrótce potem sami lefebryści dostarczyli nowego argumentu krytykom decyzji papieskiej: okazało się bowiem, że jeden ze „zrehabilitowanych” biskupów – Richard Williamson kilka miesięcy wcześniej w wypowiedzi dla szwedzkiej telewizji podważył zbrodnie holokaustu. Fakty te, ujawnione już po zniesieniu ekskomunik, bardzo zaciążyły na całej sprawie, chociaż zarówno samo Bractwo odcięło się od poglądów biskupa, jak i Stolica Apostolska pospieszyła ze stosownymi wyjaśnieniami (nota Sekretariatu Stanu z 4 lutego 2009 r.).

Rozmowy ekspertów

26 października 2009 r. w siedzibie watykańskiej Kongregacji Nauki Wiary rozpoczęły się rozmowy oficjalne Papieskiej Komisji „Ecclesia Dei” z Bractwem Kapłańskim św. Piusa X. Trwały one do kwietnia 2011 r. W szczególności omówiono kwestie związane z pojęciem tradycji, Mszałem Pawła VI, interpretacją Soboru Watykańskiego II w ciągłości z katolicką tradycją doktrynalną, z tematyką jedności Kościoła i katolickich zasad ekumenizmu, relacji między chrześcijaństwem i religiami niechrześcijańskimi oraz wolnością religijną. W trakcie ośmiu jej spotkań wskazano i zgłębiano istotne trudności doktrynalne. Rozmowy pozwoliły na wyjaśnienie stanowisk i ich motywacji.

Ze strony watykańskiej w spotkaniach brali udział sekretarz Papieskiej Komisji „Ecclesia Dei” ks. prałat Guido Pozzo, sekretarz Kongregacji Nauki Wiary abp Luis F. Ladaria Ferrer SI, a także eksperci: o. Charles Morerod OP, sekretarz Międzynarodowej Komisji Teologicznej (mianowany 3.11. 2011 biskupem Lozanny, Genewy i Fryburga) konsultor Kongregacji Nauki Wiary, prał. Fernando Ocáriz, będący zarazem wikariuszem generalnym Opus Dei, oraz konsultor Kongregacji Nauki Wiary, ks. Karl Josef Becker SI (włączony 18 lutego 2012 r. do Kolegium Kardynalskiego).