Nowy początek synajskiego klasztoru św. Katarzyny?

W cerkwi Zmartwychwstania Chrystusa w Jerozolimie miejscowy patriarcha prawosławny Teofil III udzielił 19 października sakry (chirotonii) archimandrycie Symeonowi – nowemu arcybiskupowi Synaju, Faranu i Raitho i ihumenowi prastarego klasztoru św. Katarzyny na półwyspie Synaj. 14 września mnisi tego monasteru wybrali go na swego przełożonego, a tym samym na zwierzchnika autonomicznego prawosławnego Kościoła Synaju, którego Kościołem macierzystym jest Patriarchat Jerozolimski.

Wkrótce po swym przybyciu do Izraela 17 bm. przyszły arcybiskup synajski spotkał się po raz pierwszy, jeszcze prywatnie z patriarchą Teofilem III, a nazajutrz rozpoczęły się uroczystości religijne, poprzedzające właściwe obrzędy. W cerkwi patriarszej św. Konstantyna i Heleny Teofil przewodniczył nieszporom, po których sekretarz Świętego  Synodu archimandryta Chrystodul odczytał protokół z wybrania abp. Symeona, po czym członkowie Synodu podpisali dokument potwierdzający.

Po zakończeniu nabożeństwa jego uczestnicy – ojcowie synodalni, nowo wybrany arcybiskup oraz mnisi jerozolimscy i synajscy, jak również liczni wierni udali się do sali tronowej Patriarchatu, gdzie Symeon wpisał się do rejestru Patriarchatu Jerozolimskiego. W ten sposób dopełniła się historyczna chwila w dziejach Kościoła jerozolimskiego i klasztoru na Synaju.

Sama chirotonia odbyła się w niedzielę 19 bm. i trwała ponad 4 godziny, przewodniczył jej patriarcha, któremu towarzyszyli inni biskupi tegoż Patriarchatu, a także hierarchowie z Kościoła Grecji. Obecni byli liczni wierni oraz dwaj oficjalni przedstawiciele rządu greckiego: minister spraw zagranicznych George (Georgios) Gerapetris i sekretarz generalny ds. religii Georgios Kalantsis.

Przed opuszczeniem Jerozolimy nowy arcybiskup synajski spotkał się jeszcze raz 20 bm. z patriarchą Teofilem III.

W krótkiej wypowiedzi dla Ateńskiej Agencji Dziennikarskiej nowo wyświęcony hierarcha wyraził nadzieję na przezwyciężenie trudności, które w ostatnich miesiącach nękały klasztor św. Katarzyny zarówno od środka, jak i z zewnątrz. Zachęcił do przybywania do niego nowych mnichów, podkreślając, iż "nowa krew jest niezbędna do odrodzenia i stabilnego funkcjonowania tej wspólnoty". Przypomniał, że "dzieje Synaju zawsze miały swoje trudne okresy, ale z pomocą Bożą i za wstawiennictwem świętych ojców synajskich kryzysy mijają i nastają nowe czasy".

Odnosząc się do przyszłości klasztoru Symeon podkreślił, że głównym priorytetem jest dla niego przywrócenie jedności w bractwie synajskim. "Naszą pierwszą nadzieją jest to, aby zapanował pokój wewnętrzny i braterska miłość między ojcami. Z cierpliwością, modlitwą i nadzieją każdy winien robić swoje tak, jak uczy nas Kościół" – podsumował swą wypowiedź nowy zwierzchnik Kościoła na Synaju.

Arcybiskup Symeon (w świecie Dimitrios Papadopulos) urodził się w 1957 w Pireusie. Ukończył wydziały teologiczny i filozoficzny Uniwersytetu Ateńskiego. W 1983 przyjął święcenia diakonatu i w 3 lata później – prezbiteratu. Początkowo posługiwał jako wikariusz w cerkwi św. Demetriusza w swym mieście rodzinnym, po czym w 1988 został postrzyżony na mnicha w klasztorze św. Katarzyny na Synaju, przyjmując jednocześnie imię Symeon. W 1999 otrzymał tzw. wielką schimę, czyli najwyższy stan życia mniszego.

W klasztorze pełnił stanowiska asystenta skarbnika, bibliotekarza, kustosza świętych relikwii, sekretarza Sprawiedliwego Bractwa Synajskiego, był też przełożonym metochionu (rodzaj przedstawicielstwa) swego monasteru w Atenach i przez 25  lat – do czasu wybrania go na obecny urząd – piastował podobne stanowisko w metochionie w Alepochori koło Megary koło Pireusu. 14 września br. jednogłośnie wybrano go na nowego przełożonego klasztoru św. Katarzyny na Synaju z tytułem arcybiskup Synaju, Faranu i Raitho, a 19 października przyjął święcenia biskupie.

Święty Autonomiczny Królewski Klasztor św. Katarzyny Świętej i Strzeżonej przez Boga Góry Synaj powstał około 530 roku na rozkaz cesarza bizantyjskiego Justyniana I, choć pierwszą kaplicę wzniesiono tam na początku IV wieku na polecenie cesarzowej Heleny (zmarłej około 328-330 roku) i jest najstarszym, działającym do dzisiaj monasterem chrześcijańskim na świecie. Znajduje się w wąskiej dolinie Wadi al-Dajr na południu Synaju w miejscu, w którym tradycja biblijna umiejscowiła krzak gorejący, z którego Bóg przemawiał do Mojżesza (Wj 3, 1-6), a w pobliżu wznosi się góra Synaj, zwana też Górą Mojżesza, gdzie miał on otrzymać od Boga tablice Dekalogu. Obiekt, otoczony wysokim na 12-15 metrów i grubym na ponad półtora metra murem obronnym, jest położony na wysokości 1570 m npm.

W ciągu wieków przechodził burzliwe koleje losu, wielokrotnie doświadczał ataków ze strony otaczających go plemion koczowniczych (do obrony przed nimi służyły właśnie wysokie i grube mury), a gdy na początku VII wieku na półwyspie pojawili się Arabowie, w 625 roku mnisi wysłali delegację do Mahometa, prosząc go o ochronę. W odpowiedzi wystawił on dokument, zwany Testamentem Mahometa, zapewniający ochronę klasztoru i zwalniający go od podatków.

Od X wieku na jego terenie znajduje się też mały meczet dla pracujących tam muzułmanów, który także w pewnym stopniu strzegł tego miejsca przed atakami wyznawców islamu. Gdy na przełomie IX i X wieku odkryto tam relikwie św. Katarzyny Aleksandryjskiej – patronki klasztoru, wzrosła jego popularność i wzmógł się ruch pielgrzymkowy do niego.

W ramach zespołu klasztornego zbudowano tam około 20 cerkwi, z których główna nosi tytuł Przemienienia Pańskiego. Klasztor ma również ponad 30 filii w Egipcie, Libanie, Grecji, na Cyprze i w Konstantynopolu (Stambule). 26 lutego 2000 roku miejsce to odwiedził św. Jan Paweł II podczas swej podróży-pielgrzymki do Egiptu w związku z obchodami Roku Świętego 2000. Zwiedził wówczas obiekt i spotkał się z przebywającymi tam mnichami, którzy jednak nie zgodzili się na odprawienie w klasztorze nabożeństwa ekumenicznego i musiało się ono odbyć na zewnątrz, pod murami klasztoru.

Ze względu na swą historię i rolę, jaką klasztor św. Katarzyny odgrywa w świecie prawosławnym, od co najmniej 640 roku cieszył się on zawsze dużą autonomią, której oficjalnie udzielił mu Patriarchat Konstantynopolski w 1575 i potwierdził w 1782 roku. Obecnie Kościołem macierzystym arcybiskupstwa synajskiego jest Patriarchat Jerozolimski, którego zwierzchnik wyświęca kolejnych arcybiskupów synajskich, a zarazem przełożonych klasztoru św. Katarzyny.

Dziś ten autonomiczny Kościół prawosławny liczy prawie 900 wiernych, w tym około 20 mnichów. Od 10 grudnia 1973 roku arcybiskupem Synaju, Rajtho i Farasu był Damian (Samardzis; urodzony 4 kwietnia 1935), który 4 września ustąpił z urzędu w warunkach wielkich napięć i sporów wewnętrznych, wywołanych m.in. decyzjami władz egipskich z końca maja br., zmierzającymi do uczynienia z tego miejsca dużego ośrodka turystycznego.