„Ukryte w zasięgu wzroku”

Na dramatyczną sytuację dzieci i małoletnich uchodźców, którzy bez opieki przybywają do Włoch wskazuje najnowszy raport przygotowany przez organizację Save the Children. Nosi on tytuł „Ukryte w zasięgu wzroku” i podkreśla, że małoletni są coraz bardziej zaangażowani w migrację a brak udzielenia im odpowiedniej pomocy może negatywnie zaciążyć na całym ich życiu.

Raport został opublikowany w przededniu Międzynarodowego Dnia Migrantów, który decyzją Zgromadzenia Ogólnego ONZ obchodzony jest 18 grudnia. Został on ustanowiony w 2000 roku w celu zapewnienia przestrzegania praw człowieka i podstawowych wolności wszystkich migrantów.

Małoletni w niewydolnym systemie pomocy

Raport Save the Children informuje, że od 2014 roku do Włoch drogą morską dotarło bez opieki 127 662 małoletnich cudzoziemców. Oznacza ro średnio 11 600 osób rocznie. Organizacja bije na alarm, że system nie chroni wystarczająco małoletnich migrantów, którzy poddawani są często traumatycznym doświadczeniom odbijającym się na ich dalszym życiu. Na koniec września 2024 r. więcej niż 1 na 4 małoletnich przebywał w dużych ośrodkach, z czego ponad 6 proc. w ośrodkach dla dorosłych. Mowa głównie o nastolatkach, ale także o dzieciach w wieku przedszkolnym.

Raport rozszerza perspektywę na sześć głównych krajów wjazdowych do Unii Europejskiej: Grecję, Włochy, Bułgarię, Hiszpanię, Cypr i Maltę. Szacuje się, że w 2023 r. na ich teren wjechało 55 700 małoletnich, z czego aż 64 procent, czyli 35 500, było bez opieki, z czego połowa, 18 820, przybyła drogą morską do samych tylko Włoch.

Organizacja Save the Children, która od ponad 100 lat walczy o ratowanie zagrożonych dziewcząt i chłopców oraz zagwarantowanie im godnej przyszłości, podkreśla, że unijny system przyjęcia migrantów musi poświęcić większą uwagę małoletnim i objąć ich większą pomocą. Szczególnie ważnym momentem jest osiągnięcie przez migrantów 18 roku życia i przejście do dorosłości. Moment ten, jak przypomina raport, stanowi krytyczny i często traumatyczny próg w życiu małoletnich cudzoziemców bez opieki, których ścieżka rozwoju we Włoszech może zostać nagle zatrzymana. Większość małoletnich nie kontynuuje edukacji, zmuszona sytuacją życiową do wczesnego podjęcia pracy.

Opieka dorosłych i system prawny

„To, co robi różnicę, to jakość opieki, która powinna być zapewniona w rodzinie zastępczej lub w specjalnym ośrodku. Zamiast tego zbyt często małoletni pozostają miesiącami w dużych ośrodkach bez żadnych możliwości – sytuacja, która 30 września 2024 r. dotyczyła więcej niż co czwartego małoletniego, a po osiągnięciu pełnoletności napotykają na przeszkody biurokratyczne i wynikające z nich trudności w znalezieniu pracy i mieszkania” – czytamy w raporcie. Wskazuje on na konieczność objęcia małoletnich migrantów większą kuratelą i szybszego wydawania im pozwolenia na pobyt, co przyczynia się do rozpoczęcia procesu integracji małoletniego cudzoziemca bez opieki. Brak dokumentów lub opóźnienie w ich wydaniu może znacznie spowolnić drogę do integracji i stworzyć sytuację dużej niepewności dla młodych ludzi, ograniczając ich możliwości dostępu do pracy, usług, w tym usług zdrowotnych i szkoleń zawodowych. Dużym wyzwaniem jest też wspieranie funkcji „dorosłych opiekunów”, których we Włoszech wciąż brakuje.