Fenomen kalwarii. Przegląd "polskich Golgot"

Wiernych przyciąga także Cudowny Obraz Maryi Kalwaryjskiej, zwanej Płaczącą. Obraz znajduje się w bocznej kaplicy bazyliki Matki Bożej Anielskiej w Kalwarii Zebrzydowskiej. Podarowany został w 1641 r. przez Stanisława Paszkowskiego z Brzezia Paszkowskiego, w którego dworze obraz zapłakał krwawymi łzami. Świadkami cudu byli domownicy oraz niezwłocznie wezwani, duchowni. Wraz z ofiarowaniem obrazu rozwinął się w Kalwarii kult maryjny.

Wizerunek ten szczególną czcią otaczał Papież Polak, św. Jan Paweł II, który także w czasie swojego pontyfikatu wielokrotnie przybywał do Kalwarii Zebrzydowskiej, stąd nazywana jest Kalwarią Papieską.

W Wielkim Tygodniu odgrywane są tutaj Misteria, czyli inscenizacje wydarzeń związanych z Męką Pańską. Bierze w nich udział nawet 100 tysięcy pielgrzymów.

Kalwaria Pacławska – Jerozolima Wschodu

Kalwaria Pacławska położona jest 24 km od Przemyśla, w województwie podkarpackim. Nazywana jest Jerozolimą Wschodu. Ufundowana została przez Andrzeja Maksymiliana Fredrę, polityka i filozofa, żyjącego w drugiej połowie XVII wieku. Za jego potomka uważał się Aleksander Fredro. W 1665 roku Andrzej Fredro założył osadę, w której rozpoczął budowę drewnianego kościoła i klasztoru, do którego kilka lat później sprowadził franciszkanów. Chciał on w ten sposób upowszechnić kult Męki Pańskiej. Dzisiejszy kościół pochodzi zaś z fundacji Szczepana Józefa Dwernickiego.

Kalwaria Pacławska jest szczególnym miejscem, ponieważ powstała dla uczczenia Męki Pańskiej. Rozważa się tutaj śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa. Ponadto podąża się odległościami, jakimi szedł Pan Jezus. Istotne miejsce zajmuje tu również obraz Matki Bożej, który cieszy się ogromną czcią wiernych.

Ze względu na obecność cudownego obrazu Matki Bożej Kalwaryjskiej, sanktuarium nazywane jest Jasną Górą Podkarpacia. W XVII w. znajdował się on we franciszkańskim kościele w Kamieńcu Podolskim. Modlili się przed nim, m.in. Stefan Czarniecki, Król Jan Kazimierz, czy Król Jan III Sobieski. Według legendy pewien starzec, który mieszkał nieopodal rzeki, zobaczył we śnie Matkę Bożą, która poleciła mu odnaleźć obraz i zanieść do Kalwarii. Pod koniec XVII w. zanotowano pierwszy cud przez wstawiennictwo Matki Bożej. Było to uratowanie kościoła od pożaru.

Topografia Kalwarii Pacławskiej zbliżona jest do Jerozolimy. Kalwaryjski klasztor ulokowany jest na szczycie góry o wysokości 465 m n.p.m. Dwa duże wzniesienia przecięte są doliną, która ma obrazować Dolinę Jozafata. Płynie w niej rzeka Wiar. Ta jest odwzorowaniem biblijnej rzeki Cedron. Jedna góra przedstawia Golgotę, a druga – Górę Oliwną.

– Ta Golgota Wschodu przyciąga rzesze ludzi – wskazuje gwardian i kustosz bazyliki, o. Krzysztof Hura. Kiedyś jeszcze przed wojną przychodzili tu pątnicy na odpusty. Byli to pielgrzymi, m.in. ze Lwowa, z Drohobycza, czy z Tarnopola.

Na okolicznych wzgórzach powstało 35 murowanych i 7 drewnianych kaplic kalwaryjskich. W Kalwarii Pacławskiej Dróżki Pana Jezusa składają się z 28 stacji. Składa się na nie Droga Krzyżowa i 16 stacji Dróżek Matki Bożej. W Kalwarii jest także 14 stacji Dróżek Pogrzebu i Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Niektóre kaplice w Kalwarii przynależą do obu Dróżek, które prowadzą łąkami i lasami. Długość drogi krzyżowej w Kalwarii wynosi około 1662 m.

Od 1995 roku odbywają są tutaj w Wielki Piątek Misteria Męki Pańskiej, podczas których parafianie odgrywają sceny związane ze śmiercią Jezusa Chrystusa.

Kalwaria Wejherowska

Kalwaria Wejherowska jest obok Kalwarii Zebrzydowskiej i Pacławskiej najstarszą kalwarią w Polsce. Jej fundatorem był wojewoda malborski Jakub Wejher, założyciel Wejherowa, które nazywane jest „duchową stolicą Kaszub”. – Kalwaria ta nazywana jest kaszubską Jerozolimą lub Świętymi Górami – dodaje ks. Jan Mikołaj Rokosz MIC. Zbudowana została w latach 1649–1655. Znajduje się pod opieką franciszkanów z wejherowskiego klasztoru św. Anny.

Podobnie jak w przypadku Kalwarii Zebrzydowskiej i Pacławskiej, tak i Wejherowska przypomina swoim ulokowaniem topografię jerozolimską. Jeden z cystersów oliwskich, ojciec Robert z Werden, który wyliczał odległości pomiędzy stacjami przyszłej kalwarii, opierał się na faktycznych pomiarach Drogi Chrystusa w Jerozolimie. Kalwaria Wejherowska składa się z 26 kaplic, ulokowanych na trzech wzniesieniach noszących nazwy: Góry Oliwnej, Góry Syjon i Góry Kalwarii.

Szlak kalwaryjski liczy 4,6 km długości. Przejście go w całości zajmuje ok. 2,5 godziny. Od 1717 r. po dziś dzień, pielgrzymujący otrzymują Modlitewniki Wejherowskie, tzw. kalwaryjki. Kalwaria jest miejscem odpustów i inscenizacji Męki Pańskiej. Od ponad 300 lat przybywają tutaj tłumy wiernych.

Kalwaria w Wambierzycach – Śląskie Jeruzalem

Jedną z największych w Europie Kalwarii jest Kalwaria Wambierzycka. Ze Wzgórza Kalwarii można podziwiać Pieniny i wambierzycką bazylikę, zbudowaną w latach 1715–1720. Do Wambierzyc pielgrzymowano już w XIII wieku, bowiem znajdowała się tam figura Matki Boskiej, umieszczona na drzewie, przy której Jan z Raszewa (prawdopodobnie obecna miejscowość Raszków) odzyskuje wzrok i od tego momentu miejsce to zaczyna tętnić życiem napływających pielgrzymów ze swymi prośbami i dolegliwościami. Liczne cuda dokonane przez wieki do dziś przyciągają pielgrzymów z całej Polski i Europy.