„Powróćmy do Betlejem, powróćmy do źródeł: do istoty wiary, do pierwszej miłości, do adoracji i miłosierdzia” – mówił Papież Franciszek w czasie Pasterki.
Z powodu ograniczeń pandemicznych była ona sprawowana w Bazylice Watykańskiej już o godz. 19.30. Przed jej rozpoczęciem Papież odsłonił i okadził figurkę Dzieciątka Jezus. Ojciec Święty zachęcał nie tylko do dostrzeżenia bożonarodzeniowych światełek i dekoracji, ale przede wszystkim „do kontemplowania Dzieciątka, w którego małości jest cały Bóg”. Modlił się, byśmy byli Kościołem adorującym, ubogim i braterskim.
Papieska homilia była pięknym rozważaniem na temat tego, co dokonało się w Betlejem, gdzie nie ma nic wielkiego: tylko ubogie dziecię owinięte w pieluszki, a wokół niego pasterze. „Tam jest Bóg w małości. Oto przesłanie: Bóg nie szuka wielkości, lecz uniża się w małość. Małość jest drogą, którą obrał, aby do nas dotrzeć, by dotknąć naszych serc, aby nas zbawić i sprowadzić ku temu, co się liczy” – mówił Franciszek zachęcając do kontemplacji Dzieciątka.
„W jego małości jest cały Bóg. Rozpoznajmy Go: «Dzieciątko, Ty jesteś Bogiem, Bogiem-dzieciątkiem». Pozwólmy, by przeniknęło nas to skandaliczne zadziwienie – mówił Ojciec Święty. – Ten, który ogarnia wszechświat, musi być trzymany w ramionach. On, który stworzył słońce, musi zostać ogrzany. Uosobienie czułości potrzebuje utulenia. Nieskończona miłość ma maleńkie serce, wydające słabe uderzenia. Odwieczne Słowo jest niemowlęciem, to znaczy niezdolne do mówienia. Chleb Życia musi być karmiony. Stwórca świata jest bezdomny. Dziś wszystko się wywraca: Bóg jako mały przychodzi na świat. Jego wielkość daje siebie w małości.“
Papież zachęcał do tego, by się zastanowić, czy umiemy przyjąć tę drogę Boga. Wskazał, że jest to wyzwanie Bożego Narodzenia. „On staje się małym w oczach świata, a my nadal szukamy wielkości według świata, może nawet w Jego imię. Bóg się uniża, a my chcemy się wspiąć na piedestał. Najwyższy wskazuje na pokorę, a my chcemy się pokazać” – mówił Franciszek. Podkreślił, że Jezus rodzi się, aby służyć, a my spędzamy całe lata na pogoni za sukcesem. Bóg nie szuka siły i władzy, prosi o czułość i małość wewnętrzną. Ojciec Święty wskazał, że na Boże Narodzenie winniśmy wypraszać od Jezusa: łaskę małości i zachcieć tę małość przyjąć.
„Ale co to konkretnie znaczy: przyjąć małość? Przede wszystkim uwierzyć, że Bóg chce przyjść do małych rzeczy w naszym życiu, chce zamieszkać w codziennej rzeczywistości, w prostych gestach, które wykonujemy w domu, w rodzinie, w szkole, w pracy – mówił Papież. – To właśnie w naszym zwyczajnym życiu chce dokonać rzeczy niezwykłych. I jest to przesłanie wielkiej nadziei: Jezus zachęca nas byśmy docenili i odkryli na nowo w życiu rzeczy małe. Jeśli On jest tam z nami, to czego nam brakuje?“
Franciszek wskazał, że Jezus nie chce przychodzić tylko do małych rzeczy w naszym życiu, ale także w naszą małość: w nasze poczucie słabości, kruchości, niewystarczalności, może nawet popełnienia błędu.
„Siostro, bracie, jeśli, tak jak w Betlejem, otaczają cię mroki nocy, jeśli czujesz wokół siebie zimną obojętność, jeśli rany, które nosisz w sobie, wołają: «Mało się liczysz, nic nie jesteś wart, nigdy nie będziesz kochany tak, jak tego chcesz», to tej nocy Bóg odpowiada. Tej nocy mówi do ciebie: «Kocham ciebie takim, jakim jesteś. Twoja małość mnie nie przeraża, twoja kruchość mnie nie martwi. Dla ciebie stałem się małym. Aby być twoim Bogiem, stałem się twoim bratem. Umiłowany bracie, umiłowana siostro, nie bój się mnie, lecz znajdź we mnie swoją wielkość. Jestem blisko ciebie i proszę cię tylko o jedno: zaufaj mi i otwórz przede mną swe serce».“
Papież wskazał, że przyjęcia małości oznacza także przyjęcie Jezusa w maluczkich dnia dzisiejszego. „To znaczy miłować Go w ostatnich, służyć Mu w ubogich. To oni są najbardziej podobni do Jezusa, narodzonego w ubóstwie. I to właśnie w nich chce być czczony. Niech w tę noc miłości nachodzi nas jeden lęk: zranić miłość Boga, zranić Go, gardząc ubogimi naszą obojętnością” – mówił Franciszek. Przypomniał, że Jezus rodzi się blisko pasterzy, blisko zapomnianych peryferii.
„Jezus przychodzi tam, gdzie godność człowieka jest wystawiona na próbę. Przychodzi, aby uszlachetnić wykluczonych i objawia się przede wszystkim im: nie ludziom wykształconym i ważnym, lecz biednym ludziom pracującym. Bóg przychodzi tej nocy, aby surowość pracy napełnić godnością. Przypomina, jak ważne jest nadanie godności człowiekowi poprzez pracę, ale także nadanie godności pracy człowieka, bo człowiek jest panem, a nie niewolnikiem pracy. W dniu Życia powtarzamy: nigdy więcej śmierci w pracy! I zobowiązujmy się do tego – mówił Papież. - Spójrzmy po raz ostatni na szopkę, poszerzając spojrzenie aż po jej obrzeża, gdzie widzimy Magów, pielgrzymujących, by adorować Pana. Spójrzmy a zrozumiemy, że wszystko wokół Jezusa przekształca się na nowo w jedność: są nie tylko ostatni, pasterze, ale także uczeni i bogaci, Magowie. W Betlejem ubodzy i bogaci są razem, ci, którzy oddają cześć jak Magowie i ci, którzy pracują, jak pasterze. Wszystko się łączy, kiedy Jezus jest w centrum: nie nasze wyobrażenia o Jezusie, lecz On, Żyjący. A zatem, drodzy bracia i siostry, powróćmy do Betlejem, powróćmy do źródeł: do istoty wiary, do pierwszej miłości, do adoracji i miłosierdzia. Niech Bóg nam, da, abyśmy byli Kościołem adorującym, ubogim i braterskim. To jest najważniejsze. Powróćmy do Betlejem.“
W modlitwie wiernych po chińsku - wymowne - modlono się za papieża Franciszka: "Niech Bóg, Ojciec Słowa, które stało się ciałem, zachowa Ojca Świętego mocnym w wierze, niech ożywia w nim nadzieję i niech zawsze w nim przebywa ze swoją miłością". Po portugalsku za rządzących oraz instytucje międzynarodowe: "Boże, Ojcze Księcia Pokoju, wspieraj rządzących w służbie narodów, spraw, by wzrastało w nich pragnienie prawdziwego dobra i prowadź ich ku budowaniu bardziej sprawiedliwego świata"; po arabsku za dzieci: "Boże, Ojcze Dzieciątka z Betlejem, uwolnij wszystkie dzieci od wszelkich form przemocy, rozpal w nich radość życia i towarzysz ich wzrostowi w świętości i mądrości"; po francusku o powołania do kapłaństwa: "Boże, Ojcze najwyższego i Wiecznego Kapłana, powołuj licznych młodych ludzi do kapłaństwa, ożywiaj w nich umiłowanie Ewangelii i nastaw ich do oddawania życia za swoich braci"; w języku hindi za ubogich i cierpiących: "Boże, Ojcze Słońca, które zajaśniało w ciemnościach, oświeć swoją obecnością ubogich i cierpiących, otwórz przed nimi drzwi życia i napełnij ich Jego troską".
W czasie komunii św. zabrzmiała najsłynniejsza kolęda: „Cicha noc, święta noc! Pokój niesie ludziom wszem”.
Papież wraz z towarzyszącymi mu dziećmi z kwietnymi wieńcami w procesji przenieśli figurkę Dzieciątka Jezus do szopki Bazyliki Watykańskiej, gdzie Ojciec Święty chwilę się modlił.
Jutro w uroczystość Narodzenia Pańskiego w samo południe z balkonu centralnego bazyliki watykańskiej papież udzieli błogosławieństwa „Urbi et Orbi” (Miastu i światu) i złoży bożonarodzeniowe życzenia.
W kościołach ustawiane są choinki, ale nie ma szopek czy żłóbka.
To doroczna tradycja rzymskich oratoriów, zapoczątkowana przez św. Pawła VI w 1969 r.
Franciszek zrezygnował z publikacji adhortacji posynodalnej.
Jako dewizę biskupiego posługiwania przyjął słowa „Ex hominibus, pro hominibus” (Z ludu i dla ludu).