Święty Hieronim

Drodzy bracia i siostry!
Dziś nadal przedstawiamy postać św. Hieronima. Jak powiedzieliśmy w ubiegłą środę, poświęcił on swoje życie poznawaniu Biblii, tak iż jeden z moich poprzedników, papież Benedykt XV, nazwał go "wybitnym doktorem interpretacji Pisma Świętego". Hieronim podkreślał radość i znaczenie zażyłości z tekstami biblijnymi: "Czyż nie wydaje ci się, że mieszkasz - już tu, na ziemi - w królestwie niebieskim, gdy żyje się wśród tych tekstów, gdy się je rozważa, gdy nie zna się i nie szuka niczego innego?" (Ep. 53,10). W rzeczywistości dialog z Bogiem, z Jego Słowem, jest w jakimś sensie obecnością Nieba, to znaczy obecnością Boga. Podejście do tekstów biblijnych, przede wszystkim do Nowego Testamentu, jest dla wierzącego zasadnicze, albowiem "nieznajomość Pisma Świętego jest nieznajomością Chrystusa". To on wypowiedział to słynne zdanie, cytowane nawet przez Sobór Watykański II w konstytucji "Dei Verbum" (n. 25).

Prawdziwie "rozmiłowany" w Słowie Bożym, pytał się: "Jak można żyć bez znajomości Pisma, przez które uczymy się poznawać samego Chrystusa, który jest życiem wiernych?" (Ep. 30,7). Biblia, narzędzie, "za którego pośrednictwem Bóg każdego dnia przemawia do wiernych" (Ep. 133,13), staje się tym samym bodźcem i źródłem życia chrześcijańskiego we wszystkich sytuacjach i dla wszystkich osób. Czytanie Pisma to rozmowa z Bogiem: "Kiedy modlisz się - pisze on do młodej arystokratki rzymskiej - rozmawiasz z Oblubieńcem; kiedy czytasz, to On przemawia do ciebie" (Ep. 22,25). Poznawanie i rozważanie Biblii czynią człowieka mądrym i pełnym pokoju (por. In Eph., Wstęp). Oczywiście, aby coraz bardziej zgłębiać Słowo Boże, trzeba się stale i coraz bardziej przykładać. Tak oto Hieronim zalecał kapłanowi Nepocjanowi: "Czytaj bardzo często Pisma Boże; co więcej, nigdy nie wypuszczaj Księgi Świętej z rąk. Naucz się tu tego, czego masz nauczać" (Ep. 52,7). Rzymskiej matronie Lecie udzielał następujących rad, dotyczących chrześcijańskiego wychowania córki: "Upewnij się, czy studiuje ona codzienne fragment Pisma... Po modlitwie niechaj czyta, a po lekturze niech się modli... Niech zamiast klejnotów i jedwabnych szat rozmiłuje się ona w Księgach Bożych" (Ep. 107,9.12). Dzięki medytacji i znajomości Pisma Świętego utrzymuje się "równowagę ducha" (Ad Eph., Wstęp). Tylko głęboki duch modlitwy i pomoc ze strony Ducha Świętego mogą przywieść nas do zrozumienia Biblii: "W interpretacji Pisma Świętego ustawicznie potrzebujemy wsparcia ze strony Ducha Świętego" (In Mich 1,1,10,15).

Namiętna miłość do Pisma przeniknęła więc całe życie Hieronima, miłość, którą chciał on zawsze budzić także u wiernych. Swojej duchowej córce zalecał: "Miłuj Pismo Święte, a miłować cię będzie mądrość; miłuj je z czułością, a ono cię ochroni; czcij je, a otrzymasz jej pieszczoty. Nich będzie ono dla ciebie, jak twoje naszyjniki i kolczyki" (Ep. 130,20). I dalej: "Miłuj wiedzę Pisma, a nie będziesz miłować przywar ciała" (Ep. 125,11).

Dla Hieronima podstawowym kryterium metody interpretacyjnej Pisma Świętego była zgodność z urzędem nauczycielskim Kościoła. Nie możemy nigdy samemu czytać Pisma Świętego. Natrafiamy na zbyt wiele zamkniętych drzwi i łatwo popadamy w błąd. Biblia napisana została przez Lud Boży i dla Ludu Bożego pod natchnieniem Ducha Świętego. Tylko w tej jedności z Ludem Bożym możemy rzeczywiście niejako wejść ze swoim "my" w jądro prawdy, którą sam Bóg pragnie nam powiedzieć. Dla niego autentyczna interpretacja Biblii musiała zawsze być zgodna z wiarą Kościoła katolickiego. Nie chodzi tu o wymaganie narzucone tej Księdze z zewnątrz; to właśnie Księga jest głosem pielgrzymującego Ludu Bożego i tylko w wierze tego Ludu jesteśmy, by tak rzec, we właściwej tonacji, aby zrozumieć Pismo Święte. Dlatego Hieronim napominał: "Pozostań trwale przywiązany do tradycyjnej nauki, jaka została ci wpojona, abyś mógł wzywać zgodnie ze zdrową nauką i odpierać tych, co jej zaprzeczają" (Ep. 52,7). W szczególności, ponieważ Jezus Chrystus założył swój Kościół na Piotrze, każdy chrześcijanin - konkludował - musi pozostawać w jedności "z katedrą św. Piotra. Wiem, że na tej skale zbudowany jest Kościół" (Ep. 15,2). W rezultacie, bez ogródek stwierdzał: "Jestem z każdym, kto jest w jedności z Katedrą św. Piotra" (Ep. 16).