U źródeł teologii św. Pawła

Badania literackie Listów św. Pawła wykazały, że korzysta on z wcześniejszych tekstów, choć o tym nie wspomina. Apostoł cytuje w swoich Listach hymny, wyznania wiary, fragmenty liturgii pierwotnego Kościoła. Klasycznym przykładem jest tzw. hymn o kenozie (uniżeniu) Chrystusa, który Paweł cytuje w Liście do Filipan (2,6–11). Oczywiście Paweł włącza te pierwotne fragmenty chrześcijańskiej tradycji w swój własny wykład wiary, interpretuje je i uzupełnia własnymi dodatkami.

Nie zapominajmy, że Paweł pisał w chwili, kiedy nie było jeszcze zredagowanych czterech Ewangelii. Podstawą był ustny przekaz. Apostoł nie otrzymał także jakiegoś „filmowego” przeglądu działalności Jezusa podczas objawienia pod Damaszkiem. Paweł, pisząc o Jezusie, nie podaje wielu szczegółów Jego działalności, ogranicza się do sedna: urodził się z niewiasty pod Prawem, ustanowił Eucharystię, zdradzono Go, ukrzyżowano, umarł, został pogrzebany, powstał z martwych, wstąpił do nieba. Dla Apostoła Narodów istotą Ewangelii nie jest samo nauczanie Jezusa, ale tajemnica Jego śmierci i zmartwychwstania, która przyniosła każdemu człowiekowi przebaczenie grzechów, wolność, nadzieję, drogę do nieba. Paweł rozumie Ewangelię jako zwiastowanie zbawienia dokonanego przez Chrystusa, to głoszenie nie jest przekazywaniem suchych informacji, ale samo w sobie jest kontynuacją działania Bożego. Zbawienie dokonane przez Chrystusa staje się dostępne dla człowieka w głoszonym słowie.

Niewątpliwie na kształt Pawłowego przesłania wpłynęło jego osobiste doświadczenie apostolskie: głoszenie słowa, zakładanie Kościołów. Paweł sam doświadczył, że Ewangelia ma moc wyzwalającą. Wymaga ona jednak decyzji człowieka: wiary i nawrócenia. Teologia Pawła jest więc teologią misyjną, walczącą. Apostoł chce przekonać i zdobyć swoich słuchaczy. Jej dominującą cechą jest chrystocentryzm, czyli skoncentrowanie na Chrystusie. Ale o tym więcej za tydzień...

Korzystałem z książki Joachima Gnilki „Paweł z Tarsu” oraz Katolickiego Komentarza Biblijnego. Cytaty biblijne w przekładzie Biblii Paulistów.