Zawsze z nami

Justynka Szafryńska zdawała właśnie egzaminy dopuszczające do Pierwszej Komunii Świętej. Mimo że w szkole postępy w nauce miała mizerne, egzamin u proboszcza poszedł jej bardzo dobrze. „Jeszcze więcej byłabym umiała, gdyby mnie więcej był się pytał” – mówiła. Był 27 czerwca 1877 roku. W powrotnej drodze do domu dziewczynka zobaczyła Ją: piękną dziewicę w bieli, z długimi jasnymi włosami. Maryi siedzącej na tronie towarzyszyło Dzieciątko. Wkrótce okazało się, że Madonnę widzi też nieco młodsza Basia Samulowska. Matka Boża, która przedstawiła się jako Niepokalanie Poczęta, do prostych, ubogich dziewczynek przychodziła jeszcze wiele razy aż do 16 września. A Jej przesłanie, mimo upływu lat, jest wciąż aktualne i coraz mocniej przemawia do tysięcy pielgrzymów, zmierzających co roku do Gietrzwałdu. Gietrzwałd na Warmii to jedyne w Polsce, a jedno z 9 na świecie, miejsce objawień Maryjnych oficjalnie zatwierdzonych przez Kościół.

Niewiele się zmieniło...

„Położenie wioski tej (...) jest piękne. Do koła otoczona wieńcem pagórków okalających jezioro Rentyńskie; środkiem doliny bieży strumyk Gilbing, a po obu jego brzegach wśród ogrodów i kłąbów drzew wznoszą się, jak w wiosce góralskiej jedna ponad drugą schludne chatki i zabudowania gospodarcze jej mieszkańców” – pisał (pisownia oryginalna) blisko 140 lat temu o Gietrzwałdzie ówczesny proboszcz, świadek objawień, ks. Augustyn Weichsel.

Dziś niewiele tu się zmieniło. Domeczki murowane, schludne, teren pagórkowaty i tylko rzeczka nosi już polską nazwę – Giłwa. Ponad wioską i okolicą, zarówno wtedy, jak i obecnie, góruje gotycki kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Tuż obok kapliczka postawiona w miejscu, gdzie dziewczynkom objawiała się Maryja. Kilkaset kroków dalej przepiękna bukowa aleja prowadząca do źródełka. Ktoś przyzwyczajony do monumentalnych sanktuariów, wielkich budowli sakralnych i przepychu, może... czuć się zawiedziony.

Kiedyś przyjechała do Gietrzwałdu pielgrzymka gimnazjalistów. Młodzi wysiedli z autokaru, a jedna z dziewcząt, rozglądając się wokół, oświadczyła: „Ale tu nic nie ma!”. – Czasami ludzie się nastawiają: „idziemy do cudownego miejsca” i wyobrażają sobie wielkie zabudowania, tłumy ludzi. U nas jest skromnie i cisza – opowiada przeor kanonii i proboszcz gietrzwałdzkiej parafii ks. Marcin Chodorowski CRL. Kanonicy regularni laterańscy są kustoszami sanktuarium od lat 40. XX wieku. – Jednak już po chwili pielgrzymi są zachwyceni spokojem, czystym pięknem tego miejsca. Mówią, że tu łatwiej się modlić. I nie modlić „po coś” i „o coś”, tylko po prostu rozmawiać z Matką. Tu łatwiej o oczyszczenie naszych intencji...

Z roku na rok pielgrzymów gietrzwałdzkich przybywa. Obecnie w ciągu roku sanktuarium nawiedza ok. 300 tys. osób. – Człowiek ma w sobie tęsknotę za głębszą relacją z Panem Bogiem i to jest najważniejsza motywacja do poszukiwania, pielgrzymowania. Jest w nas też chęć zobaczenia miejsca cudownego, w którym działy się wydarzenia nadprzyrodzone – tłumaczy ks. Chodorowski. – Ta ostatnia motywacja może nie jest bardzo dojrzała, jednak prowadzi do spotkania najpierw z Maryją, a potem z Jezusem.

Objawienia gietrzwałdzkie, gdy się je przemyśli, mimo upływającego czasu nie straciły na ważności. Maryja wzywała do modlitwy różańcowej. Wtedy prości ludzie nie mieli dostępu do Pisma Świętego. Modlitwa przybliżała ich do prawd wiary. – Obecnie traktujemy Różaniec jako modlitwę wstawienniczą. Pomijamy natomiast czasem aspekt poznawania Jezusa właśnie przez tajemnice różańcowe. A Maryja chce, byśmy razem z Nią patrzyli na Jezusa i poznawali Go, nawiązywali z Nim relacje – mówi ks. Chodorowski. – Tamta prośba Maryi o Różaniec nie straciła więc na ważności.

Czas objawień w Gietrzwałdzie to okres zaborów. – Maryja przyszła do dzieci w momencie największego uciemiężenia Polaków. Przyszła do polskich dzieci, mówiła do nich po polsku, niejako wbrew wielkim tego świata. To też jest symboliczne: przyszła do ludzi uciemiężonych. Staje przy nich i mówi: „Ja jestem z wami” – opowiada ks. Marcin. – Do zasmuconych dziewczynek, którym było przykro, że czas objawień się kończy, powiedziała: „nie smućcie się, bo ja zawsze będę przy was”. My, posługujący w tym miejscu, widzimy, że Maryja takie słowa wypowiada do każdego pielgrzyma.

Ważnym wątkiem jest też ostrzeżenie przed pijaństwem. Matka Boża w Gietrzwałdzie upominała pijących. O jej przesłaniu pamiętał Jan Paweł II, bo gdy Stowarzyszenie Rodzin Katolickich z Problemem Alkoholowym zwróciło się do niego z pytaniem, gdzie mają się spotykać, papież skierował ich właśnie do Gietrzwałdu. Już więc od 20 lat przyjeżdżają tu na rekolekcje trzeźwościowe.

– Obecnie prócz alkoholizmu są dopalacze, narkotyki, czy... media społecznościowe. Słowa Maryi dotyczące jednego uzależnienia można więc rozszerzyć na te współczesne. I w Jej opiece szukać wsparcia – mówi ks. Chodorowski.

Nowe pokolenia

Ksiądz Stefan Porossa CRL po raz pierwszy przybył do Gietrzwałdu w 1962 roku. Był wtedy w nowicjacie. Potem pracował na warmińskiej wsi przez 25 lat. – Gdy pierwszy raz tu przyjechałem, Gietrzwałd nie był jeszcze mocno znany. Wynikało to z naszej historii: najpierw zaborcy walczyli z rodzącym się tutaj maryjnym kultem, potem przez kraj przetoczyły się wojny światowe, a w końcu komunie zależało, by objawienia były w Polsce i na świecie zapomniane – opowiada ks. Stefan.

Lud jednak pamiętał. Przekaz o Gietrzwałdzie pozostawał w rodzinach. Gdy ks. Stefan poszedł do seminarium, podczas rozmów z matką okazało się, że jego prababcia pielgrzymowała do Gietrzwałdu jeszcze w czasach objawień. – W czwartym pokoleniu wróciłem więc do tego świętego miejsca – dodaje .

W latach 60. przyjeżdżały już regularne pielgrzymki, choć było ich – porównując obecne lata – niewiele. – Wszyscy my, klerycy i młodzi księża, musieliśmy znać historię objawień i oprowadzaliśmy pielgrzymki – wspomina ks. Stefan. – Momentem przełomowym była 90. rocznica objawień i koronacja obrazu Matki Bożej. Przyjechało wielu biskupów z kard. Stefanem Wyszyńskim na czele. Obecny był też kard. Karol Wojtyła. Wiernych przybyło 100 tysięcy. Oczywiście w tłum wmieszały się tzw. służby. „Pilnowały porządku”, inwigilując wiernych. Zresztą też na co dzień przed kościołem regularnie parkował czerwony fiat 125. – Wiadomo było wtedy, że nasi „patronowie” obserwują nas z wozu – śmieje się ks. Stefan. – Kiedyś bp Glemp (ówczesny ordynariusz warmiński) zapowiedział, że przybędzie do Gietrzwałdu z delegacją Episkopatu Francji. Spóźniał się i myśleliśmy, że już nie dojadą. Wyszedłem na plac. Kiedy podjechał czerwony fiat, wiedziałem, że delegacja jest już w drodze. I tak było.