Bez pobłażania

Nadużycia seksualne Kościół uznaje za ciężkie grzechy, domagające się jednoznacznych reakcji, także o charakterze dyscyplinarnym wobec osób, którym udowodniono popełnienie takich czynów – czytamy w obowiązujących od kilku miesięcy wytycznych Episkopatu Polski dotyczących tego przestępstwa. Zawarte w nich przepisy w sposób szczególny chronią ofiary molestowania, szczegółowo określając przebieg postępowania przez stronę kościelną, jest w nich też wskazany cały katalog działań mających zapobiec tej – jak określił to Benedykt XVI – „odrażającej zbrodni”. Trzeba podkreślić, że Kościół w Polsce już od kilku lat walczy z pedofilią wśród duchownych. Wytyczne na ten temat to jeden z elementów działań.

Pedofilia to ciężki grzech
Gdy w latach 90. ub. wieku zaczęto ujawniać przypadki nadużyć seksualnych, Kościół musiał zmierzyć się z tym problemem, a także z praktykami ukrywania i tuszowania owych przestępstw. Jan Paweł II zlecił przygotowanie przepisów, które wskazywałyby, jak Kościół powinien reagować na takie zachowania. Opracował je ówczesny prefekt Kongregacji Nauki Wiary kard. Joseph Ratzinger. W wywiadzie udzielonym w 2004 r. dziennikarzom KAI przyszły papież podkreślał, że powierzenie problemu tej kongregacji „wynika z przekonania, że moralność i wiara muszą być ze sobą ściśle powiązane”, a nadużycia seksualne „są wyrazem słabości wiary”. Stąd wytyczne nakazują, aby przełożeni kościelni w przypadku potwierdzenia oskarżeń o pedofilię przekazywali takie sprawy właśnie do Kongregacji Nauki Wiary. Nie przypadkiem dokument ten bardzo dużą wagę w zapobieganiu temu problemowi przywiązuje do właściwej formacji duchowej przyszłych kapłanów.

„Nie” dla molestowania

W Polsce skala zjawiska molestowania nieletnich przez duchownych w Polsce nie jest duża. Z danych zgromadzonych przez koordynatora episkopatu ds. ochrony dzieci i młodzieży, jezuitę o. Adama Żaka, wynika, że od 2010 do 2013 r. przynajmniej 19 księży zostało skazanych za czyny seksualne z małoletnimi. Czyli mniej niż promil (w Polsce jest ok. 30 tys. kapłanów zakonnych i diecezjalnych). Jednak nawet jeśli zjawisko to ma marginalny charakter, Kościół w Polsce podszedł do walki z tym problemem bardzo poważnie. W początkowej fazie ujawniania opinii publicznej podejrzeń o molestowanie zdarzały się przypadki, gdy przełożeni kościelni nie byli dostatecznie przygotowani do rozpatrzenia takich sytuacji, czy stawali po stronie kapłana, uważając, że oskarżenia są elementem walki z Kościołem. Modelowym przykładem postępowania z księżmi oskarżonymi o molestowanie nieletnich może być działanie biskupa płockiego Piotra Libery. Sprawa z 2007 r. dotyczyła czterech kapłanów, wszyscy od razu zostali odsunięci od pracy z nieletnimi. Trzyosobowy zespół przeprowadził postępowanie, rozmawiając z ofiarami molestowania oraz przesłuchując oskarżonych kapłanów. Powstał raport, na początku 2008 r. przesłany do Kongregacji Nauki Wiary, która po rozpatrzeniu sprawy wydała wyroki.

Aby uporządkować reguły postępowania w takich sprawach, Episkopat Polski wypracował specjalne wytyczne, które zostały zatwierdzone w 2009 r. i są stosowane w praktyce. Na przykład w 2012 r. biskup polowy Józef Guzek został poinformowany o oskarżeniach o nadużycia seksualne wobec kapłana z kościoła garnizonowego w Legionowie. Następnego dnia zawiesił kapłana w funkcjach kapłańskich, a niespełna trzy tygodnie później sprawa została przekazana do watykańskiej Kongregacji Nauki Wiary. Stolica Apostolska przeniosła tego księdza do stanu świeckiego. Obecnie zajmuje się nim polski wymiar sprawiedliwości. W 2014 r. biskup warszawsko-praski abp Henryk Hoser zawiesił w czynnościach kapłańskich dwóch księży podejrzanych o homoseksualizm i czyny pedofilskie. Jeden z nich został suspendowany, w przypadku drugiego wszczęto proces wyjaśniający. Takie reakcje na oskarżenia duchownych o molestowanie seksualne nieletnich są obecnie w naszym Kościele normą.