Męczennik. Ale za co?

Łoił równo 

Nie było jednak wcale tak, że rozwiązanie problemów z wojskowym reżimem widział w bolszewizmie. „Z bezpiecznego fotela współczesnego Europejczyka można dziś snuć rozważania, czy Romero nie za mocno wszedł w politykę” – pisze Szymon Hołownia w książce „Last minute. 24 h chrześcijaństwa na świecie”. „Czy na pewno musiał słać listy do prezydenta Cartera, błagając, by ogarnięte antykomunistyczną obsesją Stany Zjednoczone przestały sponsorować krwawy zamordyzm »prawicowych« dyktatorów i junt Ameryki Łacińskiej. Czy w 1979 roku musiał spotykać się z pułkownikami szykującymi zamach stanu, błogosławić im i rekomendować do ich junty swoich ludzi, chrześcijańskich działaczy (oskarżano go wtedy, że zdradził biedaków). Są jednak dowody, że w tym czasie arcybiskup łoił równo i prawicę, i lewicę, gdy tylko uciekały się do argumentu siły”.
To prawda, że cytowane przez Sławomira Cenckiewicza wypowiedzi abp. Romero na temat rewolucji w Nikaragui, usprawiedliwiające inspirowaną przez Moskwę komunistyczną przemoc „nieustannym wykorzystywaniem i naciskiem”, brzmią dziwnie, a nawet skandalicznie z polskiej perspektywy. Jednak sam hierarcha daleki był od nawoływania do przemocy. Po prostu zawsze stawał w obronie biednych, nie dbając o grożące mu za to konsekwencje. Nie był przez to lubiany przez swoich współbraci z episkopatu, którzy chętnie pokazywali się w towarzystwie rządzących. Władza zaś czyhała na jego życie. Wielokrotnie strzelano do niego i podkładano bomby w miejscach, gdzie się pojawiał. 


Dla Królestwa 

Dzień przed udanym zamachem wygłosił żarliwe kazanie adresowane do członków sił zbrojnych. Apelował w nim: „Bracia, pochodzicie z naszego ludu. Zabijacie własnych braci. Każdy ludzki rozkaz dotyczący zabicia musi podlegać prawu Bożemu, które mówi »Nie zabijaj«. Żaden żołnierz nie jest zobowiązany wypełniać jakiegokolwiek rozkazu sprzecznego z prawem Boskim. (…) Najwyższy czas, byście słuchali własnego sumienia, a nie grzesznych rozkazów. Kościół nie może milczeć wobec takiej niesprawiedliwości. (…) W imieniu Boga, w imieniu cierpiących ludzi, których płacz codziennie coraz wyżej wznosi się ku niebu, proszę was, błagam, rozkazuję wam: zaprzestańcie represji”. Te słowa, transmitowane przez radio, potraktowano jako wezwanie do buntu przeciwko reżimowi. Hierarcha musiał więc ponieść karę. Za jej realizacją stał, jak się po latach okazało, syn byłego prezydenta – Mario Molina. To on wynajął snajpera i znalazł ludzi, którzy zorganizowali cały zamach. 
„Wyrok” na niepokornym biskupie został wykonany 24 marca 1980 roku. Abp Romero odprawiał wówczas Mszę św. za matkę jednego z przyjaciół w kaplicy szpitala La Divina Providencia, na której tyłach mieszkał. Chwilę wcześniej wygłosił homilię, której jeden z wątków dotyczył – co znamienne – konieczności narażania życia dla królestwa Bożego. Kiedy biskup zaczął rozkładać korporał, na którym w czasie Mszy św. spoczywają Ciało i Krew Chrystusa, padł strzał rozrywający mu serce. Kilkanaście minut później zmarł w szpitalnej izbie przyjęć. 

Nie chodzi o kryształ 

Arcybiskup Oscar Romero po śmierci stał się symbolem nie tylko w swoim kraju. Na całym świecie patronuje szkołom, wspólnotom i organizacjom łączącym religię z aktywnością społeczną i polityczną na rzecz prześladowanych. Oczywiście za „swojego” uznali go także zwolennicy latynoamerykańskiej lewicy. Jednak działalność abp. Romera wymyka się prostemu podziałowi na lewicę i prawicę. Kierowała nim bowiem przede wszystkim troska o ubogich. Głośno krytykował niesprawiedliwość powodującą cierpienie niewinnych ludzi. Występował przeciwko przemocy i łamaniu praw człowieka. To przecież ogólnoludzkie, a nie wyłącznie lewicowe postulaty. Niewątpliwie próbując je realizować, popełniał błędy, nie zawsze popierając właściwe osoby. Trudno jednak powiedzieć, że „służył złej sprawie”. Przeciwnie, swoją postawę wywodził wprost z Ewangelii, a okoliczności jego śmierci wydają się znakiem potwierdzającym ten fakt. Oscar Romero zginął w czasie Mszy jak św. Stanisław ze Szczepanowa, o którego historycy też się spierają, czasem zarzucając mu nawet zdradę. Jednak w naszym myśleniu o świętych czy błogosławionych nie chodzi o to, by widzieć w nich postaci kryształowe. Abp Romero zostawił nam wzór mężnego głoszenia wiary i świadczenia o niej swoją postawą. To wystarczy, by widzieć w nim Bożego człowieka.