Anielska orka

Jego kult i sława sięgają jednak znacznie dalej poza Półwysep Iberyjski. Izydor Oracz to jeden z najpopularniejszych hiszpańskich świętych. Przez całe życie pracował na roli - początkowo, jako zwykły parobek, później najemnik, z czasem zaś jako zarządzający majątkiem swego przełożonego, barona Juana de Vargasa.

Pewnego razu pracujący wraz z Izydorem robotnicy donieśli na niego, iż ten zamiast wykonywać powierzone mu obowiązki, codziennie spędza zbyt wiele czasu na modlitwie w pobliskiej świątyni. Zaniepokojony tymi relacjami właściciel plantacji postanowił udać się do Izydora i sprawdzić, jak jest naprawdę. Kiedy przybył na miejsce zobaczył modlącego się pod drzewem Izydora i... dwie postacie anielskie, które orały za niego pole.

Innego znów dnia Izydor pracował wspólnie z dwójką aniołów, wykonując w ten sposób pracę przeznaczoną niejako dla trzech osób. Widząc to wszystko Juan de Vargas mianował świętego zarządcą swoich dóbr.

Żoną Izydora była błogosławiona Maria Toribia, znana także jako Maria de la Cabeza, która urodzić miała mu syna tuż przed zajęciem Madrytu przez Arabów. Z nią także wiążą się legendy. Jedna z nich relacjonuje zdarzenie, do którego doszło, gdy małżonkowie karmili przybyłych do ich domu ubogich. W pewnym momencie w kuchni zabrakło jedzenia, o czym Maria przyszła poinformować przebywającego z ubogimi w izbie Izydora. Gdy jednak po chwili powróciła do kuchennego stołu, okazało się iż puste jeszcze przed chwilą garnki znów, w cudowny sposób się napełniły.

Żywot i powyższe legendy dotyczące świętego Izydora Oracza znamy głównie z dzieła diakona Juana z Saragossy, który spisać miał je około 1275 roku. W sztuce hiszpańskiej istnieją całe cykle przedstawień, ukazujące świętego, jako rolnika dokonującego różnorakich cudów. Jednym z takowych miało być wskrzeszenie córki barona Juana de Vargasa.

Izydor zmarł około 1130 roku. Po śmierci miejsce jego pochówku zaczęto otaczać szczególnym kultem. Przy grobie Izydora, znajdującym się w kościele świętego Andrzeja w Madrycie, chorzy doświadczali cudownych uzdrowień. Jedną z takich osób miał być król Hiszpanii Filip III, który w podzięce za otrzymane za wstawiennictwem świętego łaski, ufundował nowy relikwiarz na jego szczątki.

Beatyfikował go papież Paweł V w 1619 roku, kanonizował zaś Grzegorz XV w 1622 roku. W wielu krajach w dniu jego święta odbywają się festyny ludowe, kiermasze, i barwne procesje. Szczególnie uroczyście obchodzi się jego wspomnienie w regionach rolniczych. Na Filipinach na przykład 15 V każdego roku mają miejsce specjalne targi uliczne, w czasie których prezentuje się i sprzedaje produkty wykonane wyłącznie z liści pandanowych.