„Przebaczamy i prosimy o przebaczenie”

Obecny na spotkaniu metropolita katowicki, abp Andrzej Przybylski, stwierdził, że: „tekst listu, jak i nasza polsko-niemiecka historia nie są łatwe. Wbrew pozorom biskupi nie przemilczeli ani krzywd, ani ran, ani prawdy historycznej, ale patrząc w przyszłość uwierzyli, że z Bożą i ludzką pomocą możemy iść razem”. 

Zwrócił uwagę, że dziedzictwo Górnego Śląska pozwoliło kard. Kominkowi na szerokie spojrzenie na tematykę kontaktów polsko-niemieckich. – Górny Śląsk stał się jednocześnie terenem organizowania masowych protestów wobec tego orędzia. Władze komunistyczne występowały wtedy przeciwko polskim biskupom i w swoją agresywną propagandę włączały również śląskich robotników. To do nich, w marcu 1966 roku, list pełen szacunku i prawdy napisał Prymas Tysiąclecia błogosławiony Kardynał Stefan Wyszyński. Pragnę przypomnieć fragment jego odpowiedzi na rezolucję pracowników przemysłu węglowego z Rybnika. „Postąpiliśmy po chrześcijańsku, przebaczając Biskupom niemieckim i ich Wiernym wyrządzone nam krzywdy, w duchu Ewangelii Chrystusowej, zgodnie z Modlitwą Pańską i nauką Soborową, zgodnie również z dążeniami całego świata, który pragnie uniknąć nowych wojen i wyzwolić się z groźnego dla pokoju światowego ducha nienawiści i odwetu. (…) Przebaczając, sami prosiliśmy o przebaczenie, chociażby dlatego, że w liście naszym powiedzieliśmy Biskupom niemieckim wiele gorzkiej dla Narodu niemieckiego prawdy. Każdy szlachetny człowiek pamięta o tym, że wszelkie upomnienie należy czynić z szacunkiem i świadomością, że nikt z nas nie jest bez grzechu. Dopiero za cenę tej wielkoduszności pozyskać zdołamy najbardziej groźnych nieprzyjaciół i zachęcić do odmiany postępowania.” – mówił abp Przybylski.

Wojciech Kucharski z Ośrodka „Pamięć i Przyszłość” tłumaczył, że na historyczny dokument orędzia natrafiono podczas kwerendy w Rzymie. – Kard. Bolesław Kominek podczas Soboru Watykańskiego II mieszkał w Polskim Papieskim Instytucie Kościelnym na Via Pietro Cavallini”. – Przypadkiem trafiliśmy na teczkę, której podejrzewam, że przed nami nikt wcześniej nie otworzył. W niej znaleźliśmy ten dokument – tłumaczył. – Nie było łatwo na pierwszy rzut oka zidentyfikować, że to jest orędzie, bo ma trochę inny tytuł, pierwszy akapit jest inny, ale cała reszta już się całkowicie zgadza, w tym to najsłynniejsze zdanie: „Przebaczamy i prosimy o przebaczenie”. Znaleziony i zaprezentowany dokument dowodzi, że jest on w 99% autorstwa kard. Kominka.  A powstał pod Rzymem, w Fiuggi.

Na znaczenie i wagę dokumentu zwrócił uwagę ambasador RP w Berlinie, Jan Tombiński. – Znalazłem odwołania do orędzia biskupów polskich zajmując się sprawami pojednania w innych krajach, nawet odległych, np. w Afryce Południowej. Myślę, że powinniśmy wracać do tego, co wtedy zostało powiedziane – mówił. 

Dyrektor Ośrodka „Pamięć i Przyszłość” Andrzej Jeire podkreślił, że jego zespół od lat propaguje dzieło kard. Kominka. – Śląskość tej idei pojednania jest bardzo ważna. Kard. Bolesław Kominek znał język niemiecki tak dobrze jak język polski. To bardzo pomagało w kontaktach z biskupami niemieckimi. Miał też głębokie przekonanie, że bez dialogu, bez pojednania nie da się iść dalej, nie da się przezwyciężyć konsekwencji II wojny światowej. Był w tym niezwykle konsekwentny. Zapłacił za to wielką cenę. I myślę, że to jest przesłanie też na dzisiaj, że jeżeli coś w tym dziele budowania wspólnej Europy, pojednania między narodami mamy zbudować, to musimy być gotowi, żeby coś poświęcić, coś zaryzykować. Postawa kard. Kominka pokazuje, że są potrzebni ludzie, którzy będą myśleli w trochę większej perspektywie. Kierując się takimi bardzo krótkowzrocznymi politycznymi kalkulacjami niewiele możemy osiągnąć. Dzisiaj potrzebni są ludzie, politycy, którzy będą myśleli w trochę większej perspektywie niż najbliższe wybory i najbliższy sondaż opinii publicznej – zaznaczył Andrzej Jeire. 

Organizatorką wydarzenia była Halina Bieda, senator RP i współprzewodnicząca senackiej grupy polsko-niemieckiej. Wydarzenie odbyło się pod patronatem Archidiecezji Katowickiej i Wrocławskiej.