Katolicy i prawosławni - wspólne wyzwania

Dyskusję, która odbywała się w ramach I polsko-rosyjskiego kongresu mediów, prowadził Andrzej Grajewski z „Gościa Niedzielnego”.  Uczestnicy dyskusji byli zgodni, że chrześcijanie powinni zjednoczyć swoje wysiłki, aby przeciwstawić się ofensywie sił laickich w Europie, dążących do radykalnych zmian na obszarze kwestii moralnych, m.in. w zakresie zmiany definicji rodziny, legalizacji związków homoseksualnych, czy propagowania aborcji jako jednego z praw człowieka. Pod hasłem modernizacji społeczeństwa, która często przybiera formę sekularyzacji społeczeństwa,  atakuje się tradycyjne wartości, przedstawiane jako element opresywnego systemu społecznego. Wielu w Rosji, jako powiedział ihumen Filaret, nie lubi, gdy przypomina im się, że mają słuchać także sumienia. Stąd ostra reakcja na próby przypominania przez Kościół o konieczności przestrzegania wartości etycznych w życiu publicznym. 

Ważnym elementem współczesnego sporu o miejsce Kościoła w życiu społecznym jest także spór o historię. Ks. prof. Mazurkiewicz przytoczył przykład jednej z konferencji w której wystąpił prelegent broniący stanowiska Kościoła. W odpowiedzi inni uczestnicy tej konferencji stwierdzili, że jest niedouczony i wystąpili z inicjatywą, aby odebrać mu tytuł profesorski. 

Wprawdzie prawo unijne podkreśla autonomię ustawodawstwa krajowego w kwestiach polityki wyznaniowej oraz sprawach sumienia, ale próbuje się stale oddziaływać na tę sferę m.in. poprzez  wyroki Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu. Na podobne praktyki wskazał ihumen Filaret w odniesieniu do Rosji, która choć nie jest członkiem Unii Europejskiej, jako członek Rady Europy, musi także respektować orzeczenia Trybunału w Strasburgu.  

Odpowiadając na kluczowe pytanie tego panelu, czy religia przeszkadza modernizacji społeczeństwa dr Żosul pokazała, jak w Rosji na przestrzeni dziejów religia sprzyjała rozwojowi cywilizacji oraz demokratyzacji państwa. Ks. prof. Walencik mówił zaś o pozytywnych przykładach w polskich warunkach współdziałania między Kościołem a państwem,  co szczególnie widoczne jest na niższych poziomach, gdzie często samorządy oraz parafie blisko współpracują przy rozwiązywaniu problemów lokalnych społeczności. Na pytanie, czy możliwe jest społeczeństwo wolnych obywateli bez religii, wszyscy uczestnicy panelu zgodnie odpowiadali, że jedyne znane w historii przykłady budowy cywilizacji antyreligijnej zawsze miały charakter totalitarny i sprowadzały się do radykalnego ograniczenia wszystkich praw człowieka.