To odpowiedź na potrzebę przemyślenia na nowo edukacji, w której centrum powinna być osoba i wspólnota.
Papież Franciszek ustanowił Uniwersytet Sensu jako instytucję formacyjną o statusie autonomicznego uniwersytetu z siedzibą w Watykanie. Nowa uczelnia wyższa ma przede wszystkim kształtować edukację w taki sposób, by pomagała odkryć znaczenie rzeczy i kierować wzrok na to, co istotne. Jest to owoc wieloletniego procesu w ramach Międzynarodowego Ruchu Edukacyjnego Scholas Occurentes. To właśnie on będzie odpowiadać za tę nową instytucję.
Franciszek wielokrotnie wyrażał uznanie dla działalności Scholas Occurrentes prowadzonej na pięciu kontynentach i sprawiającej, że na przykład dzieci z Palestyny bawią się z rówieśnikami z Izraela, a uczniowie z Haiti myślą o uczniach w Dubaju (por. wideoprzesłanie papieskie dla Scholas Occurrentes 05.06.2020). Podczas pandemii w specjalnym wideoprzesłaniu Papież mówił do członków ruchu: „w tym nowym kryzysie, przed którym stoi dziś ludzkość, gdzie kultura straciła swoją witalność, chcę docenić fakt, że Scholas, jako wspólnota, która kształci, jako intuicja, która rośnie, otworzy drzwi Uniwersytetu Sensu. Ponieważ edukacja to poszukiwanie znaczenia rzeczy”.
Nowa uczelnia z siedzibą w Watykanie rodzi się ze współpracy badawczej w ramach Scholas Occurrentes, która jednoczy 157 uniwersytetów w 35 krajach na pięciu kontynentach, prowadzonej pod nazwą „Katedra Scholas”. W ramach tego procesu naukowcy uznali, że potrzeba uniwersytetu światowego, który odpowie na potrzebę przemyślenia edukacji na nowo, umieszczając w centrum osobę w jej wyjątkowości i wspólnotę jaką wyraz wielości. Ma to być miejsce przyjazne i kreatywne, gdzie udział wszystkich będzie mile widziany, instytucja globalna, ale sięgająca do rzeczywistości lokalnych, międzykulturalna, międzywyznaniowa i międzypokoleniowa, tak jak i sam ruch, z którego się wywodzi. Jak wskazano w komunikacie towarzyszącym erygowaniu uczelni, „kształcenie karmi się wszystkimi językami wiedzy naukowej i humanistycznej, sztuką, techniką, doświadczeniem życia. Ten uniwersytet będzie karmił duszę i będzie umiał rozróżniać to, co jest po prostu użyteczne, od tego, co jest niezbędne, będzie pomagał, aby nie tracić z oczu rzeczy istotnych, ponieważ nie samym chlebem żyje człowiek”.
Inicjatorami nowego uniwersytetu są między innymi prof. Mpho Tshivhase z Uniwersytetu w Pretorii, prof. Stefania Travagnin z Uniwersytetu Londyńskiego prof. Souleymane Bachir Diagne z Uniwersytetu Kolumbia i prof. Diane Moore z Uniwersytetu Harvarda. Uniwersytet Sensu powstał na mocy chirografu podpisanego przez Papieża 15 sierpnia 2023 r.
Ruch Scholas Occurrentes narodził się z inicjatywy Papieża Franciszka jeszcze, gdy był arcybiskupem Buneos Aires. Chciał wówczas dać impuls do stworzenia przestrzeni jednoczącej nastolatków wokół poczucia dobra wspólnego, bez względu na ich wyznanie czy narodowość. Wraz z rozpoczęciem pontyfikatu zaprosił organizację do wejścia na poziom światowy i wtedy też powstała sieć Scholas Occurrentes.
Franciszek zrezygnował z publikacji adhortacji posynodalnej.
Jako dewizę biskupiego posługiwania przyjął słowa „Ex hominibus, pro hominibus” (Z ludu i dla ludu).