Odrodzony z popiołów

Skarbnica wieków

Najstarszym dziełem sztuki, jakie znajduje się w bazylice jest mozaika na arkadzie oddzielającej nawę główną od poprzecznej. Przedstawia on Chrystusa o surowym obliczu otoczonego aniołami i błogosławiącego. Chrystusowi asystują święci Piotr i Paweł, Andrzej i Łukasz. Nieco niżej artysta przedstawił 24 starców. Na mozaice widoczne są również symbole czterech ewangelistów. Pochodzi z V wieku i jest inspirowana tekstem z Apokalipsy św. Jana.

Nawa poprzeczna łączy się z kaplicami. Po lewej stronie w kaplicy Najświętszego Sakramentu znajduje się drewniany krucyfiks i drewniany posąg. Widać na nim ślady pożaru, który zniszczył dawną bazylikę.

Wzrok zwiedzających przykuwa umieszczony w centrum miejscu bazyliki baldachim z 1284 roku. Jest on dziełem Arnolfa di Cambio. Stoi dokładnie nad ołtarzem papieskim. Podczas odbudowy bazyliki po wielkim pożarze, pod ołtarzem znaleziono płytę z IV wieku z inskrypcją wskazującą na miejsce pochówku świętego Pawła. Prace archeologiczne prowadzone w tym miejscu w latach 2002–2006 doprowadziły naukowców jeszcze głębiej. Udało się odsłonić fragment sarkofagu, w którym prawdopodobnie złożono szczątki Apostoła Narodów. W sarkofagu zrobione były otwory, przez które wierni wkładali skrawki materiału. Po dotknięciu szczątków świętego Pawła, miały one status relikwii. W pobliżu natrafiono też na groby innych osób. W początkach chrześcijaństwa bowiem wierni chcieli być pochowani w pobliżu miejsc spoczynku apostołów. Prace archeologiczne zlecił abp Francesco Gioia opiekujący się bazyliką. Podobno pielgrzymi wymogli to, ponieważ często wychodzili zawiedzeni ze świątyni, nie mogąc oddać czci Apostołowi.

Odnalezienie grobu świętego Pawła nie było jedynym archeologicznym sukcesem. Badacze na płytach posadzki natrafili również na plany kopuły Bazyliki świętego Piotra. Najpewniej sporządził je w tym miejscu Giacomo Della Porta – następca Michała Anioła. Dlaczego wybrał tak niezwykłe miejsce? Tylko posadzka drugiego pod względem wielkości rzymskiego kościoła mogła pomieścić plany monumentalnej konstrukcji.

W 1980 roku Bazylika świętego Pawła za Murami trafiła na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO.