Praojce czerpali siłę

Jaśniejący blaskiem kamienny obraz Bogurodzicy Maryi na drzewie dzikiej gruszy znaleźli 26 września 1683 roku dwaj chłopcy pasący bydło: dziewięcioletni Aleksander Stelmaszczuk i dziesięcioletni Miron Makaruk. Przeniesiono go do bukowickiego dworu. Liczni pielgrzymi byli świadkami wielu dziwnych zjawisk.

Wieść o niezwykłym wizerunku Matki Bożej na Podlasiu spowodowała szybki rozwój kultu maryjnego w Leśnej. Już trzy lata później cudowny obraz umieszczono w drewnianym kościółku, ufundowanym przez dziedzica Pawła Kazimierza Michałowskiego. Księżna Anna Radziwiłłowa, kanclerzyna Wielkiego Księstwa Litewskiego, ufundowała dla Leśniańskiej Królowej szczerozłotą sukienkę ozdobioną diamentami, rubinami i szmaragdami.

Leśna Podlaska jest osadą położoną nad rzeką Klukówką, dopływem Krzny, 15 km na północny zachód od Białej Podlaskiej. Pierwotnie osadę tę nazywano Leśna, w XVIII wieku Leśna Klasztorna, a od okresu międzywojennego - Leśna Podlaska. W głównym ołtarzu bazyliki Paulinów króluje Opiekunka Podlasia - Matka Boża Leśniańska - Matka Jedności i Wiary. Leśna Podlaska jest obok Kodnia jednym z najważniejszych miejsc pielgrzymkowych na Podlasiu.

Płaskorzeźba w kamieniu

Cudowny wizerunek czczony w sanktuarium w Leśnej Podlaskiej jest owalną płaskorzeźbą, wyrytą w drobnoziarnistym kamieniu polnym o odcieniu czerwonawym. Przedstawia Najświętszą Maryję Pannę z Dzieciątkiem Jezus na prawym ramieniu. Należy do typu ikonograficznego nazywanego Matką Boską Świętoduską i jest dziełem nieznanego artysty z XVII wieku.

W roku 1695 w Leśnej erygowano parafię rzymskokatolicką. Cztery lata później powołano specjalną komisję biskupią, której celem było zbadanie pochodzenia wizerunku oraz wiarygodności łask i cudów otrzymanych za przyczyną Matki Bożej. W roku 1700 biskup Franciszek Prażmowski wydał dekret stwierdzający fakt cudownego zjawienia się obrazu Najświętszej Panny, uznający niezwykłość łask i zezwalający na publiczny kult.

W 1716 roku książę Karol Stanisław Radziwiłł, kanclerz Wielkiego Księstwa Litewskiego, ufundował dla cudownego wizerunku złote korony ozdobione diamentami. Dwa lata później na miejscu, gdzie zjawił się obraz, wniesiono murowaną kaplicę. Po wykopaniu gruszy wytrysnęła woda, która jest uznawana za cudowną.

Pod opieką paulinów

Od 1727 roku opiekunami sanktuarium zostali paulini z Jasnej Góry. Wkrótce nowa kaplica nie była w stanie pomieścić coraz liczniej przybywających tu pielgrzymów. W każde święto maryjne, a zwłaszcza 26 września, w rocznicę zjawienia się cudownego wizerunku, gdy w sanktuarium obchodzono uroczystość Matki Bożej Leśniańskiej, przybywali pątnicy już nie tylko z Podlasia, ale także ze wszystkich stron kraju, również z Litwy. Nic więc dziwnego, że w roku 1731 paulini przystąpili do budowy dużego kościoła, według projektu architekta Vincenzo Rachettiego i ojca Konstantyna Moszyńskiego. W 1758 roku biskup Erazm Wołłowicz konsekrował w Leśnej nową murowaną świątynię w stylu baroku włoskiego, pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i Świętych Apostołów Piotra i Pawła. Fronton leśniańskiego kościoła należy do najpiękniejszych w Polsce z okresu późnego baroku.