Dla kogo Ziemia Obiecana?

Po raz kolejny Franciszek w bardzo mocnych słowach wstawił się za migrantami. Ich sytuację, to że muszą uciekać z własnych krajów i to, ze nikt ich w Europie nie chce, uznał za hańbę. No, nie ulega wątpliwości, że też żyję w sytej Europie. I korzystam z wszystkich tego dobrodziejstw. Więc chyba też jestem winny. Nieprzyjemna sytuacja.

Może się  usprawiedliwić? Prawdą jest, że mogę niewiele, ale wcale nie czuję się przez to usprawiedliwiony. To może raczej uderzyć w tony, że każde państwo ma prawo do samostanowienia i wpuszczania  tylko tych, których chce wpuścić, bo inaczej mamy do czynienia z najazdem? Przepraszam, ale mojego sumienia to też nie uspokaja. Zbyt dobrze pamiętam, co spowodowało tę falę uchodźców. Cyniczne rozgrywki możnych zachodniego świata. Możnych tego świata, czyli po części i nas. Beneficjentów tego systemu. Obalenie dyktatury w Libii, próba obalenia jej w Syrii, wcześniej w Iraku.... Zafundowaliśmy tym narodom długą, wyniszczającą wojnę. O tym co dzieje się w głębi kontynentu afrykańskiego wolę już nie mówić, bo jeszcze bardziej skomplikowane. Ale przecież ciągle pamiętam, że i tam, jeśli tylko w grę wchodzą jakieś bogactwa, pojawiają się doradcy, prywatne armie i temu podobne. A kiedy dochodzi do napięć – pozory działań. I wskazywanie – jak w Rwandzie – że to Kościół winny, bo nie zapobiegł. Czystego sumienia świat zachodni i tam nie ma. To cz ja mogę mieć?

Z obolałym sumieniem współwinnego w jednej rzeczy z papieżem Franciszkiem zgadzam się bez szemrania: dla mnie też skandalem jest, że „gdy dochodzi do bankructwa banku, natychmiast pojawiają się skandaliczne sumy, by go uratować, ale kiedy ma miejsce bankructwo ludzkości, nie ma nawet tysięcznej części tego, by ratować braci, którzy tyle cierpią".

Tak, staram się kształtować swoje widzenie świata w duchu Ewangelii. I pamiętam, że w teologii moralnej pierwszym podstawowym prawem w kwestii dóbr materialnych nie jest (nie do końca święte) prawo własności, ale zasada powszechnego przeznaczenia dóbr. Dlatego nie potrafię bez sympatii patrzyć na niektóre pomysły tradycyjnej lewicy, dotyczące prób sprawiedliwego podziału dóbr materialnych. Może i byłbym, jak sporo moich znajomych, zwolennikiem wolnego rynku i ograniczenia do minimum interwencji państwa, gdyby nie fakt, że on nigdy nie był, nie jest i nie będzie wolny. Już to wiem. Bo w świecie wolnego rynku zawsze są tacy, którzy mają lepsze układy. Nazywa się toto większą wiedzą i doświadczeniem, ale to tylko wiedza dotycząca tego, jaki guzik nacisnąć, żeby inni, w tym państwowi urzędnicy, zatańczyli, jak się im zagra. Nie ma to nic wspólnego z wolnością gospodarczą, a raczej jest swoistym gospodarczym feudalizmem. Skandalem jest, jeśli państwa, w imię rzekomej wolności gospodarczej pozwalają na taki stan rzeczy.

Właśnie tak jest z tymi naszymi bankami. Są zbyt wielkie i zbyt dla nas ważne, żeby upaść. Dlatego ich właścicielom czy menadżerom pozwala się praktycznie na wszystko. Gdy wskutek nieroztropnych działań banki te popadają w kłopoty, dosypuje się im publicznego grosza. Choć niby nie wolno. I chyba żadne państwo podczas kryzysu powstałego w pierwszej dekadzie nowego tysiąclecia nie poszło w ślady Islandii, odsyłając tych ludzi tam, gdzie ich miejsce: do więzienia.  Możni mogą dalej pławić się w niewyobrażalnym luksusie. Ba, mogą sobie nawet podnieść wynagrodzenia, bo przecież przeżywają takie stresy!  A uchodźcy? Czy choćby nawet biedni, których wyprodukował nasz system? O tak, ci stanowią problem.

Nie jestem ekonomistą. Ale gołym okiem widzę, że ten nasz świat rzeczywiście poukładał ktoś, komu daleko było do chrześcijańskiej hierarchii wartości. Zjem więc w zaciszu domowych pieleszy cukierka, napiję się herbaty. Nie staną mi ością w gardle. Ale myśl  o tych uciekających przed biedą i wojną pewnie sprawi, że wszystko to będzie jednak zaprawione odrobiną goryczy....