Nieznany Europejczyk

Osiemnastego listopada będziemy obchodzili 50. rocznicę orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich, wystosowanego na zakończenie Soboru Watykańskiego II. Historycy są zgodni co do tego, że dokument z przesłaniem „udzielamy wybaczenia i prosimy o nie” odegrał fundamentalną rolę w pojednaniu polsko-niemieckim. Stworzył nowy klimat dla dialogu społecznego, obywatelskiego, a wreszcie politycznego, który zmienił nie tylko nasze relacje z zachodnim sąsiadem, ale także Europę. W sposób pośredni wpłynął również na Kościół, gdyż z perspektywy czasu można powiedzieć, że bardzo wątpliwe jest, aby bez niego doszło do wyboru Jana Pawła II, w którym kardynałowie niemieckojęzyczni odegrali tak istotną rolę.