Konferencja nt. wykorzystania nieletnich - synteza

Wśród prelegentów byli wybitni i eksperci z Niemiec i Stanów Zjednoczonych – prof. Jörg Fegert i dr Monica Applewhite. Specjalnie przyjechał też z Watykanu promotor sprawiedliwości Kongregacji Nauki Wiary ks. dr Robert Oliver.

Liturgia pokutna

Zawstydzeni i skruszeni prosimy o przebaczenie. Prosimy Boga i prosimy ludzi skrzywdzonych przez kapłanów! – mówił podczas przejmującego nabożeństwa w bazylice Najświętszego Serca Jezusowego w Krakowie biskup płocki Piotr Libera.

„Czy wysłuchanie ofiar oraz uczciwe nazwanie zbrodni, które miały miejsce w Kościele w tej kwestii, nie jest najbardziej podstawowym, elementarnym obowiązkiem? A pewna część naszego Kościoła wciąż nie potrafi – niestety – tego uznać i uczynić. Kiedy przypadki seksualnego wykorzystywania dzieci w katolickich instytucjach na Zachodzie zaczęły przedostawać się do opinii publicznej, większość biskupów i innych odpowiedzialnych uzna­ła, że chodzi o odosobnione incydenty. „Rzeczywiście – przyznawali biskupi – to smutne, że doszło do tego, ale to wyjątek„. Potem mówiono: „To problem Ameryki„. Potem: „To problem kra­jów anglosaskich„. Potem: „To problem Zachodu„. Granice przesuwano coraz dalej i dalej, byleby tylko móc powiedzieć: „Nas to nie dotyczy”. Nie, wykorzystywanie i zaniedbywanie dzieci nas dotyczy! I wyznajemy to nie po to tylko, żeby odzyskać mityczną wiarygodność Kościoła! I nie po to, żeby zrobić unik przed kolejnym ciosem! Czynimy to, bo tak trzeba! Czynimy, aby zachować solidarność ze zranionym człowiekiem; wyrazić mu głębokie współczucie; ratować w nim to, co da się uratować; poznać cierpienie, z jakim często nie umie on sobie poradzić, gdyż jego wiara i zaufanie do Kościoła zostały zdradzone” – mówił podczas liturgii pokutnej biskup płocki Piotr Libera. Uczestniczyli w niej m.in. Prymas Polski abp Wojciech Polak, nuncjusz apostolski abp Celestino Migliore, metropolita krakowski kard. Stanisław Dziwisz i inni biskupi.

Mocno zabrzmiały w jezuickiej bazylice również słowa kard. Dziwisza podczas Mszy św. inaugurującej konferencję. Powiedział on wówczas m.in., że Kościół w Polsce musi „przyjąć trud i ból oczyszczenia i czynić wszystko, co możliwe, by takie przypadki nie powtórzyły się”. – To jest ewangeliczna odpowiedź Kościoła przypomniana nam przez Benedykta XVI. Innej drogi nie ma” – zaznaczył metropolita krakowski. Mówił też, że „oczyszczenie nie jest proste ani bezbolesne”. - Nie wolno nam jednak porównywać bólu oczyszczenia z bólem krzywdy, jakiej ze strony niektórych kapłanów i zakonników doznało wielu młodych. Temu złu – jak dodał - należy stawić czoło „w sposób jasny i bez wahań”.

Skala nadużyć w Polsce

Jak poinformował podczas konferencji o. Adam Żak SJ, koordynator z ramienia Episkopatu ds. ochrony dzieci i młodzieży, z danych pozyskanych z polskich sądów wynika, że od 2010 do 2013 r. co najmniej 19 księży zostało skazanych za czyny seksualne z małoletnimi. Z kolei prezeska zajmującej się od 20 lat problematyką ochrony dzieci przed przemocą Fundacji Dzieci Niczyje dr Monika Sajkowska powiedziała, że co 7 dziecko w Polsce doświadczyło przemocy na tle seksualnym.

- Każdy, kto ma choć trochę rozeznania w sprawach przestępstw o charakterze seksualnym wie, że poznanie ilości sprawców nie wystarczy, aby poznać skalę zjawiska. Trzeba również poznać rozmiar krzywd wyrządzonych, w tym – na ile to możliwe – poznać ilość ofiar. Ale tego nie dowiemy się z ankiet – zauważył jezuita.

Jego zdaniem, fakt niewiedzy o skali zjawiska jest niepokojący gdyż ukrywa przed sumieniem z jednej strony cierpienie i krzywdę a z drugiej, sprzeniewierzenie się i straszną niewierność. Skutki tej niewiedzy są bardzo negatywne. Ale – jak zauważył - niewiedza jest to stan do przezwyciężenia. Obecnie o. Żak zbiera dane na temat tego, co wiadomo przełożonym kościelnym o wykorzystywaniu seksualnym osób małoletnich w podległych im jednostkach kościelnych – diecezjach i prowincjach zakonnych. Badania, które prowadzi mają objąć lata 1990-2013 r. ale jak już widać, wynik ankiety, może być mniej reprezentatywny dla lat 1990-2001 gdyż dopiero od 2001 r. przełożeni kościelni są zobowiązani do informowania Stolicy Apostolskiej w przypadku uprawdopodobnienia się oskarżeń przeciw duchownemu.