Najważniejsze wydarzenia 2019 roku

ŚWIAT

STYCZEŃ

5-6, Turcja. Ukraina. Patriarcha Konstantynopola Bartłomiej wręczył 6 stycznia podpisany dzień wcześniej tomos (dekret) o autokefalii (niezależności) Prawosławnego Kościoła Ukrainy (PKU). Odebrał go z jego rąk zwierzchnik tego Kościoła metropolita Epifaniusz podczas uroczystej liturgii w soborze św. Jerzego w dzielnicy Stambułu – Fanarze, gdzie mieści się siedziba Patriarchatu Ekumenicznego. Obecni byli m. in. prezydent Ukrainy Petro Poroszenko i przewodniczący Rady Najwyższej Ukrainy Andrij Parubij.

23-30, Panama. Z udziałem papieża Franciszka odbyły się 34. Światowe Dni Młodzieży pod hasłem: „Oto ja służebnica Pańska, niech mi się stanie według słowa Twego”. Wzięło w nich udział ok. 150 tys. młodych ze 156 krajów świata, którym towarzyszyło 450 biskupów, 2,3 tys. księży oraz 2,5 tys. dziennikarzy. Ojciec Święty nazwał je „świętem radości i nadziei dla całego Kościoła oraz świadectwem wiary dla całego świata”. Była to również 26. podróż zagraniczna papieża Bergoglio. Entuzjastycznie przyjmowany nawiązał z młodzieżą autentyczny dialog, dzięki czemu spotkania z nim charakteryzowała rodzinna i – godna Ameryki Łacińskiej – radosna atmosfera. Skupiał uwagę nie na sobie, lecz na Jezusie Chrystusie i Jego Matce, Maryi, obecnej w Panamie w swym fatimskim wizerunku. Na zawsze zostanie w pamięci widok setek tysięcy ludzi klęczących w absolutnej ciszy w czasie adoracji Najświętszego Sakramentu na wieczornym czuwaniu modlitewnym w Metro Parku. Papież tłumaczył młodym katolikom, że wiara w Chrystusa ma swoje konkretne konsekwencje w życiu i wyraża się poprzez miłość. Dlatego najbardziej chrześcijańskim gestem są wyciągnięte dłonie, gotowe pomóc tym, którzy są w potrzebie, w których męka Jezusa nadal trwa. Chrześcijaństwo, przekonywał Franciszek, to dawanie siebie. To również społeczne zaangażowanie, mające na celu budowanie lepszego świata. Z pewnością młodzi katolicy zapamiętają też papieskie nauczanie, że marzeniem Boga jest braterstwo między ludźmi. Czas pobytu w Panamie był dla nich lekcją braterstwa dzieci jednego Ojca w spotkaniu różnych języków, ras, kultur, duchowości. Za trzy lata ŚDM w Lizbonie.

29, Pakistan. Asia Bibi, pakistańska katoliczka skazana w 2010 r. na karę śmierci za bluźnierstwo przeciw islamowi, została uniewinniona. Trybunał Najwyższy Pakistanu oczyścił ją z wszelkich zarzutów, uznając, że nie ma żadnych podstaw prawnych do wznowienia jej procesu, czego domagali się islamscy ekstremiści. Asia Bibi opuściła Pakistan i spotkała się ze swoją rodziną. Ze względów bezpieczeństwa nie ujawniono miejsca ich pobytu. Prawdopodobnie osiedlili się w Kanadzie.

LUTY

3-5, Zjednoczone Emiraty Arabskie. „Uczyń mnie narzędziem Twojego pokoju” – pod takim hasłem Franciszek odwiedził Zjednoczone Emiraty Arabskie. Głównym celem tej wizyty był udział w spotkaniu międzyreligijnym zorganizowanym pod hasłem „Braterstwo ludzkie”. Na zakończenie papież podpisał z wielkim imamem Al-Azharu w Kairze dokument „Braterstwo między ludźmi dla pokoju na świecie i wspólnej koegzystencji”. Był to pierwszy pobyt głowy Kościoła katolickiego na Półwyspie Arabskim – w sercu islamu. Po raz pierwszy też papież odprawił tam katolicką Mszę św. – dla 180 tys. osób. Już tylko to wystarczy, by tę 27. podróż zagraniczną Ojca Świętego uznać za „historyczną”. Wizyta Franciszka stała się kolejnym etapem, tak ważnego dla całego świata, dialogu katolicko-muzułmańskiego. W obliczu sytuacji konfliktowych, jakie mają miejsce choćby w Jemenie, Syrii, Iraku i Libii, papież wezwał do ściślejszej współpracy między religiami, by w imię pokoju i sprawiedliwości nie doprowadzić do totalnej katastrofy. Potępił też wszelką formę instrumentalizowania religii – używania jej do podżegania do nienawiści, przemocy, ekstremizmu, fanatyzmu, terroryzmu i ucisku. Przypomniał o prawach i godności każdej istoty ludzkiej i zaapelował o tolerancję oraz wolność wyznania, które są najlepszymi środkami, by powstrzymać ekstremizm i nienawiść. Zachęcił, aby dostrzec w drugim brata, umocnić braterstwo poprzez modlitwę, edukację i dialog.

14, Włochy. Franciszek spotkał się w Rzymie z uczestnikami 42. sesji Rady Gubernatorów Międzynarodowego Funduszu Rozwoju Rolnictwa (IFAD). – Należy wspierać rozwój wsi, aby pokonać głód. Nie unikajcie odpowiedzialności za działania, przerzucając ją na siebie nawzajem, ale podejmijcie ją, aby zaproponować konkretne i rzeczywiste rozwiązania problemu głodu – zaapelował. IFAD to ogólnoświatowa organizacja z siedzibą w Rzymie utworzona w 1977 r., w celu wspierania rozwoju rolnictwa i pracujących w nim ludzi oraz mieszkańców wsi.

15, Włochy. Papież przewodniczył we Fraterna Domus w Sacrofano pod Rzymem Mszy św. inaugurującej spotkanie włoskich instytucji przyjmujących imigrantów. Papieska wizyta miała charakter ściśle prywatny.

21-24, Watykan – świat. W Watykanie odbył się szczyt, gromadzący przewodniczących episkopatów oraz wyższych przełożonych zakonów, na temat ochrony nieletnich w Kościele przed wykorzystywaniem seksualnym, podczas którego apelowano o odpowiedzialność biskupów, synodalność, kolegialność oraz transparentność w rozliczaniu przestępstw oraz o zmianę mentalności poprzez stawianie na pierwszym miejscu dobra ofiar. Pierwszym owocem watykańskiego szczytu stał się list apostolski motu proprio „Vos estis lux mundi”, wprowadzający (od 1 czerwca br.) przepisy prawne usprawniające ściganie przestępstw seksualnych, włącznie z możliwością rozliczania kościelnych przełożonych, mające obowiązywać w Kościele powszechnym.

W listopadzie br. ks. prałat Jordi Bertomeu z Kongregacji Nauki Wiary poinformował, że ok. 60 proc. nowych przypadków pochodzi ze świata hiszpańskojęzycznego i z Brazylii. W sumie latach 2001-19 kongregacja rozpatrzyła ok. 6 tys. przypadków przestępstw seksualnych popełnionych na nieletnich przez duchownych katolickich w ostatnim półwieczu. Poinformowano też m. in., że Kościół katolicki w USA w ciągu ostatnich 20 lat wydał blisko 4 mld dolarów na badanie, sądzenie i przeciwdziałanie przypadkom wykorzystywania seksualnego nieletnich przez duchownych.

MARZEC

13, Australia. Sąd w Melbourne skazał 77-letniego kard. Georga Pella, byłego prefekta watykańskiego Sekretariatu ds. Gospodarki na 6 lat pozbawienia wolności za wykorzystywanie dwóch małoletnich w 1996 r. W lipcu br. rozpatrywana była apelacja, złożona przez adwokata kardynała i sąd utrzymał wyrok. Purpurat podtrzymując, że jest niewinny złożył apelację do Sądu Najwyższego Australii, który w listopadzie br. zgodził się na jej rozpatrzenie.

15, Nowa Zelandia. W wyniku zamachu terrorystycznego na dwa meczety w Christchurch dokonanego przez prawicowego terrorystę Brentona Tarranta z Australii zginęło 50 osób i 50 zostało rannych. Dwa dni później papież Franciszek modlił się za ofiary tych „strasznych ataków” „Głęboko wstrząśnięci” biskupi Nowej Zelandii i Światowa Rada Kościołów podkreślili jak “ważne jest przeciwdziałanie nieludzkim ideologiom i ekstremizmowi”.

24, Dubaj. Kenijski franciszkanin, o. Peter Tabichi otrzymał prestiżową nagrodę dla najlepszego nauczyciela na świecie. Laureat Global Teacher Prize 2019 uczy matematyki i fizyki. Otrzymał nagrodę w wysokości miliona dolarów za pracę na rzecz ubogich uczniów w Kenii.

25, Włochy. W uroczystość Zwiastowania Pańskiego Ojciec Święty odwiedził sanktuarium w Loreto i podpisał tam swoją czwartą adhortację apostolską – „Christus vivit” – podsumowującą ubiegłoroczne XV Zwyczajne Zgromadzenie Ogólne Synodu Biskupów na temat: „Młodzi, wiara i rozeznawanie powołania”, które obradowało w dniach 3-28 października 2018 r. w Watykanie.

30-31, Maroko. Spotkania z władzami i królem Mohamedem VI, imamami i kaznodziejami muzułmańskimi w Instytucie noszącym imię króla, z migrantami w siedzibie Caritas archidiecezji Rabatu, duchowieństwem w katedrze św. Piotra, wizyta w Wiejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Témara oraz Msza św. z udziałem 10 tys. osób w Kompleksie Sportowym im. Księcia Moulaya Abdallaha w Rabacie złożyły się na 28. zagraniczną podróż apostolską Franciszka – do Maroka. Jej hasłem były słowa: „Sługa nadziei”. A głównymi celami: kontynuacja dialogu z islamem, solidarność z imigrantami oraz umocnienie małej wspólnoty chrześcijańskiej w tym kraju. Osiemset lat po historycznym spotkaniu św. Franciszka z Asyżu i sułtana Al-Kamila papież przekonywał, że „odwaga spotkania i wyciągniętej ręki jest drogą pokoju i zgody dla ludzkości tam, gdzie ekstremizm i nienawiść są czynnikami podziału i zniszczenia”. Stawką w relacjach ze światem muzułmańskim jest nie tylko pokój na świecie, ale także uratowanie kolejnych chrześcijan przed śmiercią z rąk islamistów. Nie jest to więc dialog ściśle teologiczny. Chodzi raczej o wzajemne poznanie i odkrycie wspólnych wartości, które doprowadzi do „solidarności wszystkich wierzących” w Boga. Dlatego symboliczne znaczenie miała wizyta Franciszka w instytucie kształcącym imamów i kaznodziejów muzułmańskich w duchu tolerancji religijnej i zapobiegania „wszelkim formom ekstremizmu, które często prowadzą do przemocy i do terroryzmu, a które w każdym przypadku stanowią zniewagę wobec religii i samego Boga”. Maroko jest jednym z krajów, przez które przepływa największa liczba uchodźców i migrantów do Europy. Nie mogło więc zabraknąć apelu Franciszka o ich humanitarne traktowanie.

KWIECIEŃ

15, Francja. Pożar katedry Notre-Dame w Paryżu, arcydzieła architektury gotyckiej. W jego wyniku zniszczeniu uległy iglica, duża część dachu i sklepienia świątyni oraz niektóre witraże. Pożar był wstrząsem dla całego świata i wywołał szeroką falę solidarności. Wiele krajów, w tym Polska, zadeklarowało pomoc w odbudowie świątyni budowanej przez ponad 180 lat (od 1163 do 1345 r.), a dziś głównej atrakcji turystycznej stolicy Francji, odwiedzanej rocznie przez 13 mln turystów. Jak poinformował w listopadzie br. arcybiskup Paryża Michel Aupetit przed czerwcem 2020 r. nie będą znane koszty odbudowy ani data jej ukończenia.

21, Sri Lanka. W wyniku dokonanych w Niedzielę Wielkanocną ośmiu zamachów na kościoły katolickie i hotele zginęło 258 osób, w tym 45 dzieci, a ponad 600 zostało rannych. Do wybuchów doszło m.in. podczas Mszy św. Najwięcej ofiar było w kościele św. Antoniego w stołecznym Kolombo. Do zamachu przyznało się miejscowe ugrupowanie islamskie National Thowheeth Jama’ath (NTJ) powiązane z Państwem Islamskim.

MAJ

5-7, Bułgaria. Wizyta Ojca Świętego Franciszka. Spotkania z przedstawicielami władz, z patriarchą i Synodem Bułgarskiego Kościoła Prawosławnego, wizyta w prawosławnej katedrze pw. św. Aleksandra Newskiego, ośrodku dla uchodźców, modlitwa „Regina Caeli”, Msza św. z udziałem 12 tys. osób w Sofii, pierwsza komunia św. dla 245 dzieci i spotkanie z wiernymi w Rakowskim – „bułgarskim Rzymie” oraz modlitwa o pokój na sofijskim placu Niepodległości złożyły się na wizytę apostolską Franciszka w Bułgarii. Jej hasłem były słowa „Pokój na świecie”, nawiązujące do encykliki św. Jana XXIII pod tym samym tytułem. W Bułgarii papież podążał śladami „dobrego papieża”, który w latach 1925-1934 był papieskim przedstawicielem w tym kraju. – Poprzez motto „Pacem in terris” zachęciłem wszystkich, aby podążali drogą braterstwa. Na tej drodze z radością uczyniłem krok naprzód podczas spotkania z patriarchą Bułgarskiego Kościoła Prawosławnego Neofitem i członkami Świętego Synodu. Naszym powołaniem jako chrześcijan jest bowiem misja oraz bycie znakiem i narzędziem jedności, a możemy nim być, z pomocą Ducha Świętego, przedkładając to, co nas łączy, nad to, co nas dzieliło lub nadal nas dzieli – powiedział Ojciec Święty. Przypominając misję świętych Cyryla i Metodego, papież zaznaczył, że „również dzisiaj trzeba ewangelizatorów żarliwych i twórczych, aby Ewangelia dotarła do tych, którzy jeszcze jej nie znają, i aby mogła ponownie nawodnić ziemie, na których wyschły starożytne korzenie chrześcijańskie”.

7, Macedonia Północna. Wizyta Ojca Świętego Franciszka. Msza św. z udziałem 15 tys. wiernych na placu Macedonii, wizyta w Domu Pamięci Matki Teresy, spotkania: z przedstawicielami świata polityki i społeczeństwa obywatelskiego w Pałacu Prezydenckim, ekumeniczne i międzyreligijne z młodzieżą w Ośrodku Duszpasterskim, z kapłanami, ich rodzinami i osobami konsekrowanymi w katedrze pw. Najświętszego Serca Jezusowego złożyły się na dziesięciogodzinną wizytę Franciszka w Skopje – stolicy Macedonii Północnej. Jej hasłem były słowa z Ewangelii św. Łukasza: „Nie lękaj się, mała trzódko!”. Papież przebywał w dwumilionowym kraju, wieloetnicznym i wieloreligijnym, w którym wyznawcy prawosławia są większością, a katolicy stanowią 20-tysięczną mniejszość. W trakcie wizyty Franciszek podkreślił znaczenie „silnej duchowej obecności świętej Matki Teresy z Kalkuty”, która urodziła się w Skopje w 1910 r. – W tej kobiecie pełnej siły dzięki działaniu w niej Ducha Świętego widzimy obraz Kościoła w tym kraju oraz na innych obrzeżach świata: małej wspólnoty, która dzięki łasce Chrystusa staje się gościnnym domem, w którym wielu znajduje pokrzepienie dla swego życia – zaznaczył Ojciec Święty. Była to jego 29. podróż zagraniczna, w ramach której wcześniej odwiedził Bułgarię.

7, Francja. W Paryżu zmarł Jean Vanier, twórca wspólnot L’Arche i Wiara i Światło, filozof, pisarz, przyjaciel osób niepełnosprawnych, jeden z najbardziej znanych współczesnych świadków Chrystusa, laureat nagrody Templetona.

CZERWIEC

31 maja – 2 czerwca, Rumunia. Wizyta papieża Franciszka. Spotkania z władzami w pałacu prezydenckim, prawosławnym patriarchą rumuńskim Danielem i Synodem Stałym Rumuńskiego Kościoła Prawosławnego w pałacu patriarszym, modlitwa „Ojcze nasz” w nowej katedrze prawosławnej oraz Msza św. w katolickiej katedrze św. Józefa w Bukareszcie, Msza św. w sanktuarium maryjnym Şumuleu Ciuc z udziałem 100 tys. wiernych, spotkanie z młodzieżą i rodzinami na placu przed Pałacem Kultury w Jassach oraz beatyfikacja siedmiu greckokatolickich biskupów męczenników na Polu Wolności w Blaju z udziałem 60 tys. wiernych – to główne punkty wizyty Franciszka w Rumunii. Ani Kościół, ani społeczeństwo nie mogą tylko patrzeć w przeszłość, lecz muszą skupić się na kształtowaniu przyszłości. Nowe są bowiem wyzwania, z którymi przychodzi im się dzisiaj mierzyć. Taki wniosek wypływa z wygłaszanych tam przemówień i homilii. Najważniejszym jednak wydarzeniem podróży była beatyfikacja siedmiu greckokatolickich biskupów – męczenników czasów komunizmu. Oddając hołd tym, którzy wówczas z powodu wierności Chrystusowi cierpieli, a nawet oddali życie, Franciszek apelował do wszystkich rumuńskich chrześcijan o wzajemne przebaczenie win i życzył, by „braterstwo i dialog przeważały nad podziałami, powiększając braterstwo krwi”, dzięki któremu „odkryli, że są sobie bliżsi i solidarni”. Zwracając się do władz i mieszkańców tego podzielonego narodowościowo, religijnie i politycznie kraju, papież wzywał, by – zgodnie z mottem jego wizyty – „szli razem”, budując przyszłość dla dzieci w oparciu o łączące wszystkich wspólne korzenie. Była to 30. podróż zagraniczna papieża Bergoglio, której hasło brzmiało: „Idziemy razem”.

10, Meksyk. Kościół katolicki skrytykował amerykańsko-meksykańskie porozumienie ws. uchodźców. “Wysłanie 6 tys. żołnierzy na południową granicę Meksyku nie rozwiązuje prawdziwych problemów związanych z fenomenem migracji” – napisali biskupi w oświadczeniu. Cztery dni później wezwali rząd USA do odpowiedzialnego postępowania z migrantami z Ameryki Środkowej i skrytykowali prezydenta USA Donalda Trumpa w związku z zapowiedzią masowej deportacji imigrantów bez ważnych dokumentów na pobyt Przewodniczący Konferencji Biskupów Meksykańskich, arcybiskup Rogelio Cabrera Lopez, ostrzegł, że wszystkie decyzje muszą być podejmowane z poszanowaniem godności każdego człowieka.

16, Włochy. Franciszek był z wizytą duszpasterską w Camerino, które wraz z okolicami dotknęło w sierpniu 2016 r. trzęsienie ziemi. Odprawił Mszę św. i odwiedził jeden z ośrodków kryzysowych, znajdujący się w prowizorycznych kontenerach, gdzie wciąż mieszkają ludzie, którzy stracili swe domy. Ucierpiały także kościoły. Na 500 świątyń istniejących na terenie archidiecezji Camerino-San Severino Marche, aż 356 wciąż jest nadal niedostępnych.

19-22, Włochy. W Rzymie-Ciampino odbyło się XI Międzynarodowe Forum Młodych, którego organizatorem była watykańska Dykasteria ds. Świeckich, Rodziny i Życia. Wzięło w nim udział ponad 250 osób reprezentujących ruchy i wspólnoty z blisko 140 krajów. Celem spotkania, będącego kolejnym krokiem po mającym miejsce w ubiegłym roku Synodzie Biskupów nt. młodzieży było oddanie głosu młodzieży reprezentującej Kościół katolicki w różnych częściach świata, aby mogła szczerze porozmawiać o wyzwaniach duszpasterstwa w swoich środowiskach.