Bóg - stworzenie - człowiek

[1] Zob. R. Maritain, Poezje, Warszawa 2012, s. 78.
[2] In Sent., I, d. 37, q. 1, a. 2; III, d. 5, q. 1, a. 1, qla 1, resp.
[3] Glossa Ordinaria, niegdyś bardzo ceniona i studiowana, obecnie została niestety zapomniana przez teologów i biblistów, zob. T. Gałuszka, Hubert z Romans i jego traktat, [w:] Hubert z Romans, O głoszeniu i słuchaniu słowa, tłum. W. Szymona, Poznań 2016, s. 31–32.
[4] Glossa Ordinaria super Cantica Canticorum, V, 7; Grzegorz Wielki, Moralia, II, c. 12.
[5] Wyrażenie to pojawia się dwadzieścia siedem razy w dziełach Tomasza.
[6] ST, I, q. 8, a. 1, resp
[7] DM, q. 16, a. 3, resp.
[8] W niniejszym studium wszystkie cytaty biblijne zostały przytoczone za: Biblia Ekumeniczna to jest Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu z księgami deuterokanonicznymi. Przekład ekumeniczny z języków oryginalnych, Warszawa 2017.
[9] CT, I, c. 68, resp.
[10] ST, I, q. 5, a. 3, resp.
[11] Tamże, q. 8, a. 1, resp.
[12] Tamże.
[13] Tamże, q. 105, a. 5, resp.
[14] Tamże, q. 8, a. 1, resp.
[15] SCG, III, c. 122.
[16] ST, I, q. 8, a. 1, resp.
[17] Nie dziwi zatem dość oryginalna propozycja tłumacza polskiego przekładu Sumy teologii, który w ten sposób przetłumaczył omawiany fragment (zob. przyp. 28): „Jestem wszędzie tam, dokąd zdoła sięgnąć moje oko? Wszystko, np. co jest w domu, jest obecne dla gospodyni domu, jakkolwiek ona nie jest swoją osobą w każdym jego zakątku”, zob. Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, t. 1, tłum. P. Bełch, London 1975, s. 156.
[18] ST, I, q. 8, a. 1, resp.
[19] Tamże.
[20] In Sent., I, d. 37, q. 1, a. 2, resp.
[21] Zob. tamże, IV, d. 49, q. 1, a. 3, qla 1, resp.
[22] Zob. Tomasz z Celano, Żywot naszego Ojca Błogosławionego Franciszka, n. 65, tłum. A. Horowski, Kraków 2017, s. 101.
[23] Tamże.
[24] ST, I, q. 4, a. 3, s.c.
[25] Zob. J.-P. Torrell OP, Święty Tomasz…, dz. cyt., s. 115–116.
[26] ST, I, q. 35, a. 2, ad 3.
[27] Nt. trynitologii Tomasza zob. szczególnie: G. Emery, Teologia trynitarna świętego Tomasza z Akwinu, tłum. M. Romanek, Kraków 2014.
[28] Warto przytoczyć tutaj interesujący komentarz o. prof. Michała Palucha OP: „Otóż, jak wiadomo, według doktryny Tomasza pochodzenie Słowa dokonuje się na sposób właściwy dla intelektu, pochodzenie Ducha – Miłości – na sposób właściwy dla woli. Działanie stwórcze Boga i, szerzej, wszelkie działania Boga ad extra są zaś zawsze refleksem tych dwóch pochodzeń razem. Jeśli o tym wątku teologicznym pamiętamy, rozumiemy, że jedność współdziałania intelektu i woli w obrazie Boga, którym jest człowiek, znajduje swoje najgłębsze potwierdzenie w dostępnym dla nas (dokonującym się w świecie stworzonym) działaniu Pierwowzoru” (M. Paluch, Czy Akwinata stał się woluntarystą? Kilka obserwacji na temat wciąż niedokończonego sporu, „Przegląd Tomistyczny”, 22 (2016), s. 326).