Watykan jak dom

Być w Rzymie i nie widzieć papieża! Nie zawsze to się udaje, ale trudno wyobrazić sobie wizytę w Wiecznym Mieście bez odwiedzenia jego największej świątyni i zarazem duchowej stolicy ponad miliarda katolików żyjących na świecie. Być może nie wszyscy pielgrzymi czy turyści zmierzający do Bazyliki św. Piotra są świadomi, że wchodząc na rozległy plac otoczony kolumnadą Berniniego przekraczają granicę i wchodzą na teren najmniejszego państwa świata. Zajmuje ono niecałe 44 hektary, ale jego znaczenie, nie tylko dla wierzących, jest ogromne.

Album „Watykan” autorstwa ks. Michaela Collinsa odsłania kulisy tego niezwykłego miejsca. Przypomina jego historię, pokazuje architekturę i skarby sztuki, które kryje, oraz, co ważne, pozwala poznać z bliska wybranych ludzi, którzy tworzą współczesność tego miasta-państwa. Znakomite zdjęcia i poglądowe teksty odsłaniają fenomen Watykanu, który jest zjawiskiem unikatowym pod wieloma względami: religijnym, kulturowym, ale i politycznym czy nawet obyczajowym. To wyjątkowe połączenie sanktuarium i muzeum, centrum religijnego i oryginalnego minipaństwa.

Kościół mecenasem sztuki
Papieże nie zawsze rezydowali na Watykanie. Pierwszą papieską rezydencją po ustaniu rzymskich prześladowań był Pałac Laterański, podarowany papiestwu przez cesarza Konstantyna I. Watykan stał się siedzibą papieży dopiero w czasach Marcina V (1417–1431), po zakończeniu niewoli awiniońskiej. Na początku XVII wieku papieże przenieśli się do Pałacu na Kwirynale. Dopiero w roku 1870 Pius IX zmuszony został przez władze nowo powstałego państwa włoskiego do zamieszkania na Watykanie.

Ks. Collins przypomina w telegraficznym skrócie historię papiestwa, oprowadza po Bazylice św. Piotra, zaprasza do ciekawych zakątków Ogrodów Watykańskich. Prezentuje wybrane wnętrza Muzeum Watykańskiego, uznanego przez UNESCO za najważniejszy zespół muzealny na świecie. Bezcenne są tutaj nie tylko zgromadzone zbiory sztuki; same budynki są arcydziełami, zaprojektowane i ozdabiane głównie przez największych artystów renesansu. „Wielu dziwi się, dlaczego Watykan nie sprzeda po prostu tych skarbów i nie rozda pieniędzy biednym” – pisze autor. „Kościół katolicki i bez tego należy do największych instytucji dobroczynnych na kuli ziemskiej. Ale jego powinnością jest także wspieranie sztuki, niosącej przesłanie duchowe, inspirującej i nauczającej wiary chrześcijańskiej”.

Autor oprowadza nas po Zamku Anioła, który pełnił rolę twierdzy obronnej dla papieży, połączonej z Watykanem specjalnym 800-metrowym przejściem. Zwiedzamy Bazylikę na Lateranie, przenosimy się także na chwilę do Viterbo, gdzie urzędowali papieże w XIII wieku i gdzie powstał zwyczaj zamykania pod kluczem kardynałów na czas wyboru nowego papieża (łac. cum clave oznacza „pod kluczem”). Album jest tak dobrze zredagowany, że czytelnik rzeczywiście ma wrażenie, jakby z autorem zwiedzał opisywane miejsca.