Dom i ojczyzna

Pojęcie „Kościół” ma trzy zasadnicze sensy, które łączą się ze sobą. Oznacza: 1] zgromadzenie liturgiczne (zwłaszcza podczas Eucharystii), 2] wspólnotę lokalną (np. parafię), 3] całą powszechną wspólnotę wierzących.

Historię Kościoła można streścić tak: Bóg chciał go od zawsze; przygotowaniem do jego utworzenia było wybranie Izraela jako ludu Bożego; założył go Jezus Chrystus, przy czym nie da się wskazać jakiegoś jednego momentu „ogłoszenia” Kościoła. Chrystus tworzył Kościół całym swoim życiem, czynami i słowami, zaś przede wszystkim śmiercią i zmartwychwstaniem. Zesłanie Ducha Świętego było jak wlanie duszy do uformowanego ciała. Odtąd Kościół wędruje w historii po ludzkich drogach, aż dojdzie do swojego celu: wspólnoty zbawionych w niebie.

Nasze twarze nam pomagają
W Biblii spotykamy mnóstwo obrazów i symboli Kościoła, które mówią nieraz więcej niż uczone definicje: owczarnia, trzoda, pole uprawne, winnica, Boża budowla, rodzina, świątynia, miasto święte, oblubienica Chrystusa, Jeruzalem, nasza Matka. Najważniejsze biblijne określenia to: Lud Boży, Ciało Chrystusa, Świątynia Ducha Świętego. Każde z tych pojęć przybliża tajemnicę Kościoła, ukazuje nieco inny jej odcień. Wskazuje na obecność źródła – Boga w Trójcy. Ta sama miłość, która łączy Ojca, Syna i Ducha Świętego, pulsuje w Kościele, spaja go, oczyszcza, rozlewa się na świat.

Sobór Watykański II (1962–65) postawił pytanie: Kościele, co mówisz sam o sobie. Wypracował coś w rodzaju definicji: „Kościół jest w Chrystusie jakby sakramentem, czyli znakiem i narzędziem wewnętrznego zjednoczenia z Bogiem i jedności całego rodzaju ludzkiego”. Wyjaśnijmy. Sakramenty (chrzest, bierzmowanie, Eucharystia itd.) to siedem widzialnych znaków, przez które człowiekowi udzielana jest niewidzialna łaska Boga. Tutaj jednak słowem „sakrament” określony jest Kościół jako całość. Wniosek: wszystko w Kościele ma wymiar sakramentalny, czyli to, co widzialne, prowadzi do tego, co niewidzialne. Od materii do ducha. W widzialnej rzeczywistości Kościoła (ludzie, struktury, sakramenty, hierarchia itd.) jest obecna i działa rzeczywistość duchowa, Boska, którą można dostrzec jedynie oczami wiary. Pisał przed wiekami św. Augustyn: „Nasze twarze wzajemnie sobie pomagają. Apostołom oglądany Chrystus pomagał uwierzyć w przyszły Kościół; nam pomaga oglądany Kościół, żebyśmy uwierzyli w zmartwychwstałego Chrystusa”.