Katechizm Płocki

Nie zabijaj!

Moralna ocena zabójstwa, czy morderstwa nie budzi wątpliwości. Lecz są sytuacje, gdy ktoś zabija nie przez bezpośrednie działanie. O nich także mówi piąte przykazanie Dekalogu.

1. Dzienniki telewizyjne, gazety, serwisy internetowe codziennie przynoszą nam nowe informacje o tym, że ktoś został pobity, skrzywdzony, zamordowany. Filmy pełne są scen przemocy czy zabójstw. Z jednej strony – tyle mówi się o prawach człowieka, a z drugiej – tyle widzimy przykładów łamania podstawowego prawa człowieka: prawa do życia. Chrześcijanie wiedzą, że na straży ludzkiego życia stoi piąte przykazanie Boże, nakazujące: „nie zabijaj”.

2. Czytamy w Biblii: „nie będziesz zabijał” (Wj 20, 13), „nie wydasz wyroku śmierci na niewinnego i sprawiedliwego” (Wj 23, 7) oraz „jeśli kto przeleje krew ludzką, przez ludzi ma być przelana krew jego, bo człowiek został stworzony na obraz Boga” (Rdz 9, 5-6). Zamierzone zabójstwo niewinnego człowieka pozostaje w poważnej sprzeczności z godnością osoby ludzkiej i ze świętością Stwórcy. Prawo, które tego zakazuje, jest prawem powszechnie obowiązującym: obowiązuje wszystkich i każdego, zawsze i wszędzie. Jedynie Bóg jest Panem życia i śmierci, gdyż to On wszystko i wszystkich powołał do istnienia swoją mocą stwórczą. „W Jego ręku – tchnienie życia i dusza każdego człowieka” – czytamy w Księdze Hioba (Hi 12,10). Życie człowieka jest darem Boga, każde życie jest więc święte.

3. Grzechem przeciwko piątemu przekazaniu jest przede wszystkim zabójstwo bezpośrednie i zamierzone oraz współdziałanie przy jego popełnieniu – ci którzy się go dopuszczają, popełniają – jak mówi Katechizm – „grzech, który woła o pomstę do nieba” (KKK 2268). Kongregacja Nauki Wiary w Instrukcji „Donum Vitae” przypomina, że „nikt, w żadnej sytuacji, nie może rościć sobie prawa do bezpośredniego niszczenia niewinnej istoty ludzkiej”. Szczególnie ciężkimi przestępstwami są dzieciobójstwo, bratobójstwo, zabójstwo rodziców i zabójstwo współmałżonka, gdyż oprócz zniszczenia daru życia naruszają także najsilniejsze więzy naturalne. W niektórych społecznościach znane było zabijanie osób upośledzonych, aby wyeliminować ze społeczeństwa słabszych i chorych. Chrześcijanie stanowczo odrzucają takie praktyki - Katechizm naucza, że „względy eugeniczne lub higiena społeczna nie mogą usprawiedliwić żadnego zabójstwa, choćby było nakazane przez władze publiczne” (KKK 2268).

„Piąte przykazanie zakazuje także podejmowania jakichkolwiek działań z intencją spowodowania pośrednio śmierci osoby” (KKK 2269). Grzechem przeciw temu przykazaniu jest więc również narażanie kogoś bez ważnego powodu na śmiertelne ryzyko, a także odmówienie pomocy osobie będącej w niebezpieczeństwie. Skandaliczną niesprawiedliwością i poważną winą jest również zgoda jakiejś społeczności ludzkiej na klęski głodu bez prób zaradzenia im. Katechizm naucza, że „przez lichwiarstwo i chęć zarobku, powodujące głód i śmierć swoich współbraci, spekulanci pośrednio popełniają zabójstwo, za które są odpowiedzialni” (KKK 2269). W przypadku zabójstwa niezamierzonego ten, który się go dopuścił, nie zaciąga odpowiedzialności moralnej – na przykład maszynista pociągu, pod który rzucił się w ostatniej chwili samobójca, nie jest winien jego śmierci. Trzeba jednak pamiętać, że – jak przypomina Katechizm – „nie jest się wolnym od poważnej winy, jeśli bez uzasadnionych powodów działało się w sposób, który spowodował śmierć, nawet bez intencji jej zadania” (KKK 2269), a zatem na przykład kierowca, który po pijanemu albo przekraczając dopuszczalną prędkość spowodował wypadek, zaciąga poważną winę.

4. Zapamiętajmy: Celowe i zamierzone zabójstwo jest jednym z najcięższych grzechów przeciwko piątemu przykazaniu. Nikt i nic nie może usprawiedliwić żadnego zabójstwa. Piąte przykazanie zakazuje także podejmowania jakichkolwiek działań z intencją spowodowania pośrednio śmierci osoby.

Ks. Sławomir Wiśniewski