Przystanek Europa

Ta wyprawa nie zaczęła się dobrze. Między Pawłem a Barnabą dochodzi do spięcia. Paweł wyrusza więc w swoją drugą misyjną podróż nie z Barnabą, a z Sylasem (zwanym też Sylwanem). Działo się to około roku 50. W drodze dołącza do nich jeszcze Tymoteusz. Odwiedzają uczniów w Azji Mniejszej, próbują ewangelizować w nowych miejscach, ale bez powodzenia. Przełom następuje w Troadzie, portowym mieście.

Paweł widzi we śnie Macedończyka, wołającego: „Przepraw się do Macedonii i pomóż nam” (Dz 16,9). Europa woła o Chrystusa. „Po tym widzeniu staraliśmy się natychmiast wyruszyć do Macedonii. Byliśmy bowiem przekonani, że Bóg wzywa nas, by tam głosić Ewangelię” (Dz 16,10) – notuje św. Łukasz. Używa tu formy „my”. Być może dlatego, że on także dołączył do Pawła. Morska podróż do wybrzeży Macedonii zajęła im dwa dni. Pozornie nic wielkiego, ot przejście z jednej rzymskiej prowincji do drugiej. W historii Kościoła i świata było to wydarzenie epokowe – w Europie wylądowali pierwsi chrześcijańscy misjonarze!

Pierwszy europejski chrzest

Paweł z towarzyszami przybił do portu Neapolis (dzisiejsza Kawala), ale zaraz podążył do oddalonego o kilkanaście kilometrów Filippi. Spacerując po ruinach tego starożytnego miasta, pomyślałem, że rzadko mówi się o Pawle jako o pierwszym misjonarzu naszego kontynentu. A przecież to tu powstał pierwszy Kościół w Europie! W czasach Pawła Filippi było kolonią rzymską. Po dawnej świetności dziś pozostały kamienie: ruiny teatru, strzaskane kolumny, resztki ulic, rynku, sklepów, latryna. Ruiny pogańskich świątyń mieszają się z pozostałościami po wczesnochrześcijańskich bazylikach.

Kilkaset metrów za ruinami płynie mała rzeka. Gdzieś tu Paweł głosił Słowo grupie kobiet, które gromadziły się w szabat na modlitwie. Łukasz notuje: „Przysłuchiwała się nam też Lidia, pobożna kobieta z Tiatyry. Handlowała ona purpurą. Pan sprawił, że uważnie słuchała słów Pawła. Wraz z całym domem przyjęła chrzest” (Dz 16,14–15).

Pierwszą osobą, która przyjęła Ewangelię w Europie, była kobieta. Zanurzam dłoń w strumieniu, który stał się pierwszą chrzcielnicą naszego kontynentu. Od niedawna stoi w tym miejscu prawosławna kaplica.

Nad samą rzeczką wybudowano minibaptysterium z ikoną św. Lidii. Obok ośrodek rekolekcyjny. Wioska nosi nazwę Lidia. Uderza jakaś skromność i prostota tego miejsca. Turyści licznie zwiedzający starożytne ruiny Filippi, tu nie docierają, ale pielgrzymi szukający śladów św. Pawła nie mogą pominąć tego miejsca. Dowiaduję się, że od czasu do czasu odbywają się tu prawosławne nabożeństwa połączone z udzielaniem chrztu.

Dobry żołnierz Jezusa

W Filippi Paweł znajduje nie tylko gościny dom Lidii, ale i więzienie. W ruinach miasta można zobaczyć dziś miejsce, w którym trzymano Apostoła. Misjonarze zostają uznani za żydowską sektę, oskarżeni o zamieszki i prozelityzm. Rzymianie zezwalali Żydom na praktykowanie judaizmu, ale surowo zakazywali pozyskiwania nowych wyznawców wśród Rzymian. Paweł i Sylas bez procesu zostają skazani na chłostę i uwięzienie. Dzięki trzęsieniu ziemi wychodzą na wolność, nawracając przy okazji strażnika. Paweł jako rzymski obywatel domaga się jednak rehabilitacji.