Misja i powołanie rodziny w Kościele i w świecie współczesnym

Rodzina podmiotem duszpasterstwa

89. Jeśli rodzina chrześcijańska chce być wierna swojej misji, to powinna dobrze zrozumieć, skąd ona wypływa: nie może ewangelizować nie będąc ewangelizowana. Misja rodziny obejmuje płodne zjednoczenie małżonków, wychowanie dzieci, świadectwo sakramentu, przygotowanie innych par do małżeństwa i przyjazne towarzyszenie tym małżeństwom lub rodzinom, które napotykają trudności. Stąd wypływa znaczenie wysiłku ewangelizacyjnego i katechetycznego skierowanego do wnętrza rodziny. W związku z tym należy zatroszczyć się o docenienie małżeństw, matek i ojców, jako aktywnych podmiotów katechezy, zwłaszcza dzieci, we współpracy z kapłanami, diakonami, osobami konsekrowanymi i katechetami. Wysiłek ten rozpoczyna się od pierwszych poważnych spotkań danej pary. Wielką pomocą jest katecheza rodzinna, jako skuteczna metoda formowania młodych rodziców, aby uświadomić im ich misję ewangelizatorów własnej rodziny. Ponadto bardzo ważne jest podkreślenie związku między doświadczeniem rodzinnym a inicjacją chrześcijańską. Cała wspólnota chrześcijańska musi stać się miejscem, w którym rodzą się rodziny, spotkają się i umacniają nawzajem, podążając w wierze i dzieląc ze sobą drogi rozwoju i wzajemnej wymiany.

90. Kościół musi zaszczepić w rodzinach poczucie przynależności kościelnej, poczucie „my”, w którym żaden członek nie jest zapomniany. Wszyscy niech będą zachęcani do rozwijania swoich umiejętności i do realizowania planu swojego życia w służbie Królestwa Bożego. Niech każda rodzina, włączona w kontekst kościelny odkryje radość z komunii z innymi rodzinami, aby służyć dobru wspólnemu społeczeństwa, krzewiąc politykę, gospodarkę i kulturę w służbie rodziny, także poprzez wykorzystanie sieci społecznościowych i mediów. Zaleca się tworzenie małych wspólnot rodzin jako żywych świadków wartości ewangelicznych. Dostrzegamy potrzebę przygotowania, formowania i czynienia odpowiedzialnymi niektórych rodzin, które mogłyby towarzyszyć innym w życiu po chrześcijańsku. Należy także przypomnieć i wspierać rodziny, którzy są gotowe żyć misję „ad gentes”. Wreszcie zwracamy uwagę na znaczenie łączenia duszpasterstwa młodzieży z duszpasterstwem rodzinnym.

Relacja z kulturami i instytucjami

91. Kościół „żyjąc na przestrzeni czasów w różnych warunkach, stosował zdobycze różnych kultur, aby swoim przepowiadaniem szerzyć orędzie Chrystusa i wyjaśniać je wszystkim narodom, badać je i głębiej rozumieć, lepiej wyrażać w celebracji liturgicznej i w życiu różnorodnych wspólnot wierzących” (GS, 58). Jest zatem ważne, aby wziąć pod uwagę te kultury i respektować każdą z nich w jej partykularyzmach. Należy również przypomnieć, to co napisał błogosławiony papież Paweł VI: „Rozdźwięk między Ewangelią a kulturą jest bez wątpienia dramatem naszych czasów, jak był nim także w innych epokach. Dlatego trzeba dołożyć wszelkich starań i zabiegów, żeby ewangelizować troskliwie ludzką kulturę, czy raczej same kultury” (EN, 20). Duszpasterstwo małżeństwa i rodziny wymaga szacunku dla tych elementów pozytywnych, jakie napotykamy w różnych doświadczeniach kulturowych i religijnych, stanowiących „praeparatio evangelica”. Jednakże w spotkaniu z kulturami ewangelizacja wrażliwa na wymagania ludzkiej promocji rodziny nie może uciec od szczerego oskarżenia uwarunkowań kulturowych, społecznych, politycznych i ekonomicznych. Rosnąca hegemonia logiki rynku, która dławi przestrzenie i czasy prawdziwego życia rodzinnego, również przyczynia się do pogłębienia dyskryminacji, ubóstwa, wykluczenia, przemocy. Wśród różnych rodzin wpadających w warunki ubóstwa ekonomicznego, z powodu bezrobocia lub zagrożenia pracy albo też braku opieki społecznej i zdrowotnej, nierzadko zdarza się, że niektórzy, nie mogąc uzyskać kredytu, stają się ofiarami lichwy i są czasami zmuszeni do opuszczenia swoich domów, a nawet dzieci. W związku z tym, zaleca się tworzenie struktur ekonomicznych odpowiedniego wsparcia, aby pomóc tym rodzinom lub zdolnych do promowania solidarności rodzinnej i społecznej.

92. Rodzina jest „pierwszą i żywotną komórką społeczeństwa” (AA, 11). Powinna ona odkryć na nowo swoje powołanie na rzecz wspierania życia społecznego we wszystkich jego aspektach. Trzeba, aby rodziny, poprzez swoje stowarzyszenia znalazły sposoby oddziaływania na instytucje polityczne, gospodarcze i kulturalne, w celu budowania bardziej sprawiedliwego społeczeństwa. W tym celu należy rozwijać dialog i współpracę ze strukturami społecznymi oraz promować i wspierać świeckich, którzy angażują się jako chrześcijanie w dziedzinie kulturalnej i społeczno-politycznej. Polityka musi zwłaszcza przestrzegać zasady pomocniczości i nie ograniczać praw rodzin. Ważne jest w związku z tym uwzględnianie Karty Praw Rodziny (por. Papieska Rada do spraw Rodziny, 22 października 1983) i Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka (10 grudnia 1948). Dla chrześcijan działających w życiu politycznym zaangażowanie na rzecz życia i rodziny powinno być priorytetem, ponieważ społeczeństwo, które zapomina o rodzinie utraciło swoją otwartość na przyszłość. Stowarzyszenia rodzinne, zaangażowane we wspólną pracę wraz z grupami innych tradycji chrześcijańskich, mają wśród swoich głównych celów, między innymi promocję i obronę życia i rodziny, wolności edukacji i wolności religijnej, pogodzenia czasu pracy i czasu dla rodziny, obrony kobiet w pracy oraz ochronę prawa do sprzeciwu sumienia.

Otwartość na misję

93. Rodzina ludzi ochrzczonych jest ze swojej natury misyjna i rozwija swoją wiarę w akcie przekazywania jej innym, przede wszystkim swoim dzieciom. Sam fakt przeżywania komunii rodzinnej jest jej pierwszą formą przepowiadania. Rzeczywiście ewangelizacja zaczyna się od rodziny, w której nie tylko przekazuje się życie fizyczne, ale także życie duchowe. Nie należy zapominać o roli dziadków w przekazywaniu wiary i praktyk religijnych: są oni świadkami powiązania między pokoleniami, strażnikami tradycji mądrości, modlitwy i dobrego przykładu. Rodzina formułuje się w ten sposób jako podmiot działalności duszpasterskiej poprzez bezpośrednie głoszenie Ewangelii i dziedzictwa wielu form świadectwa: solidarności z ubogimi, otwarcia na różnorodność osób, ochrony stworzenia, solidarności moralnej i materialnej wobec innych rodzin, a zwłaszcza najbardziej potrzebujących, zaangażowanie na rzecz promocji dobra wspólnego również przez przemianę niesprawiedliwych struktur społecznych, wychodząc od terytorium, na którym się żyje, praktykując uczynki miłosierdzia co do ciała i co do ducha.