Ratyfikacja Europejskiej Konwencji Bioetycznej - opinie prawników

Opinia 2 - prof. dr hab. Eleonora Zielińska Stoję na stanowisku, że w powyższej sytuacji Konwencja nie przewiduje możliwości składania zastrzeżeń lub deklaracji. Wypaczałyby one bowiem nie tylko sens przepisów Konwencji, ale również byłyby sprzeczne z samą ideą zastrzeżeń jako instrumentu prawa międzynarodowego. W myśl art. 36 Konwencji każde państwo i Wspólnota Europejska w czasie podpisywania Konwencji lub składania dokumentu ratyfikacyjnego mogą zgłosić zastrzeżenia do któregokolwiek artykułu Konwencji, w takim stopniu, w jakim ich prawo wewnętrzne nie jest zgodne z tym artykułem. Z przepisu tego wynika, że możliwość składania zastrzeżeń do poszczególnych artykułów Konwencji jest dopuszczalna pod warunkiem, że w chwili ratyfikacji Konwencji obowiązujące prawo krajowe jest niezgodne z treścią danego przepisu Konwencji. Zastrzeżenie składane w trybie tego przepisu powinno w związku z tym zawierać krótkie przedstawienia odpowiednich przepisów prawa wewnętrznego. Równocześnie w przepisie art. 36 Konwencji zastrzega się, że zgłaszanie zastrzeżeń ogólnych nie jest możliwe. Zasada ta znajduje potwierdzenie i uzupełnienie w przepisie art. 27 Konwencji, w myśl którego żadnego z przepisów Konwencji nie można interpretować jako ograniczającego lub w inny sposób naruszającego uprawienia Strony do przyznania dalej idącej ochrony, w dziedzinie zastosowań medycyny, niż ochrona określona w niniejszej Konwencji. Analogiczne przepisy zawierają niektóre protokoły dodatkowe do Konwencji (por. art. 34 protokołu w sprawie biomedycznych badań naukowych, art. 22 protokołu w sprawie testów genetycznych). Wykładnia językowa art. 27 Konwencji (gdzie w tekście angielskim użyto czasownika „to grant”, a we francuskim: „accorder”), wsparta interpretacją tego przepisu w świetle raportu wyjaśniającego do Konwencji (gdzie używa się określenia „provide greater protection”), jednoznacznie prowadzi do wniosku, że w/w określenie przetłumaczone na język polski jako „przyznanie” dalej idącej ochrony, jest synonimem czasownika „zapewnienie”. Powinno więc być odnoszone zarówno do stanu prawnego obowiązującego w czasie podpisania lub ratyfikacji Konwencji, jak i na przyszłość. Innymi słowy, przepis ten wyraża zasadę, że Konwencja ustanawia standard minimalny ochrony, jeśli więc w ustawodawstwie krajowym zapewnia się w chwili ratyfikacji lub też chce się zapewnić w przyszłości jakimś dobrom silniejszą ochronę prawną, niż gwarantuje to Konwencja, to zawsze można to zrobić, bez składania deklaracji lub zastrzeżeń. Nie można więc mówić o sprzeczności polskich uregulowań z Konwencją w sytuacji, gdy zapewniają one wyższy standard ochrony określonym dobrom niż Konwencja. Podobne stanowisko zajął prof. Wieruszewski, w opinii wyrażonej na prośbę Zespołu Prawniczego. Znalazły się w niej m.in. następujące stwierdzenia: „zastrzeżenia składa się wówczas, gdy państwo chce utrzymać w swoim porządku prawnym normy, które są sprzeczne ze standardami sformułowanymi w danym traktacie. Dotyczy to jednak wyłącznie sytuacji, gdy prawo krajowe zaniża standard ochrony”, „korzystanie z zastrzeżeń winno mieć charakter absolutnie wyjątkowy i powinno być podyktowane szczególnymi okolicznościami”. Jeśli zatem prawo państwa zawiera standardy dalej idące w tej ochronie, to nie ma potrzeby składnia zastrzeżeń. W sposób jednoznaczny kwestię tę wyjaśnia art. 27 Konwencji”. Źródło: Załącznik 2, www.kprm.gov.pl »