Tradycje Wigilii Bożego Narodzenia na Liście Dziedzictwa Kulturowego

"Wigilia łączy elementy religijne i kulturowe. Dla wielu Polaków jest to czas rodzinny, sprzyjający zbliżeniu i celebracji wspólnych tradycji. Sprzyja on radości oraz refleksji nad wartościami takimi jak miłość, przebaczenie i wspólnota. Przypomina o duchowym wymiarze świąt, łącząc ludzi niezależnie od wyznania" - napisano w komunikacie.

Jak zaznaczono, "niezwykłe i żywe tradycje związane z Wigilią od pokoleń kultywowane są przez polskie rodziny, jednocząc je przy wspólnym stole". "Wieczór zaczyna się od pojawienia się pierwszej gwiazdki, symbolizującej gwiazdę betlejemską. Na stołach w polskich domach pojawia się biały obrus, pod którym umieszcza się siano - symbol pokory i narodzin Jezusa w stajence. Zgodnie z tradycją przygotowuje się 12 postnych dań, które symbolizują 12 apostołów lub 12 miesięcy w roku. W zależności od regionu na stół wigilijny trafiają potrawy takie jak barszcz z uszkami, kapusta z grochem, pierogi czy ryby (przede wszystkim karp). Dodatkowe nakrycie na stole to znak otwartości i gotowości przyjęcia niespodziewanego gościa" - dodano.

W przesłanym komunikacie Narodowy Instytut Dziedzictwa wśród zwyczajów oraz tradycji wigilijnych wskazuje dzielenie się opłatkiem i składanie sobie życzeń, śpiewanie kolęd, wręczanie prezentów, Pasterkę, kolędników. NID przypomniał również o Wigiliach obchodzonych w innych wyznaniach. "W rodzinach greckokatolickich i prawosławnych Wigilia obchodzona jest 24 grudnia lub 6 stycznia. Stoły obfitują w podobne potrawy, a wieczerza rozpoczyna się modlitwą. W tradycji ewangelickiej Wigilia ma różne formy, ale zawsze uwzględnia Pismo Święte i kolędy jako formę modlitwy" - wskazano.

Ratyfikowana przez Polskę Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego zobowiązuje Państwa-Strony do prowadzenia inwentaryzacji tradycji obecnych na ich terytorium. Wpisy na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego pozwalają na dokumentowanie różnorodnych praktyk kulturowych oraz promują utrzymanie ich ciągłości. Za prowadzenie listy odpowiada Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego we współpracy z Narodowym Instytutem Dziedzictwa. Wszyscy depozytariusze dziedzictwa niematerialnego - od obrzędów i rzemiosła po tradycje językowe i muzyczne - mogą zgłaszać proponowane zjawiska do wpisu.

Obecnie Krajowa lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego liczy 108 wpisów.