Migracje, spadek powołań, łączenie diecezji

Od otwartego dialogu z papieżem rozpoczęło się 79. Zgromadzenie Ogólne Konferencji Episkopatu Włoch (CEI). Poprzedziła je wizyta ad limina Apostolorum, gdzie podczas 16 spotkań biskupi poszczególnych regionów kościelnych dzielili się z Franciszkiem swoim codziennym doświadczeniem.

„Dzięki temu Ojciec Święty jest doskonale zorientowany w sytuacji Kościoła we Włoszech i dialog z nim miał bardzo konkretny charakter” – powiedział po spotkaniu kard. Matteo Zuppi, który jest przewodniczącym włoskiego episkopatu. Do Watykanu 20 maja przybyło ponad dwustu włoskich biskupów. 1,5-godzinne spotkanie rozpoczęła wspólna modlitwa brewiarzowa, po której nastąpił dialog. Odbył się on za zamkniętymi drzwiami, by ułatwić otwartą i szczerą rozmowę. Na zakończenie Franciszek przekazał biskupom wcześniej przegotowane przemówienie.

Jak poinformował portal Vatican News, w czasie dialogu papieża z włoskimi biskupami pojawiły się różne problemy Kościoła i świata: od towarzyszenia kapłanom po współczesne ideologie, od emigracji młodzieży po spadek powołań, od narastania podziałów w świecie po zaostrzenie antysemityzmu. Jedną z głównych kwestii było łączenie włoskich diecezji swoistą unią personalną, czyli osobą biskupa „in persona episcopi”. Obecnie 21 włoskich hierarchów pełni w ten sposób swą posługę. Już w 2013 roku w czasie spotkanie z CEI Franciszek zachęcał do podjęcia refleksji na ten temat i wypracowania najlepszych możliwych sposobów zarządzania diecezją.

W minionych latach biskupi wyrazili swe wątpliwości, co do takiego rozwiązania, wskazując m.in. na różną tożsamość kulturową każdego terytorium, a także na ryzyko, które spowodowałoby trudności w bliskości duszpasterzy. Konkretne sytuacje były przedstawiane papieżowi również podczas ostatnich wizyt ad limina regionalnych konferencji episkopatów, co pozwoliło papieżowi uzyskać dodatkowe informacje. Z dialogu Franciszka z biskupami wynika, że nie jest pewne, iż droga unifikacji będzie kontynuowana. W praktyce oznaczała ona, że dwie (lub więcej diecezji) posiadały wspólnego biskupa przy zachowaniu odrębnych instytucji, np. kurii, seminariów, organizacji charytatywnych. Papież zachęcił do przemyślenia procedur. Jedną z propozycji, która się pojawiła jest łączenie struktur, w tym samych seminariów regionalnych, często zamieszkałych przez niewielką grupę seminarzystów.

Kwestia ta jest ściśle związana z innym tematem, który kilka razy pojawił się podczas rozmowy, a mianowicie spadkiem liczby powołań. Wielu biskupów zwróciło uwagę na znaczącą redukcję wspólnot, zarówno w kontekście diecezjalnym jak i zakonnym. Franciszek przywołał przykład wdrażany m.in. w Ameryce Łacińskiej, gdzie działalność parafialna i wspólnotowa prowadzona jest przez osoby świeckie i siostry zakonne. W kontekście synodalności wskazał też na konieczność ojcowskiego towarzyszenia kapłanom, którzy często mają trudności z odnalezieniem się w zachodzących przeobrażeniach społecznych i kulturowych.

Po spotkaniu z Ojcem Świętym włoscy biskupi wzięli udział w specjalnie przez nich zorganizowanej modlitwie o pokój. Odbyła się ona w Bazylice Watykańskiej. Czterodniowe Zgromadzenie Ogólne Konferencji Episkopatu Włoch przebiega pod hasłem „Droga synodalna: ku fazie profetycznej” i zakończy się 23 maja.