Benedykt XVI o św. Anieli z Foligno

Weźmy więc pod uwagę tylko część „kroków” z bogatej drogi duchowej naszej błogosławionej. Pierwszym jest w istocie wstęp: „Było to poznanie grzechu - jak wyjaśnia – w którego następstwie dusza odczuwała wielk lęk przed potępieniem: na tym etapie gorzko zapłakała” (Il Libro della beata Angela da Foligno, str. 39). Ów "lęk" przed piekłem odpowiada typowi wiary Anieli w chwili jej „nawrócenia”; wiary, ubogiej jeszcze w miłość, to znaczy w miłość Boga. Skrucha, strach przed piekłem, pokuta otwierają przed Anielą perspektywę bolesnej „drogi krzyżowej”, która od ósmego do piętnastego kroku, doprowadzi ją na „drogę miłości”. Brat spowiednik opowiada: „Wierna powiedziała mi wówczas: miałam takie oto Boże objawienie: «Po opisanych sprawach napisz, że ktokolwiek chce zachować łaskę, nie może spuszczać wzroku duszy z Krzyża, czy to w radości, czy w smutku, jakich mu udzielam lub na jakie przyzwalam" (tamże, str. 143). Jednakże na tym etapie Aniela nadal „nie czuje miłości”; stwierdza: „Dusza odczuwa wstyd i gorycz i nie doświadcza jeszcze miłości, lecz ból” (tamże, s. 39) i nie odczuwa zadowolenia.

Aniela czuje się w obowiązku, by dać coś Bogu, żeby zadośćuczynić za swoje grzechy, ale powoli rozumie, że nie ma nic, co mogłaby Mu dać, co więcej – że „jest niczym” wobec Niego: rozumie, że nie dzięki swej woli otrzyma Bożą miłość, ponieważ może ją jej dać jedynie jej „nicość”, jej „ nie-miłość”. Powie, że tylko „miłość prawdziwa i czysta, pochodząca od Boga, przebywa w duszy i sprawia, że rozpoznaje ona własne wady i dobroć Bożą [...]. Taka miłość niesie duszę do Chrystusa i poznaje ona z pewnością, że nie można się uwierzytelnić, nie oszukując samej siebie. Z tą miłością nie można mieszać niczego z tego świata” (tamże, s. 124-125). Trzeba wyłącznie i całkowicie otworzyć się na miłość Boga, która najpełniej wyraża się w Chrystusie. Modli się: „Boże mój, uczyń mnie godną poznania największej tajemnicy, którą jest najżarliwsza i niewypowiedziana miłość, wraz z miłością Trójcy Świętej, to znaczy najwyższa tajemnica Twego najświętszego Wcielenia dla nas. [...] O niepojęta miłości! Nie ma większej miłości od tej, która sprawiła, że mój Bóg stał się człowiekiem, aby uczynić mnie Bogiem”(tamże, s. 295). Mimo wszystko serce Anieli nosi nadal rany grzechu. Nawet po dobrej spowiedzi odczuwała ona przebaczenie a jednocześnie przygnębienie grzechem, wolność i uzależnienie od przeszłości, rozgrzeszenie, ale także potrzebę pokuty. Towarzyszy jej również myśl o piekle, ponieważ im bardziej dusza postępuje na drodze doskonałości chrześcijańskiej, tym bardziej staje się przekonana nie tylko o swojej „niegodności”, ale także o tym, że zasługuje na piekło.

I oto w swej mistycznej drodze Aniela głęboko pojmuje podstawową rzeczywistość: tym, co ocali ją od „niegodności” i „zasługiwania na potępienie” nie będzie jej „zjednoczenie z Bogiem” i posiadanie „prawdy”, ale Jezus Ukrzyżowany, „Jego ukrzyżowanie dla mnie”, Jego miłość. W ósmym kroku mówi: „Jeszcze jednak nie rozumiałam, czy większym dobrem było moje uwolnienie od grzechów i piekła oraz nawrócenie i pokuta, czy raczej Jego ukrzyżowanie dla mnie” (tamże, s. 41). Podczas całej swej drogi ku doskonałości odczuwała chwiejną równowagę między miłością a bólem. Właśnie z tego względu z upodobaniem rozważa Chrystusa ukrzyżowanego, ponieważ w tej wizji dostrzega osiągnięcie równowagi doskonałej: na Krzyżu jest Bóg-Człowiek, w najwyższym akcie cierpienia, który jest najwyższym aktem miłości. W trzecim „Pouczeniu” Błogosławiona kładzie nacisk na tę kontemplację i stwierdza: